BİLGİSAYAR NASIL ÇALI ŞIR? AYHAN KALAYLIOĞLU Kesinlikle çoğu kimseler için rak konusudur; bilgisayarın kı:ııdı d :l:r karı ııdığ « Bu yağımızı yalinizde canlandırmaya çaJısın. Gı& gibi görünen tüm bu ola; zamanlamayla ılyııılanaıı hır ıIı:ı Bilgisayarlar artık hayatımıza iyi- ce girmiş durumda. Büyük bir çoğun- yapamayacağını biliyor ve nerede na- kamı ı'erebi!i)vocr_. Bazı fanatik film- m bu aberleri artık he- men İerkes ıanış—or ve yahnızca çok iyi bir yarmmrı olarak görüyor. Şu yazıyı okuyan herkes en azın- laniyör miş. Kimi yazışmalarını cş'a ıwlarını bu ületle hazırlıyor. Kimimiz programlama amacıyla ba- şına ötürüyor. Kimileri de alet başın- d.ı jaystick eskitiyor. Günümüzde Iıcmcıı her amaçta kullamılar bu araçlara çoğu kimse da- ha yakından hitap edebilmek için özel pfoıramlınıı dılkrı ogrcmyor ve üy- gubüyol amaca uygün rlanmış miş - mda., ay kullanımlı vr gııçlıl iııı:r ulır:l: anılan BASIC vi AL başı çekiyorlar, Bıııl:ıdıl malar gereki . Fakat gene de ASSENIBLER bul sıie aşılamaz dağ- gelmesin. Fakat programla- ma 'a . tecrübeniz olsa da bilgisayarın çalışması tam lik mokta içermektedir. 'Acaba şu kü- palı kutünün içinde neler var?' veya a bunlar ne yapıyar” Bal' haık,ası '0 kadar şey yazıyorum e doğru ola- ı:ıl: yapıyor. Bunları nerede saklı- örtr ıııı:ı takılıyor, ları cevaplayacağız. Fakat insan ıı.ı. şeyin mııı görmeden detaylı olarak incelemesi teorik ve yetersiz bir uğ- raşıdan ılcrı gitmez. Bunun yanında sini bekleyemeyiz. En basitinden bir- çok aletin ı.a ıııııı kapsamı dışında kalmun: yul M'&—INI! b&vl: bı: olay. B biz sizin fotoğrafını çektik ve tüm bnı;nı:rı' tek tek işaretledik. Burada anlattık. kmcır cılışnn. a her bir ünitenin adlari- ni ı:h ıe'.k be:lıırıın sıra)ıa lı:vsınırı Tönksiyonlarımı açıklayı Bılgıs.ıyırımum içi kara böcekle- mzeyel mümkün, Bazı başka diller ise daha deraylı, sistemli ve uzun süren çalış- 54 Iamı hepsinin de tek tek wel ııımlı:fı ardır. Bunlar RAM, ROM, VİC, Commodore Commodore 54'ün Ö CİA 1T (MOS Göz6l © Karakter Seti ROM'u © KASET PORT'u (D EXPANSION PORT © ANA İŞLEM ÜNİTESİ (Genişleme Yuvasıl © CIA 2 (MOS 65260 (MOS 6510) (D Voltaj girişi © USER-PORT © SERİAL PORT © Akım döğrültücüsü OBASIC ROM'u © PLA çipi i © Gerilim Aegülatörü-1 © KERNAL ROM'u (D VİDEO çıkışı içini | ( Kuvars Kristal (Darbe üretici © Multiplexer-2 (Adros bitleri için) D VIC çipi (© 64 Köyte AAM çipleri € SID çipi Adinamik tip, B adati © Ronk RAM'ı © Timer ÜRESET sinyalini üretiyor.d CPU, CIA, SID gibi veya benzerle. ridir. tek tek isimlerini verip açıklayacağız. dem bulunabilir. (!) gibi. Bu o terimin başka bir yerde daha detaylı olarak açıklandığını gösterir. Açıklamalar: sını bel (ıc[c]ılll lüstemize: ADRES: COÖMMODÜORE 64d'ün hafıza kapasitesinin 64 kilotyte öldü- Bunu hepimiz biliyoruz. Fakat bu tam ölarak ne anlama geliy: di bir sokak hayal edin ve bu ğin üzerinde 65536 tane ev nulunsun sını belirtem bir numara bulunsun, (Mesela 20111 numaralı evin hemen yanında 20112, onun yanında da 20113 numaralı evin bulunması gibi.) BK miyla içeriğine « nrıınbiıiıı'ı I, bilgi: yarın em önemli sinyallerinden olan adres (!) bilgisini ıışır. Bılgısa)ırıvı aııa ısl:m a ııcsı (!) adres bus'una e bu kanal ıı uagııdığn- eıımanl.udz biri cevap ver e- manlar RAM( ıınlıcnlahılı MMOİ bürün adres kapasitesini kullanabil- mek için adres bus 16 tanc ayrı lııl- ıın o[ııwıuş bir elektriksel bağlanı 01813!: (I ve *" durumlarından bir- de birinde bulunacağından 2116— miz var demektir. Bu sayı da zaten vesini yamsıtır. Commodore BASIC ROM'u (4 Bu röm'a ay- oım'u da denir. Yü ın yaptığı iş ö sırada kül- lanıeımııcnıı:l:rını[BASIC emirleri) makinanın anlayacağı bir şekle çevir- mek ve bunların yürütülmesini sağ- aktır. Bilgisayarımızın ana işlem i Çi yal ıııı.makına dilinden an- adığı için PRİNT veya RUN gibi aııırl:rkdoğnıdan Iııohıf başla- yamaz. Yüksek dıllmkı:ı program- l kil daha ilkel diline çevirip yürütülmesini sağlayan BA- SIC İNTERPRETER ROM'undan başkası değildir. — F İ 38