1 Ocak 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 40

çede nev'i şahsına. münbasır bir etüttür. Bu etütle Türkiyede nüfusan ço- EBaltılması mefküresi bir texz haline girmiş ve bu tez rakamı, muknuyese gi- bi kuru, şturlar ve hedefler gibi sürükleyici bütün teknik malzeme İle ta- mamlandıktan svura az hacmada topluluğun ve tamnmlılığın hir misali o- larak verilmiştir. Neş'el Halit'in «Büyük Meclis ve İnkılâbaumda da bu teknik ye şahsiyel ta mamile uksetmektledir. Büyük Meclis ve İnkılâp, Rüyük Millet Meclisinin ön yılıdır. Fakat bu on yıl beceriksiz bir yaytcının elinde pekâlâ kuru bit kronoloji meemüuası halinde aksedebilirdi Halbuki Neyet Halil Beyin kale- minde b on yıl, Büyük Millet Meclisi glbi müşahbas bir prensipleşme ha- reketinin, yahut her udımda bir hamle daha tekemmül eden bir <mefhum», lar ve «prensipsler İstihnlesinin mülebellir ve berrak bir tarihi halini al- miıştır, Neş'et Malil Beyin eserinde mevsun İnanış ve mevzuun heyecanı var- dır. Vekayii sırlamak, tarihleri tesbit cimek, kunun isimlerini ve numaralarını lüalettayin bir adamın işidir. Hattâ bunun İçin bu ya- pılan İşin heyecanını duymak ve büyüklüğüne inanmak bile icap etmer. yerli yerinc koyır Yine bımun içindir ki biz, bürokralik bir şahsiyetsizlik içindea kendi- ni kaybetmiş olan nice hukuk, tarih veya sosvoloji Glimi tanırız ki, Türki yenin inkılâp seyri içinde birer snretle başir neşir olan bu şayanı hürmet (') Fikir erbabının kaleminden, Türk İnkılâbının seyrine ve davalarma temas eden tek bir tahlli damlasının bile sızdığını görmeyisz. Runlar o efendilerdir ki, cinsleri bütün inkılâp memleketlerinde hattâ birer inkılip düşmanı gibi insafsızca tasfiye olunmakla beraber bizde hâlâ, isler milya İstanbul Da- rülfünununda, Ister lehik İstanbul Üniyversitesinde, islerse difer her bnngi bir yüksek kürsüde olsun Hşlerin! ISalettayin bir kalem kâtibinin otomatik itiyadı içinde tekrar eder giderler ve bu suretle vazifelerini yapmız oldukla- rına da hom kendileri inanırlar, hem hopimizi inandırırlar. Halbuki bunların elinden inkılübın on senesi içinde en axz 100 inkılüâp tarihinin, 100 inkılân hukukunun, 100 inkılâp feksefe veya sosvolojisinin, hulâsa her İlkir sahası nan her birinde en az 100 eserin çıkmız olması lâyımdı. Büyük Millet Meolisinin turihi, bir parça, Lürk inkılâhınm, Türk inkılâbında mündemitc bulunun Çikirler ve prensipler sisleminin de Çarihi Uçmçktir. Çünkü bu inkılâbin tarihi zaruretlerini, mahiyetini ve hedeflerini en güzel ve en salâhiyetle çizen büyük nntuklar Düyük Millet Meclisinde verilmiştir. İnkılâp hamlelerinin ve inkılân prensiplerinin safha safha tekâmülünü kat'lleştiren en mühim vye en manalı kararlar ve kanunlar Büvük Miüllet Meclisinde cıkarılmıştır. Nattâ denebilir ki, inkılâplar tarihinde hiç hir meelis, inkılâpçılık vasfını Türkiye Hüyük Millet Meclisi kadar devamlı ye disiplinli yaşalmamış, iere ve teşri kuvyetlerini bir takım gayrimies'nl ve 8N teşkilâtların koeyi! ve havası içinde dağıtmadan kendi elinde toplaya- mamış, hulâsa İnkılâbın kavıtsız ve şartsız hamlelerile normul hayatın in- tizam ve teennisini kendi nefsinde bu kadar telif edememiştir. Önümüzdeki vıllarm beşer tarihine ne inkılâplar hazırladığını hilemeyiz çok mühtemeldir ki beşeriyel, meselâ cemiyette ahenk, cümhuriyet, iktısadi 40