23 Nisan 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 23

KİTAPLAR Sosyalizm Nedir? (Prof. Harold J. Laski ve John Sirac- hey'in makaleleri, Evren Yayınları, 1962, Derleyen Necati Hersek, Gün Matbaası, 56 sayfa 200 kuruş" ba İkinci Dünya Savaşından a İşçi Partisinin iktidara gel- mesinde önemli rol oynayan, bir kitap olmuştur. Bu, daha sonra İşçi Parti- sinin İaşe Nazırlığını da yapacak olan John Strachey tarafından kaleme a- lınmış basit ama son derece basit bir el kitabıdır. Sosyalizmi halk için, hal- kın anlayacağı dille ve ana hatlarıyla açıklayan, sosyalizmin üzerine çeki- len hücumları tek tek cevaplandıran bu eser, daha önce, yani İngilterede yayınlanmasından bir süre sonra mem- leketimizde de dilimize çevrilmişti. Ne var ki o zaman bu ufacık makale ça- bucak ortadan kayboldu. Derken bun- dan birkaç ay önce N. Erkenin çeviri- si ile aynı makale Sosyal Yayınlar a- rasında "sosyalizm nedir?" başlığıy- la ufacık bir el kitabı olarak yayın- landı. Bu sefer Evren Yayınevi ise, John Strachey'in bu meşhurmakale- sini, en az o kadar meşhur bir başka makale, Londra Üniversitesi Profesör- lerinden ve İngiliz İşçi Partisi eski Yönetim Kurulu Başkam Prof. Ha- rold J. Laski'nin, "Demokrasi nedir?" adlı bir başka makalesiyle birlikte ya- yınlamış. Necati Hersek tarafından derlenen bu kitapta, ayrıca, Sorbonne Üniversitesi Felsefe Profesörü Jean Lacroix'in de minyon bir makaleciği yer alıyor. Tek sayfalık bu makalede de fransız profesörü, "Gerçek demok- rasi sosyalizmdir" demektedir. AKİS, 23 NİSAN 1961 Sosyalizmi öğrenmek için gerçek bir anahtar olan kitabın tümü dikkat- le okunmağa değer. Aşılı İhsani ve Güllüşah (Halk Sairi oOAşık o İhsaninin o hayat hikâyesi ve şürleri, o Ayyıldız o Mat- baatı, Ankara 1960, 104 sayfa 250 uruş Aşık İnsani, doğulu bir saz ve halk şairidir. Bilhassa Ankara sokakla- rında ona sık sık rastıanılabilir. O- muzları üzerine dökülmüş gür ve si- yah saçları, üzüm karası sakalı ve bıyıkları, üzeri fazlaca isli yeşil bir elbisesi vardır. Ayağında yemeniler, belinde kuşak, gümüşlü bir köstek, İhsani sazı sırtında dolaşır durur. Her- hangi bir sağlam vesikaya dayanma- makla beraber, meşhur halk şairi A- şık Garibin yedinci göbekten akraba* sı olduğu rivayet edilir. İhsani, kitabında kendi hayat hi- kâyesini nakletmektedir. Kitabın baş- langıcı şöyledir: "Yüzümü çevreleyen üzüm karası sakalımla, omuzlarıma dökülen gür siyah saçlarıma bakarak yanlış hüküm vermeyin. Sizin gibi giyinmiyor, sizin gibi yaşamıyorsam beni ayıplamayın. Ben sizin içinizden biriyim. Çok ıstırap çektim. Bütün ha- yatımı dolduran felâketler ve sonu gelmez üşüntülerden sonra sizin ara- nıza döndüğüm zaman, sert rüzgârla- rın kamçıladığı yüzümün matlaşan rengi, mihnet dolu ömrümün açık bir hikâyesinden başka birşey değildir." İran Azerbaycanın Hoy kasa- basından olan İhsani 1930 yılında Türkiyeye hicret etmiş, ailesiyle bir- likte Diyarbakıra yerleşmiş, orada bü- Aşık İhsani ile Güllüşah yollara yollara..." "Düşem yümüş ve sazı şairi olarak yetişmiş- tir. Günümüzün yaşayan halk şairle- ri içinde, sıraca ancak Aşık Veysel" den sonra gelebilecek olan İhsani, bu- gün artık şehirlileşmiş, hatta kendi diliyle ifade edilirse, o "bajarileşmiş"" bir insandır. Kitabında naklettiğin göre İhsani 11 yaşında rüyasında Gül- lüşah diye bir kız görmüş, buna â- şık olmuş, ömrü boyunca onu aramı», sonra bir ara Bursada buldum sanmış, ama nihayet Uşakta bulmuş ve ev- lenmiştir. Şimdi İnsaniyi Güllüşahla birlikte görmek mümkündür. Dadaloğluların, Köroğlularm, Ka- racaoğlanların, Emrahların, Kul Meh- medlerin, Talibilerin, Emirilerin, Nok- sanilerin, Seyranilerin Oo Dertlilerin, Baykurtlu Zihnilerin, Celalilerin o sa- nat dehalarından kopup gelen ve on- lann kaybolup gitmemiş örneklerin- den, ama yukarda sıralanan aşıklara göre daha zayıfça örneklerinden biri olan Aşık İhsani, n her konuda şiir söyleyen bir insandır. İşte ondan bir örnek: "Yalan Dünya": "Behey yalan dünya, sana - Gel- dik sanki eyi m'ettik? - Senin ile ye- dik içtik, - Güldük sanki eyi m'ettik?- Gelmez geçmez kara günde-Bize delil oldun önde,-Gezdiğimi-i yârı sende-Bul duk, sanki eyi m'ettik? . İhsamyim, bahtı kara -Aşk düşürdü bizi na- ra - Nice günahlardan sonra - Öldük sanki eyi m'ettik?" Aşık İhsani ve Güllüşah adlı ki- tapta, İnsaninin hayat hikayesiyle birlikte, şiirleri de araya serpiştiril- miş bir haldedir. Halk şiirine merak- lı olanlar için İhsani. üzerinde durul- maya değer bir isimdir, 23