29 Aralık 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 23

Münir Özkul "Palyaço"da "Özkül — Tiyatrosu"na doğru hanın pekâlâ kaldırabileceğini seyir- ciler Kördüler. O halde Murad Somay niçin bu kompozisyonu tercih etmiş- ti? Bu yüzden, aslında tam bir ente- lektüel, derin bir yazar olan Adam'ın nasıl olup da bu. tam bir budaladan başka şey olmayan bebeğe aşık ola- bıldıgını anlamak güç oluyordu. Ma- amafih karşılıklı sahnelerinde Münir Özkul. Çolpan İlhanı kendi heyecanı- na doğru sürükledi. Ona kendisi ile aynı * tempoyu tutturmasını Münir Özkulun aynı tesirini bir iki defa Sadri Alışık üzerinde de gördük. Renan Yamanın dekoru bir sirkin kulisini rahatlık ve sadelikle temsil ediyordu. Sahne dışına taşmış çadır direkleri ve yanlardaki afişler güzel bir buluştu. Kostümler eserin deko- runa uygun, neş'eli ve renkli idi. Yal- nız aslan terbiyecisi Zinida'nın temsil kılığının çok daha çarpıcı, çok daha alımlı olması gerekirdi. Hele bu Ne- vin Seval gibi sahneye çok yakışan zarif bir aktirist içinse.. Kâmuran Yü- cenin Palyaço makyajı çok güzeldi. Bir de, perde başlangıçları diye kul- lanılan Sirk müziğinin daha sesli ve- rilmiş olması yerinde olacakdı. Halk Tiyatroları Ayağa giden temsil Yabancı memleketlerde son on yıl zarfında “"halk tiyatroları" tah- minlerin Üüstünde süratli bir artış göstermektedir. İkinci Dünya Harbi başlarında tiyatro — bütün gayretini şekil üstünde -mizansende, dekorda, AKİS,29 ARALIK 1956 hattâ oyunda- bir takım araştırma- lara hasretmiş görünmekte iken ha- lihazırda bu estetik münakaşalar sü- künete erişmiş ve halkla sahne ara- sındaki münasebet ön plâna alınmış- tır. Bu devrin, tiyatro tarihinde, halkla sahne arasındaki kaldıran ve tiyatronun eniş bir halk topluluğu ile münasebetini temin lüzumunu yeniden duyan bir devir olarak kalacağına şüphe yok- tur. Mılletlerarası Tiyatro 'Enstitüsü UT) Neşrıyat Komitesi "halk ti- yatroları" konusunda — milletlerarası bir bilanço yapmak ihtiyacını hisset - miş ve bundan birkaç ay evvel Ur an- ket açarak ok memleketin "halk tiyatrosu yönetmenlerine şu : "Tiyatro zevkini da- k kütlesine yayabil- mek için kullandıgınız başlıca me- todlar nelerdir? TIT Neşriyat kete aldığı cevaplar Buna mukabil bir alk tiyatrosu" nun gayesinin ne olması gerektiği hususunda hepsi de bir birleriyle mu- tabıktı. Bu da şüphesiz, daha geniş bir halk topluluğuna tiyatro zevkim aşı- lamak suretıyle kütlelerin eğitimini sağlamaktır Almanyada "halk — tiyatroları"nın faaliyeti bir takım mahalli birliklere dayanmaktadır. Volksbühnen denilen bu birliklerin gayesi tiyatroya her gün i yeni seyirciler çekmek ve onları birliklerine aza kaydetmektir. üçük bir aidatla birliğe aza kaydo- unan her seyirci istediği temsil için biletini istediği yerden seçebilmekte ve bunu da 2 50 bir tenzilâtla temin edebilmektedir. Fransızların T.N.P. " Komitesinin bu an- çok degışıktı Antigone'yi Yer : Fransa; Fiyat : TİYATRO gibi bir milli Halk Tiyatrosu, ayrıca Fransanm muhtelif bölgelerinde fa- alıyet gosteren Dram Merkezleri var- m Merkezleri belediyele- rin yardımına dayanmakta, — her Dram Merkezi bulunduğu bölge da- hilinde turneler tertip etmek sure ty le tiyatroyu o civar halkının ayağına' götürmektedir. Bu temsilleri 100 veya 50 -frank gibi gayet ucuz bir fiyat karşılığı takibedebilmekte. hattâ meydan temsillerini ayakta bedava seyredebilmektedir. — Belçika iyatrosu ise — Fransızların T.N.P. si veya Dram Merkezleri, Al- manların bir nevi seyirci — birlikleri de diyebileceğimiz — volksbühnen'leri gibi bir faaliyet gösterir. Çekoslovak- yanın "köy; tiyatrosu" adı — verileri halk tiyatroları ise bir otobüsle köy köy dolaşan gezginci truplardır. Bu gün Çekoslavakyada bu neviden 17 trup bulunmaktadır Bu truplar tem- sıl hazırlıklarını Prag veya Bratisla- a yapmakta, sonra otobuslerıyle mıntaka mıntaka köyleri dolaşma tadırlar. Bu trupların .dekarları so- kak tiyatrosu şartlarına uygulanmış dekorlardır. Meksikada da "halk ti- yatroları" günden güne yeni yeni se- yirciler kazanmaktadır. Burada Gü- zel San'atlar Milli Enstitüsü (İ.N.B.- A.) üç koldan geniş -bir faaliyet gös- termektedir. Amatör, tecrübeli; pro- fesyonel olmak üzere teşekkül eden masrafını doğrudan karşılamaktadır. Bunlardan amatör gruplar sokaklar- da, parklarda ve hastahanelerde; hal- edava temsiller vermektedir. Norveç, Polony: İsviçre ve hattâ Amerikadaki halk tiyatrola- rıi" nın günden güne artışı ve bu ti- İsveç, seyredenrlr Pedava 23