1 Mayıs 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKİZİNG SENE No. 2»66 Sahip ve Başmuharriri .YUNUS I « •• •* * • • * • *•• İDAREHANESİ: tfcurri Telgraf: İstaobul Cumhurıvet Posta k utnsn f dare müdürU 22365. Matbaa \ 20473 Cu m h ur iyet Nakliyat Vergisi Maliye Encümeni zam) F icrasını reddetti I 1 MAYIS 1932 ABONfc ŞERAlTf MÜDDET: fTÜRKİYE İÇiNf HARİÇ | Seneliği : 1400. : 6 Aylığı j : 3 Aylığı : \l Ayüğı: | 2700 Kr. 1 7 5 0 Kr. : 1450 KrJî 4 0 0 Kr. Ş 800 Kr.] 150 1 Kr. | 1: IVushası h e r yerdeJ Maliye Encümeni Nakliyat Vergisini Reddelti Macarlar ve Tuna Birliği Londra'da geçenlerde toplanan ve Tuna iktisadî birliği hakkında Ce miyeti Akvam malî komisyonunun hazırladığı raporu tetkik eden dörtler konferansı Macaristan'da büyük bir alâka uyandırmıstır. Tuna bo yunu kuşatan memleketlerin, ümitsiz bir hal alan bugünkü malî ve iktisadî müşkülleri büyük devletlerin ma" ve iktisadî müzaheretlerile bertaraf etmeleri güç bir iş değildir. Macaristan'da efkâri umumiye Tuna bir liğme iltihaka taraftar görünüyor. Zira böylelikle Macaristan ziraî mahsulâtını mücavir memleketlere satabilecektir. Binaenaleyh, Maca ristan, Avusturya, Çekoslovakya, Almanya ve İtalya ile mümkün mertebe iktisadi bir teşriki mesaiyi çok arzu ermektedir. Macaristan'm haricî ticareti son iki sene zarfında şu haldedir: Milyon pengo hesabile (1 pengo 37 kuruş) elyevm 30 kuruştan aşağı duşmuştur Sene İthalât İhracat ( + Ihracat Fazlaltğt ithalât) 1930 823,4 911,7 f883 1931 549,6 567,1 H75 Ticareti hariciyenin mücavir memleketlere ve başlıca menşe v e mahreçlere göre inkisamı berveçhi ati dir: 1 ithalât Milyon pengö V. ithalâtm % 1930 94,8 172,9 72,9 42,1 = 5 Kuruştar = ııııiiiııııiiiııııııııiiiıııııııııııııııumiınıııı llıllimillillllllllllllilllllUIIIIUIlllltllllll 11^^^^11111111 IIMMIIIUIIinlllllKUIIIIIlllIlHlltllllitUIHIIIIIIIIIIMllllllllllilllllll IIİMllllllilirUlllillllJIUNlllMlllllliniUIIUIIIIlllllillMllltlltHUIinillllllllllinitlMIMtMlllMIMIIIMIIIUIHIIUIIIIIIlînTMIIIlf MilllltllMIItllllUHIllllllllf Mtllllllllltlllilinilll İIIUIIIIIItlllltllllltHUVHTIIIIIII MI1llllll1llllflfltllllllllfl!l.llllllilllllinitllllllltI11Illllllllllll>llll1MIIIMIIIIIliMIII(MtlIlllllllll{llllllllllllHIIIIIIIIIIIMIMIIIMIItltllllin Türk B a ş v e k i l i n i n Moskovada üçüncü günü îsmet Paşa dün fabrikaları gezdi, şerşfine ziyafetler verildi Bir eski komiser facia failini teşhis etti! d a kurban^BlTHakkl Efendi l A k r 30 (Teiefonia) \ de öldü, büyük merasimle defnedildi n aa Maliye Encümeni bugün mu f ' vazene ve naküyat vergisi lâ ) yihaları ile diğer vergilere buhran vergisi zammı hakkındaki lâyihaları tetkik ve intaç etmiştir. Lâyihalar Bütçe Encüme nine tevdi olunmuştur. Maliye Encümeni nakil va sıtalarında halen tatbik'edilen vergi nisbetlerini haddi lâyi kında bulmuş, bu nisbetlere zam icrasını muvafık görme miştir. Encümen muvazene vergisi lâyihasını tetkik ederken 15 liraya kadar maao ve ücret a lanların vergiden istisnasını ka) bul etmiştir. Encümen hükumetin diğer tekliflerini muvafık görmüş • tür. Diğer taraftan Bütçe Encümeni de toplanarak varidat bütçesinin tetkikine devam etmiştir. JlfR HFT& ,. h,t rİA ^~&Tii < ' * 6 İ • ' Merhum polıs Hakkı Efendinln cenaze meraşiminden bir intiba Avusturya'dan