1 Mayıs 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 21

lismin bültün kaprislerine esir ve garp sanayijine pazar olmuş- tur. Türkiye harice muhtaç olmadan kendi kendine yeten bir memleket halinden çıkmış ve sınat mamulât ihtiyacını ihraç ettiği ham ve zirai maddeler mukabilinde ve kâfi gel- meyince milli servetinden ilüve ettiği kıymetlerle ödemek mecburiyetinde kalan bir memleket haline gelmiştir. Avrupa mamulâtı, XİX- uncu asrın ikinci rub'undan itibaren Türkiyeyi öyle bir istilâya başlamıştı ki, bu mamulâtı satmak için yetmiş yıl içinde Trabzon gibi 33 bin müfuslu bir şehir içinde 1232 dükkân hattâ Kastamonuda 16 nufus başına bir dükkân açılmıştı, (!). Hattâ harptem sonra bile mütareke senelerinde gümrük kapılarını aralık bulan garp emtiasının bir hamlede nasıl Anadolunun göbeğinde soluk aldığını gördük. Meselâ: Balıkesir piyasasında köylü alışverişile tutunan manifatura cının adedi yirmi ikiden birdenbire 65 -e& çıktı ve mevcut on iki adet iplikçinin adedi de dörde indi... (?1 © Garp sanayilnin boğduğu el sanayii, milli kurtuluş hareketi- nin zaferinden sonra, gümrük duvarlarmın muhafazası altında bazı yerlerde yeniden canlandı, bazı yerlerde de yeni ihtiyaç- lara İntıbak ederek yeni şekillerde doğdu. Yalnız burada mensucat sahasında dikkat olunacak bir nokta vardır. Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyetinin Ankarada tertip ettiği yerli mallar sergisine gelen dokumacıların ifadelerile de teeyyül ediyor ki, el sanayli, milli makineli sanayiin rekabeti karşı- sında kalmıştır. Bu rekabet tıpkı Avrupa sanayi emtiasının Türkiyede yaptığı gibi, Boldan, Kadiköy ilh. dokuma sana- yiinde bir bünye tahavvülü tevlit etmiye başlamıştır. Meselâ yerli bezler imal eden yerli makineli sanayi; ayni cinsten imalâtta bulunan el dokumacılarmı, köylü ve kasabalının hoşuna giden cicilibicili yani makineye gelmiyen, kitlevi istihsal maddesi olmıyan kumaşlar imaline sevkediyaor. & Bugün Türkiye el sanayiinin karakteri nedir? El sanayii de- Li) Anadoölunun taksimi . Rusçadan Türkçeve çeviren: Hiseyin Kabmi s. ©. Palerafin 1872 de neşretiği “Anadolu cyaletleri, ismindeki eserinden (2) Memleketir umum? servetine aşağıdan bir nazar. Bilecik meb'usu Hay- rettir. 22 1L 1932 tarthinde Büyâk Miüler Meclisine vecilen bir rapur. S. 14 21