1 Mayıs 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 7

niyetine göre “tespit, i demek olduğunu iddia ederler. Bun- lara göre bu kuyvetler muvazenesi, meselâ muhtelif iktisat branşları, bilhassa toprak istihsalâtile sanayi mamulâtı hacmi arasında mevcudiyeti zaruri olan ve gayet ince hesaplarla tesbiti kabil bulunan “Nisbet, muhafaza edilmez ve bir bran- şın İnkişafı, diğer branşın inkişafiyle mütenasip kılınmazsa, kendine hâs bir takım bühranların Sovyet bünyesini de sarsa- cağını iddia ederler. Meselâ onlara göre Avrupada bir takım iktisat buhranları olduğu ve bunlar bir “istihsal fazlalığfından,,— neş'et ettiği gibi, Rusyada da bir takım iktisat buhranları olacak ve bunlar da “istiksal kifayelsizliğinden, —doğacaktır. Çünkü muhtelif branşlar arasındaki istihsal hacmi nisbeti tam hesap olunamazsa ve dalma nazarı dikkatte tutulmazsa, fazla inkişaf ettirilmiş istihsal bramşları karşısında, geri kalmış şu- belerin istihsal hacmi daima kifayetsiz kalacak ve bu ( misdet- sizlik ) biri diğerine tabi olan ve biri diğerini besliyen bütün istihsal şubelerinin umumi sarsıntısını yani ( planlı cemiyetle buhran )ı zaruri kılacaktır. « Plan mefhumunu, bir muvazene, bir nisbet ve nisbetlerin | “öndeden görülüşü—diye-anlayat dazariyecilere göre, hali hazırda Russosyaliat iktisadiyatında aşıl olan bu “ademi kifayet,, dir. Binaenaleyh onlarca plân, bir direktif (yani şaraite rağ- men empoze ediş) değil; bir (önceden görüş) yani kuvvet- ler muvazenesinde nisbetlerin ve muvazoneli takişaj i.'.'âıîa_f:î lerinin evvelden teshit olunuşu ve bu suretle de bir zartretere tabhi oluştur. —— e NB A ADT Bir bakışta tam deterministçe ve binaenaleyh, diyalektilk ma- teryalizmin bütün şartlarına uygun görünen bu telâkki tarzı, rus iktisadiyatının hali hazırda hâkim olan rehberleri ve nazariyecileri tarafından mahküm kılınmakta ve iktısadi plan işlerinin sevk ve idare cihazlarından bu nisbet ve muvazene taraftarları uzaklaştırılmaktadır. N Bu son nazariyecilere göre plan, hayatın gidişine ve iktisadi P'(lf şartlara, hâdisatın rağmına bir müdahale ediş, binaenaleyh, : bir “direktif, tir. Bu direktif unsurlarını, istihsal branşlarının İakişaf nispetleri biribirine uygun TÜETAT Teklmiilünden değil, | inkılâp hayatının â! nisbeller ve şartlarla hiçte mukayyet ol Omayan ve bu müvazeneler harieinde vücul bulan — ieaplarından ve zaruretlerinden alır. y