20 Ekim 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

ÇALIŞMA SENDİKA HÜRRİYETİNİN ŞARTLARI alışma Bakanı, Tarım İşçileri Ckongresmde sendika birliklerini küruluşları bakımından antidemok- ratik olmakla tavsif etmiştir. Sen- dika birlikleri hakkındaki bu iddia doğru mudur? Birliklerin kuruluş ve işleyişlerinin Çalışma Bakanının iddiası ile alâkası yoktur. Bünyeleri muhtelif iş koluna açık sendikalarla tertip edildiği için bu teşekküllere Antidemokratiktir demek, bu mef- humun mânasını bilmemek demek— tir. Birlikler Medeni kanun, Cemi- yetler Kanunu ve Sendikalar Kanu- nunun hükümlerine göre kurulmuş hükmi şahsiyeti haiz derneklerdir. Bu sebeple onların — kuruluşlarının kanunlara aykırı olmalarıyla antide mokratik olmaları aynı şey değildir. Sendikalar aslında başka memle- ketlerin demokratik düzeninde, mes leki teşekküller olarak yer alırlar. Bizde sendikalarımız ve ilim adam- Sendikalara bu mâna ile baka- bilmek için mevzuatımız üzerinde tadil teşebbüsüne girişmek istemiş lerse de muvaffak olamamışlardır. Bugün her hangi bir sendika hü- kümetin sosyal ve ekonomik politi- kası üzerinde fikir yürütemez. İş- çilerinin hayat ve maişetini ilgilen- diren sosyal ve ekonomik kararlar hakkında söz sahibi olmalarını hü- kümet, kendi politikasına müdahale telâkki etmektedir. Nitekim hükü- met, bu yolda en canlı bir misâl ver- miştir: alışma Bakanı İstanbul Sendikalar Bırlıgının ele aldığı iş- sizlik meselesinin hükümetin ele a- lacağı mevzulardan olduğunu söyle- miş, sendikaların bu hareketini mü- dahale telâkki ederek, bunun siyasi faaliyetlerden olduğunu İhsas eyle- miştir. | Demokrat Parti İktidara çeldik- ten sonra eski iktidarın zihniyetini katıksız surette istihlâf etmiş, prog- ramına, seçim nutuklarına, her yıl bütçe müzakerelerinde Çahşma Bakanlarının taahhütlerine rağmen Sendikalar Kanununa demokratik veçhe vermek suretile sendikaları muhtariyete kavuşturmak teşebbü- süne geçmemiştir. Bilâkis sendikala rın normal mesleki faaliyetlerini dahi durdurmak için onların sureti teşekkülüne dair kanun maddelerini indi ve mahsus maksatlar içinde mütalâa edildiğini açığa vuran ha- reketlere tevessül edilmiştir. Bu yet- miyormuş gibi Çalışma Bakanı sen- dika birliklerinin kuruluşunun an- tidemokratik olduğunu söylerken, Sendikalar Kanununun İngiltere Sen dikalar Kanunundan çok ileri bir kanun olduğunu da iddia ediyor. Halen yürürlükte olan 5018 sayılı Sendikalar Kanununa söz getirme- mek için sendika birliklerinin an- AKİS, 20 EKİM 1956 tidemokratik olduğunu söylemek mecburiyetini duyan Bakanın mak- sadı açıktır: Bu maksat, sendikala- rın gelişmesini durdurmak, münasi bir zamanda yakaladığı ilk fırsatta onları birlikler halinden çıkarmak suretile münferit ve irtibatsız üni- teler haline sokmak, sonra da bütün bu icraatının meşruiyetini, güya çok ileri bulduğu için tadilini istemedi- ği kanandan istihsâl etmektir. O halde Sendikalar Kanunu ve o- nunla ilgili mevzuatın sür'atle kal- dırılması veya tâdili icabetmez mi? Bunun tahakkuku hangi şartların teminine bağlıdır? Vazıı kanun ola- rak hangi yollardan yürüyerek sen- dikaları dilediğimiz hür işleyişe ve gelişmeye kavuşturmak —mümkün olabilir? suallere verilecek ce- vapların kâffesinde sosyal polıtıka— mızın şimdiye kadar ihmâle uğra- mış ana meseleleri de mevcuttur: 1 — Muhtelif iş kollarına ait sen- dikaların biraraya gelerek birlik tef kil etmeleri yolundaki tatbikat te- reddütlerini kaldırmak için Sendi- kalar Kanununa lüfzen sarahat ve- rici maddeler sevkedilmelidir. Bir- liklerden maada federasyon ve kon- federasyon gibi sendikaları vahdete