1 Mayıs 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 33

gebetlerin tamamiyle aykırı bir ifadesi değilse, o münasebet- lerin hâkim temayülünü ifade edebiliyorsa doğrudur. Halbuki nüfus hareketleri, bütün içtimat münasebetlerin &n giriftini ve en gayri kabili idrakini teşkil eder, denilebilir. Buna rağmen dinyanın her yerinde nüfus hareketlerinin grafikleri ve istatistik tabloları yapılmaktadır. Fakat bunlarda ifade olunan temim? müncsebellerin nisbi olduğu ve burada verilen hükümlerin, ancak o sahada bir hâkim ftemayülü ifade ettiği berveçhipeşin kabul edilir ve bilinir. Türkiyede ilk tahriri ve ilk fenni istatistik terkibini yapan Belçikalı mütehassısın, kendi küçük ve adeta her taşı dam- galarımış kadar sayılı olan memleketinde, bin bir itina ile yapılmış öyle umumi tahrirler olmuştur ki, bunların neticeleri en basit bir sondaja bile ihtiyaç göstermeyecek kadar ve adeta gözle takip olunabilen şeeniyetin zıddına görülmüş ve milyonlarca franklık masrafa malolan bu rakamların ilânından bile sarfınazar olunmuştur. Bu itibarla, içtimai münasbetler sahasında rakam, hiç kimsenin üzerinde ayak diremeye hakkı olmayan çok seyya/ bir zemin teşkil eder. Bilhassa Türkiye gibi, değil içtimat münasebetlerin, meselâ nüfus hareketlerinin sepri, hattâ bir istatistiği terkip eden en basit teknik malzemesi bile Tâyıkıyle müşahede olunmamış bir memlekeltte, rakam Üstünde hükümler mevzuubahs olurken ya bunların nisbiliğini evvelden kabul etmek, ya “Davamız, da yapıldığı gibi bu hükümleri, mahdut mıntakalara münhasır anketlere bağlamak, fakat bittabi bu takdirde de neticenin mahalliliğini işaret etmek zarureti vardır. Bu noktai nazardan tetkik olununca görülür ki, broştirde ve Türkiyeye —mütcallik olarak verilen Takamları soğuk kanlılıkla ve bunların Türkiyede o vadideki şeeniyeti - mutlak olarak değil, fakat umum? temayülleri itibarile - ne dereceye kadar ifade edebildiği noktasından mütalea etmek icap eder. Burada verilen rakamlardan, mahalli veya kıszmi anketler ne- ticesi olmaları, O sahada yeni bir anketle neticenin aksi alınmadıkça, O mahal veya aAnket yapılan içtimaf zümre iİçin doğru saymak zarureti vardır. Fakat bu mahalli anketlerden alınan neticelerin bültün Türkiyeye teşmilinden içtinap etmek te doğrudur , 33