Çekoslovakya'dan Romanya'dan Yugoslavya'dan 1931 1930 1931 69,5 11,5 12,6 Moskova 30 (A.A.) Dün ak501 21,0 9,1 şam tsmet Paşa Hz. ile refakatle712 39 13,0 rindeki zevat şerefine Moskova bü39,8 5,1 7,2 nda Sovyet erkânı bir kongre îçtimaında, aşağıda bir resmı geçıt esnasında Kızılordu Kumandanlan Canavar herifin Sabıkalı bir Bulgar Oldugu söi leniyor Bahçekapı faciasımn esrarı dün de akşam geç vakte ka dar uğraşılma sına rağmen ta mamile çözüle > memîş, maama • f ih şeririn hüvi yeti hakkında, şimdilik kat'î addedilmemekle beraber bir kısım malumat alınmıştır. Bununla be «»»*«»» Hakk raber facia, mecruh polis memuru Hakkı Ef. nin de vefat etmesi üzerine daha eltm bir şekil almıştır. Hakkı Efendinîn cenaze merasîmi Eski Macanstan'ı ıstıhlâf eden dort devletin hisstsi ye382,7 kuntı 175,ff Almanya 41,4 Itaiya 224 3 Diğer memleketler yük operasında bir konser veril miştir. Konserde Türkiye'nin Mos kova sefareti erkânı, M. Litvinoff, M. Krestinski ve Karahan ile sefirler ve Sovyet hükumeti erkânı, halk komiserleri ve Sovyet mahafili mü ( Mabadi 6 ıncı sahifede ) Muallimler Ve barem Bütçe Encümeni kanunu tefsir etti Ankara 30 (Telefonla) Bütçe Encümeni devlet memurları maaşatının tevhit ve teadülüne dair olan kanunun 5 inci maddesini tefsir etmiştir. Encümenin tefsir tezkeresine göre bu kanu nun hükümleri mülhak ve hususî bütçelere dahil bulunan maaşlı ve daimî ücretli tedris hizmetlerine, asıl vazifesi ücretli bir vazife olan memurlarm deruhde edecekleri maaşlı muallimlikler maaşlarına, aslî vazifesi maaşlı olup ta daimî ücretli bir muallimlik deruhde edenlerin ücretlerine de şamil olacaktır. 230.6 132,9" 317 154,7 46,5 4tX 50 27,3 41,9 Z4,î 5,8 28,2 İtalya Kralının ziyareti Kral Hz. Milâno sergisindeki Türk paviyonunu pek çok beğendiler Yekun 823 4 549,6 100,0 100,0 Macaristan'm ithalâtının hemen dörtte üçü kendisini istihlâf eden memleketlerle Almanya ve Italya'dan gelmekte ve ihracatının dörtte ii çiinden fazlası 1930 senesinde bu memleketlere gitmekte old'uğunu görüyoruz. 1931 de ihracatının tena kusu Çekoslovakya iîe Macaristan arasında zuhur eden gümrük mii cadelesinden mütevellittir. Milyon .pengo 2 Ihracat V. ihracatın Vc • hesabile 1930 1931 Sıhhat YurdHmda tahtı tedavide bulunan Hakkı Efendiye ameliyat «"«pılmıştır. Ağır surette mecruhiyetl in^aç eden kurşun. vücutta ve bağırsaklarda çok tehlikeli bir vaziyet ihdas ettiğinden zavallı memurun hayatını kurtarmak kabil olmamış, Hakkı Ef. evvelki gece sabaha karsı rahmeti rahmana kavvşmuştnr. Hakkı Ef. nm cenazesi dün par • lak merasimle kaldırılmış, vatiyeti üzerine Eyüp'teki aile makberesine defnolunmuştur. Merhumun cenazesi saat üçte Sıl» hat Yurdundan alınmış, Beyazıt camisine götürülmüştür. Merasknde Vali Muhittîn, Vali muavini Fazlı, ' ( Mabadı 6 ıncı sahifede ) Dün de iki kafile geldi • »•»•»••• Paskalya yortuWı münasebetile gelen $eyyahlar şehri dolaşıyorlar 256,0 170,9 Avusturya'ya 24,2 Çekoslovakya'j»a 153,2 29,4 201 Romanya'ya 32 6 518 Yugoslavya'ya 1930 28,1 16,8 3,2 5,7 53,8 10,3 12,9 23,0 1931 30,1 43 3,6 5.7 43,7 12,6 10,1 33,6 Bu dort devlete 490,4 247 8 68,4 94,1 Almanya'ya 57 3 117,3 Italya'ya Diğer mem 209,9 193,6 leketlere Mısır seyahati İntibaları ıılano sergisi Türk paviyonunda bir ziyaret intibat: (1) Milâno Vahsi, (2) Müonc Şehremmı, (3) Sergı reıst hjanda n M Puncelh (4) Ordu kumandanı Milâno 23 nisan (Hususî) 12 nisanda açılan beynelmilel Milâno nümune sergisindeki Türk paviyo nunun sergi idaresine takdim meraıııııııııııııım Yekun 911,7 567 1 100 0 100 0 1930 senesinde 912 milyon pen göye yakın olan ihracat 1931 de 567 milyona düşmüş ve 1932 sene sinde daha fazla azalacak bir hal almıştır. Son dört senenin kânunu sani . şubat ayları ithalât ve ihra catında mühim tahavvüller göze çarpıyor. Macaristan'm kânunusani şubat ticareti hariciyesi Son dort senelık nulyon pengo hesabüe K. sanişubat ithalât Ihracat ,+ıkracat fadahğı Ifrracaf) 153,8 105,9 47 9 1929 {12 6 127,4 140,0 1930 6,2 80,5 86,7 1931 6,8 47,1 53,9 1932 Ecnebi istikrazları durduğu için halen ancak ihracat fazlalığına baçlı kalan iştira kudretinin azalması yüzünden Macaristan'm ithalâtı 1929 senesine nisbetle 1932 de ilk iki ay zarfında üçte bire inmiştir. Ihracatın müthiş sukutunu kısmen diğer memleketlerin gümrük ve döviz siyasetlerinde kısmen de Macaristan'm Polonya, Romanya, Yugoslavya gibi memleketlerle rekabet edemiyecek vaziyete düşmüş olmasında aramak lâzımdır. önümüzdki hasat zama • nına kadar ihracatın kesbi salâh etmesi memul değildir. 8 aydanberi tatbik edilmekte olan döviz kontrolu hakkında Macar millî bankası çok istifadeli bir rapor neşretmiştir. 1 ağustos 931 den 15 mart 1932 tarihine kadar ihracattan mütevellit olarak millî bankaya teslitn edilen döviz miktarı 100,2 milyon pengöye baliğ olmuştur. Bu miktar ayni müddet zarfında ihraç olunan emtia kıymetinin üçte birinden az dır. Millî bankaca musaddak takas plânı dahilinde mevaddı iptidaiye ithal etmelerine müsade olunan ihracatçılar tarafından ayrıca 30 milyon pengö bankaya ihbar edilmiştir. Millî banka emtia ithalâtı için 69,9 milyon pengölük müsaade vermiş, bu suretle takas itilâfı mucibince müsaade olunan yukarıdaki 30 milyon pengö ve ayrıca bankanın müsaadesile bedelleri hususî matlubat meyanından tesviye olunan 7,7 milyon pengö ki cem'an millî banka ta rafuıdan 108 milyon pengölük ithalât dövizi îçin ruhsat verilmiş ise de bu miktar dahi 1 ağustostan 931 15 mart 932 ye kadar memlekete giren it halât eşyasmın kıymetinin üçte bi rinden eksiktir. Millî bankanın ne • zareti altında yapılan ticari takas itilâfları ve daha sıkı ihracat ted birleri sayesinde ticareti hariciye için lâzım olan dövizin üçte iksinin resmî elden gecirilece^i ümit ediliyor. Bu şerait altında Macaristan'm muazzam miktarlara baliğ olan düyvmu harîciyesi için muktazi dovizi tedarik edebilmesi pek müşkül bir iştir. Zira 1932 senesi kânunusani ve simi 18 nisan pazartesi günü öğle • den evvel saat on buçukta parlak bir surette yapılmıştır. Bu mera {Mabadı 6 ıncı sahifede) ıııııııuııııııııııııımıımıııuııııııııııımıımıı şubat aylarında sırasile ancak 23,8 ve 23,3 milyon pengölük ihracat yapabilen bir memlekette senevî 3 0 0 milyon pengö (takriben 100 milyon Türk lirası) taahhüdatı hariciyenin ifasına imkân görülemez. Fransız dayinler Macar'larla te • diyei düyun üzerinde İngiliz'Ierle olan esasat dahilinde uyusmak iste miyorlar. İngiliz'Ierle Macar'lar arasında borçlar vaziyeti muhafaza itilâfı mucibince 6 ay müddetle tecil edilmiştir. Bu itilâfname tarafeyn murahhasları