©ev. eket rıya ınıf dan are- ırtu- nlan zın- züm- ütün irler. ahıbi olmuşlardır. Fakat kimsede bunlara karşı bir inkiyat, bir itaat görülmez. Kabilelerine bir veiz seçmiş olan merkezi Kaliformua yerlilerinde reislerin hâkimiyeti de fevkalüde mahduttur, Reiş, kabile efradının iradesi hilafına kendi arzularını is'af ettirecek vasıtalara malik değildir. Dahu eski avcı kabilelerde reise de tesa- düf olunmaz. Kabilenin erkekhleri homofjen, farklılaşmamış bir kütleden ibarettir. Bunların içinden sivrilen fertler, ancak feo- kattabii kuvvetlere sahip oldukları zannedilen sihirbazlardır» (1) Çapa ile ziraat yapan iplidai köylülerin de içtimai kuruluşları av cı kabilelerden farklı değildi. Meselâ Avrupada akvam muhace- retinden evvel «Marko usulile yanyana yaşıyan müsavi hukuklu we aralarında kan rabıtası bulunan kabilelerde içtimai farklar te- essüs etmemisti. Yeni dünyada da meselâ «Peruda çapa ile ziraat yapan iptidai köylülerde İnkaların hücumundan evvelki devirde ayni cemiyet kuruluşunun mevcudiyeti» tesbit edilmişti (1 ). Sırf iktısadi bakımdan alırsak, iptidai komünlerde bir içtimai farklılaşma, bir içtimai ayrılış seyri, istihsalde iş verimliliğinin (Arbeitsproduktivital ) artmasile başlar. Cemiyotte iş verimliliği de teknik bilgilerin, teknik vasıtaların inkişafile yükselmiştir. Müesses ihtiyaç seviyesinden fazla miktarda bir mahsulün alın mağa başlamasını, iptidai cemiyetlerin tarihinde bir dönüm nok tası olarak kaydedebiliriz. İptidai komünde iş verimliliği bir kı sım insanların istihsale doğrudan doğruya iştirak etmemelerine, istihsalden gayri işlerle yani harp, idare, arganizasyon, ilh,.. gibi meselelerle uzraşmalarına imkân vermiş ve neticede cemiyet i- çinde mesleklerin, iş bölümünün ve nihayet içtimai zümrelerin teşekkülüne vesile olmuştur. Avcı kabilelere nisbetle yüksek teknik bilgilere çohanlık eden kabilelerde tesadüf olunur. Hayvanın ehlileştirilmesi, büyük hayvan sürülerinin beslenebilmesi, hayvanın südünden ve diger mahsullerinden istifade olunabilmesi gibi işler, zamanla muay- yen toknik bilgilerin edinilmiş olduğuna delâlet eder. Çoban ka- bilelerde bu yüksek teknik bilgiler sayesinde iş verimliliği de yük sektir. Bunun içindir ki, içtimat farklılaşmalara ilk defa çoban kabilelerde rasgeliriz. (1) Grassa. Fosmen der Fomilte lit Franz Öppenhelme”s «Der Sitsatı &. 16 / (1) Reza. 9. 17. B5,