götürecek olan teşkilâtlanmalara da ir kanunun boşluklar mı doldurmak lâzımdır endikalar mesleki faaliyet gurublarmın teşkil eyledikleri hük- mi şahıslardır. Faaliyetlerinin sos- yal ve ekonomik maksatları vardır. Bilfarz işsizliğin sebep ve neticele- rine,tam çalıştırmanın teminine, ithalât ve ihracat rejiminin üÜcret- lerle olan alâkası gibi iktisat siya- setinin tesirlerine dair tenkit ve te- menniler de sendikalarca ele alına- cak mevzulardan olmalıdır Bu mak- satla da Sendikalar Kanununun 5 inci maddesindeki "siyasetle iştigal edemez" ibarelerine vuzuh ve şumül verilmelidir. i, mücadelesini çalışma ve geçim şartları istikametinde yapmak mecburiyetindedir. lş mevzuatımız iş ihtilâflarında işçiyi serbest bırak- mamıştır. Müdahaleci sistem olarak mecburi 'tahkim sisteminin bünye ve takdir zaafı adil ücret politikası yolunda Devleti — muvaffak kılma- mıştır. Bu bakımdan yasak edilen Demokratik ve meşru bir hak olan grev hakkı tanınmalı, işçinin hayatı asgari geçim seviyesine yükselebil- mek için bu hakkı kullanmağa ma- tuf olarak sendikalar faaliyet hür- riyetine kavuşturulmalıdır. 4 — İşçi iş talebettiği işveren karşısında iktisaden zayıf durumda ve işverenden gelen çalışma şart- lama tek fert olarak kabul et- mek mecburiyetindedir. İş piya- Sabahattin ÇIRACIOĞLU sasında iİş arana nazaran tale- bin çokluğa işçiyi işverene tâbi duruma sokmaktadır. u ım- dan sendikalara işverenlerin ka- bule mecbur olacakları kollektif iş mukavelelerinin aktine selâhiyet ve- recek mevzuatın ihdas edilmesi de gerekmektedir. 5 — Sendikalar, Cemiyetler Ka- nunu ile Sendikalar Kanununa güre muhtelif bakımlardan murakabeye tâbi tutulmaktadırlar. Çalışma Ba- kanlığına ayrıca murakabe hakkı tanınmış olması işçi teşekküllerine karşı haksız yere duyulan endişele- rin neticesidir. Bu itibarla vesayet idaresinin fuzuli muraka esi kaldı- rılmalı, sendikalar da dernekler gibi murakabe bakımından münhasıran Cemiyetler Kanununa tâbi tutul- maktadır. 6 — Sendikalar Kanununun 7 nci maddesi sendikaların hürriyet ve emniyet içinde çalışmalarına mani- dir. Bu madde Sendikaların kanu- na aykırı faaliyetlerinden dolayı faaliyetten men ve kapatılmasını a- mirdir. Fakat bu madde sendikala- rın kazat bir kararla kapatılmasın- dan önce hangi hallerde sendikanın faaliyetten men edileceğini zikret- memiştir. Kanunda sebepleri zikre- dilmiyen faaliyetten men hallerinin keyfi hareketlere, — suiistimallere, neticede sendika hürriyetini yok ye- re haleldar edecek hadiselere yol a- çacağı tabiidir. O kadar ki kanun, sendikaların kanuna aykırı zanne- dilen hareketlerinden ötürü faali- yetlerı men gibi muvakkaten tatili- e dahi müsait bulunmakta ve bir muddet de tayin etmemektedir. Sendikalar Kanununun 7 nci mad- desinde görülen teminatı selbedici hükümlerin de tâdili icabetmekte- dir Sendika hürriyetini bağlayıcı, ge- lişmesini ve işleyişini köstekliyen bütün bu kaideler, sendıkalarımızı ortadan kaldırmaya yeltenecek o- lanlara fırsat verecek mahiyette hükümler taşımaktadır. Bütün bu kayıtları ve tehdit hükümlerini kal- dıracak, sendikalara demokratik düzende lâyık oldukları yeri vere- cek kaideler, sendika hürriyetinin şartları olarak artık ortaya konma- lıdır. Kayıtlar ve tahditler demok- ratik icaplarla bağdaşabilmeli, an- cak milli güvenliğin idamesi, âmme emniyetinin korunması ve nizamin muhafazası gibi gayeler için vaze- dilmelidir. Sendikaların hürriyet içinde ya- şamalarını ve gelişmelerini ve sos- yal politika sahasında gerçek fonk- siyonlarını ifa eden müsbet müessi- riyet unsuru olabilmeleri bu şartla- rın gerçekleştirilmesine bağlıdır. 21