tarafından Londra v e Budapeşte'de imzalanıtııştır. Itilâfnameye nazaran İngiliz'lere Ma car'ların borçlu oldukları par?Iarm taksitleri maafaiz ve kumusyon Macar millî bankasına pengö olarak hususî bir hesaba yatırılacaktır. Maamafih, bu hesapta teraküm edecek mebaliğin vaziyeti muhafaza itilâfı müddetince emlâk ve esham v e tahvilâta yatırılmasına cevaz verilmesi hatah bir iş olmuştur. Çünkü, bu muamelâtın esasen gayritabiî seviye lerde olan fiatlar üzerine icrayi tesir ederek ashabı matlup arasında karşılıklı hareketlere badi olması v e transfer moratoryomunun tasfiyesini büsbütün işkâl eylemesinden korku lur. HAYRETTtN SÜKRÜ İş Bankası heyeti meya nmda Mısır'a giden Izmir meb'usu Osmanzade Hamdi B. arkadaşımız Mısır seyahatine ait notlarını gazetemize ver diğini yazmış tık. Bu notları bugünden it' baren ikinci sahifemizde neş Osmanzade Hamd' £ re başhyoruz. tş Bankası Umuraî Müdürü Mahmut Celâl, Osmanzade Hamdi B. ler bu akşamki ekspresle Ankara'ya g'deceklerdir. Celâl Bey dün İş Ban kası İstanbul şubesine gelerek meşgul olmuş, bir çok ziyaretleri kabul etmiştir. Dün Romanya'dan gelen bir talebe grupn Romanya Yüksek Ziraat mektebi talebe ve hocalaruıdan mürekkep 5 2 kişilik bir seyyah kafflesi dün sabah konvansiyonel trenile Bulgaristan'dan şehrimize gelmiştir. Kafüenin reisi ve profesör Dr. M. Chirtescu • Arva dün kendisile görüsen bir muharririmize demiştir ki: « Bir haftadanberi Bulgaristan'da bulunuyorduk. Rusçuk, Filibe ve Sofya'daki ziraat mekteplerinde tetkikat yapbk. İstanbul'da da beş gün kalarak Orman ve Ziraat mekteplerini ziyaret edeceğiz.» manya posta ve telgraf umum mSdü rii M. Çarkes, fabrikatör M. Stefanesko, banker M. Alnvosmint ve bh* çok a vukatlarla Yasi Darülfünunu hocalari bulunmaktadır. Romanya'h seyyahlar bugün müze ve camileri, yarın öğleden evvel Üs küdar'ı, öğleden sonra Büyük Çarjı'yı, sah günü Eyüpsultan'ı, perşembe günü Ada'lan gezeceklerdir. Ziraat Bankasının Yapacağı istikraz Ankara 30 (Telefonla) Bütçe encümeni Ziraat Bankasına verilmiş olan 3 milyon liralık istikraz salâhiyetini 3,5 milyon liraya çıkarmıştır. Darülfünunu gezen Romen talebesî Bunlardan başka üç gündenberi şehrimizde bulunan, Romanya'daki Türk muhipleri cemiyetine mensup 8 3 kişilik talebe kafilesi de dün İstanbul Darülfünununu ziyaret etmiştir. Bu esnada Darülfünunda bir resmî kabul yapılmıştır. Muhtelif fakültelere mensup Türk talebeleri, misafir arka< daşlanna Darülfünunu gezdirmişler v e kendilerine izahat vermişlerdir. Romen talebeleri dün ayni zamanda temasaya lâyık yerlerini de dolaşrmş • Iardır. Daha sekiz gün şehrimizde kalacalc olan bu talebeîer arasmda Romanya r VLutfen sahifeyi ç İkinci bir Romen kafileri Romanya Bandıralı Recele Carole vapurile dün şehrimize 1 7 0 kişilik bir Romen seyyah kafilesi daha gelmiş ve seyyahlar Tokatlıyan oteline inmiş ler dir. Şehrimizde 7 mayısa kadar kala • caklardır. Romanya'h seyyahlar dün akşam saat 17 de Taksim âbidesine büyük bir çelenk koymuşlardırDün gelen Romen seyyah kafilesinde Romanya ordusu Cenerallarından Ceneral Dona ve bir çok zabftkrle Ro Lindberg hâlâ arıyor! Nevyork 3 0 (A.A.) Miralay Lindberg bu sabah Norfolk üssübahrisme gitmistir. Orada çocuğunu çalan haydut larla temasa gireceği zen ve tehmin ohmmaktadır.