13 Kasım 1961 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 6

YURTTA OLUP BİTENLER manzara, Yunanistanın manzarası yanında pek acıklı, pek karanlık, pek sefil olmaktan kurtulmamıştır. İşte, aşağı yukarı bizim şartları- mıza sahip iki memleket, iki kader! Bir an durup düşünmemek kabil mi? Hükümet Döndük dolaştık... Bundan tam 23 yıl önce, bir Il Ka- sım günü, orta boylu, saçları kır- çıl, sağlam yapılı bir adam Türkiye Büyük Millet Meclisinin erimi içeri girdiğinde Birinci Cumhuri tin İkinci Cumhurbaşkanı seçilmiş yat tarzının son merhalesini ve leştirmek olâzım geliyordu. v kolay olmaktan uzaktı. Bu Gül başkanlığı, bir rahat Cumhurbaşkan- lığı olmayacaktı. Orta boylu, saçla- rı kırçıl, sağlam yapılı adam kendine güvenen insanların emin tavrıyla o- tomobiline bindi. Birinci Cumhuriyetin İkinci Cum- hurbaşkanı İsmet İnönü o 11 Kasım günü yüklendiği mesuliyeti tam 12 yıl sırtında taşıdı. Herkesin tahmin ettiği gibi, dünya siyasetindeki kara bulutlar fırtınayı getirdi. Ama o. Türkiyeyi fırtınanın dışında tutma- ya muvaffak oldu. Atatürkün adını disine ayrılan odaya gitti ve gerek- li temaslara başladı. Doğrusu istenilirse, İsmet İnönü- nün iki 11 Kasımdan hangisinde al- dığı yükün daha ağır olduğu düşü- nülecek bir meseledir. Eğer bu yük- ler kendisine tevdi edilirken tanınan hareket serbestisi nisbeti göz önün- de tutulursa, üstelik aradan geçen 23 yılın o orta boylu, sağlam yapılı adamın yaşına tam 23 yaş eklediği hesap edilirse şu anda İsmet İnönü- nün durumu kolaylıkla anlaşılır (o ve mesuliyet duygusuna sahip pek az kimsenin gıptasını çeker. Bugün Siyasi Parti liderleri Çankaya da Gürselle birlikte bulunuyordu. Kürsüye çıktı, etti. O tarihte, dünya siyasetinde ka- ra bulutlar yer yer okümelenmişti, bir fırtınanın kopacağı anlaşılıyor- du. Orta boylu, saçları kırçıl, sağ- lam yapılı adam evine dönmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisinin ka- pısından dışarı çıkarken omuzlarına aldığı yükün ağırlığını ve mesuliyet- lerinin büyüklüğünü müdrikti. Dün- ya siyasetindeki kara bulutlar, tek güçlük değildi. Bir devir yaratan a- dam hayata gözlerini yummuştu. O- nun adını her türlü tartışmanın üze- rinde tutmak, onur eserini koruyup devam ettirmek, onun arzuladığı ha- 6 yemin 'Dar kapıdan geçiniz!" derhal tartışma konusu yapmak için gözlerinin içine bakanlara karşı kas- larını en sert edayla çattı ve o ismi günlük bütün konuların dışına çıkar- dı. Onun eserlerini koruyup devam ettirdi ve onun arzuladığı hayat tar- zının son merhalesini, her şeye rağ- men açtı. Bitirdiğimiz haftanın sonunda, 11 asım cumartesi günü gene orta boylu, ama saçları tamamile beyaz- laşmış, sağlam yapılı bir adam gene Türkiye Büyük Millet Meclisinin ka- pısından içeri girdiğinde İkinci Cum- huriyetin Birinci (Başbakanı olarak vazifeye çağrıldığını biliyordu. Ken- bir masa etrafında Türkiye Cumhuriyeti, 38 senelik öm- rünün dönüm noktasındadır. İsmet İnönü, bitirdiğimiz hafta- nın sonunda, bu gerçekleri tamamile müdrik olarak cesaretle, azimle ve güvenle Türkiyeyi, içinde bulunduğu çıkmazdan bir defa daha çıkarabil- mek için çalışmaya koyuldu. Girerken ve çıkarken Bale bir gün evvel, cuma gü- öğleden sonra, Çankayadaki tarihi toplantıyı tesbit için Köşkün kapısında birikmiş olan gazeteciler lantıda, Başbakanlık konusunda bir AKİS, 13 KASIM 1961