1 Mayıs 1987 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 54

Rezistanslar: (Hepsi 1/4 Watt, Y05 tolerans) 2 470 Ohm 2 1.2 kOhm 2 18 kOhm 2 22 kOhm Trimpotlar: 11 kOhm (yatık pozisyonda) Diğerleri: 1 Plaket 3 Entegre devre soketi (14 bacaklı) 1 JOYSTİCK fişi (9 kanallı) 1 Koaksiyel kablo 1 Ses kaynağına bağlamak için fiş (kullanacağınız ses kaynağına özel ve mono) ÇALIŞMA PRENSİBİ Algıladığımız ses, havada oluşan 20 ila 15000 Hertz frekanslı dalgalardır. Bilgisayarın bu dalgaları algılayabil- mesi için özellikle bunları bilgisaya- rın algılayabileceği bir şekle sokmak lazımdır. Havadaki ses dalgalarını al- gılayan ilk birim bir mikrofondur. Bu ünite, algıladığı hava basıç değişim- lerini (sesin başka bir tanımı) çok za- yıf elektrik sinyallerine dönüştürür. Digitizer denilen ünitenin görevi ise kesiksiz ve seviyesiz olarak gelen elek- trik sinyallerini seviyeli olarak dijitale çevirmektir. Dijital ile analog arasın- daki farkı göstermek için Şekil 3'ü yayınladık. Digitizer'ın çözünürlüğü ne kadar yüksekse sinyal o kadar çok seviyeyle temsil edilir. Yani, daha açık olarak belirtirsek ses kalitesi o kadar yüksektir. Tabit bu durumda kullanılacak hafıza miktarı da arta- caktır. Bizim devremiz iki bitlik çö- zünürlüğüyle dört seviyeyi temsil ede- biliyor. Bu sayının, bilgisayarın ha- fıza kapasitesinin kullanımı ile, ku- lağın istediği ses kalitesi arasındaki dengeyi kurduğu inancındayız. Digitizer devremizi, bir walkman'- ın, radyo-teyp sisteminin veya müzik setinin kulaklık çıkışına bağlayabilir- siniz. Devreye ulaşan ses sinyali üç adet işlemsel kuvvetlendirici ile dört değişik seviyeye ayrılır ve bu seviye- lerle karşılaştırılır. Seviye karşılaştır- malarının temiz birer dijital seviyeyi temsil etmeleri için her işlemsel kuv- vetlendiricinin çıkışına birer ters çe- viren tetikleyici kapı konulmuştur. Geriye kalan son çipin içindeki man- tıksal kapıların görevi, karşılaştırma- lar sonunda elde edilen üç adet sin- yali iki bitlik dijital bilgi olarak to- parlıyor. Bu şekilde dört değeri tem- sil edebiliyoruz. Aşağıda sırasıyla, her değeri gösteren iki bitlik çıkışları ve karşılaştırmada elde edilen ara de- Berleri bulacaksınız. 1. değerde bitler:00; karşılaştırma:11l1I 2. değerde bitler:01; karşılaştırma:110 3. değerde bitler:10; karşılaştırma:100 4. değerde bitler:11; karşılaştırma:000 Devremiz oluşturulan bu iki biti 2 numaralı JOYSTICK port'unun UP (yukarı) ve DOWN (aşağı) kanalları- na gönderiyor. Buradan da bu iki bit saniyede 18000 kereye'kadar okuna- biliyor. Gelen bilgilerin dördü bir- araya getirilip bir Byte olarak paket- lenip hafızada saklanıyor. Sesin da- ha sonra geri verilme işlemi SID çi- pinin $D418 (— 54272 — 54248 4 24) adresli ses şiddeti ayarlama register'i üzerinden yapılıyor. Söz konusu re- gister'in bir özelliği, herhangi bir ses kanalı açık olmasa da, buranın değe- riyle oynayarak bu register'i dijital- den analoga çeviren bir ünite olarak kullanabileceğimiz. Ses geri verilirken sadece bilgisayarın ses kanalları kul- lanıldığından devrenin takılı olması- na gerek yoktur. Yani siz bir sesi ken- di sisteminizle örnekleyip başkasına bir program olarak gönderebilirsiniz. O da, digitizer devresi olmamasına rağmen sesi dinleyebilir. Programın Commodore sağladığı bir avantaj, elde edilen de- Bişik örnekleme seviyesine karşılık ge- lecek ses şiddeti değerini (0'dan 15'e kadar) sizin belirlemeniz. En basit kombinasyon tipleri olarak 6 değişik lineer kombinasyonu gösterebiliriz. (Hepsinin O olması da dahil, bu du- rTumda geri verilen ses duyulmaz.) Bu lineer kombinasyonlar: 0, 0 0, 1 02 0.3, 0, 4 0, 5 . ”. , a SoaRuo NOW , , olarak gösterilebilir. İsterseniz daha değişik ve lineer olmayan kombinas- yonlar da deneyebilirsiniz. Elde ede- ceğiniz neticeleri beğenmenize bağlı sadece. İsterseniz bu kombinasyon- ları dinamik (ses geri verilmekte iken) olarak da değiştirebilirsiniz. Böylece demin yukarıda sözünü ettiğimiz HALL ve ECHO efektlerini elde et- meniz daha da kolaylaşır. İLK SEFER İlk kaydımızı yapmadan önce do- nanımımızın bir fonksiyon testi ve basit bir ayar yapmak gerekli. Bunun için önce “Speech-Basic” adlı lis- ting'i MDE ile yazın ve diskette sak- layın. Ayar işlemini yapmanız için bir de ufak ayar tornavidasına ihtiyaci- nız olacak. Bilgisayarınızı kapatıp, digitizer devrenizi JOYSTICK-PORT2'ye ta- kın. Henüz herhangi bir ses kaynağı bağlamayın. Bilgisayarınızı açıp tüm tuşları kontrol edin. Tüm tuşlar ga- yet güzel çalışıyorsa sorun yok! Böy- lece devrenin yapımında büyük bir hata yapmadığınızı garanti ettiniz. Şimdi Speech-Basic programını; LOAD“SPEECH-BASIC”,8 ile yükleyin ve RUN komutunu kul- lanarak çalıştırın. Bilgisayar, hemen “C 64 SPEECH SYSTEM V2.7” mesajı il cevap verecektir. Speech- Basic mesajlarını daimi küçük harf modunda verir. Diyelim ki Speech- Basic herhangi bir şekilde bilgisaya- rın kontrolunu kaybetti (mesela İRUN-STOP * RESTORE|'den son- ra). Böyle durumlarda, yeni bir ko- mut olan RESET komutunu kullana- rak Speech-Basic'in birçok şeyi dü- zenlemesini sağlarsınız. Bu arada ha- MT 55