1 Mayıs 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 8

Bu itibarla, ikiisat hayalının muvazeneli akışı r.("*l değil, in- kılâbın icapları ve zaruretleri iktısat branşlarının inkişaf dere- celerini tayin eder. Rus Sosyalist cemiyetinin bugünkü keyfiyeti düşünülünce, her iki noktai nazarın kendi bakımından doğruluğunu müşahede etmemek kabil değildir. Aşikârdır ki, yeni Tus cemiyeti, eski cemiyetin şartlarından uzaklaştıkça ve eski cemiyetin unsurlarından bünyesini kurtardıkça, orada İnsanın, cemiye- tin kör kuvvetlerine karşı olan tabiiyeti gittikçe azalacaktır. Fakat bu eski şartların ve unsurların yaşayabildiği müddetçe ve yaşayabildiği nisapette, plan mefhumunun, cemiyetin seyri- ne tam ve kaydü - şartlarla fazla mukayyet olmadan bir müdahale ediş şeklinde alınamayacağı da tabiidir. İnsan, cemiyetin seyrine ve kanunlarına tehakkümünü, cemi- yet kanunlarının idraki nispetinde temin edebilir. Mamafih biz “planı,, ister bir direktif, ister inkişaf merhale- || lerinin bir takım şartlar ve muvazeneler içinde önceden tesbiti diye alalım, ve planlı bir cemiyet nizammı, ister Rusyada olduğu gibi bir ihtilâl mevzuu, ister Avrupada düşünüldüğü gibi musli- hane bir Renesans, ister bizim gibi memleketler için aslolan fivı- A zim olunmuş birmilli iş birliği şeklinde anlayalım, muhakkak olan şudur ki, plan mefhumu artık devrin en karakteristik mefhu- — mudur ve yarımin cemiyet oizamı, - sosiyal mahiyeti ne olursa| ölsum —attt playl AF GEMİYEL Tizü d, W egi Almanyada Werner Sombart, hem kapitalist, hem sosyalist âleminde otorite olarak tanınmış yegâne iktisatçıdır denile- bilir. Sombartın son eseri “plan,, mefhumunun mütaleasına tahsis edilmiştir. Plan, bir milli iktisat mevzuu mu, yoksa bir sosiyalist ( ya- hut beynelmilel | iktisat mevzuu mudur? Bizce Sombart'ın yeni tezinin orijinalitesi, bilhassa bu davanın, tam olarak or- taya konuluşundadır. Klassik Marksizme göre plan, büyük istihsal vasıtaları üstün- deki mülki iyet münasebetlerinin bir ihtilâl ile tasfiyesi tari- kile, istihsal anarşisinin ve bütün iktisat - sirkülasyonlarının tanzimi demektir. Bu telâkkiye göre planlı iktisat, ancak bir "Dugyı iktisadiyafı, olabilir. _âc_mbırta gon_li:_plgı_ı_h_ır milli iktisat mevzuudur. Ve yeni 8