15 Eylül 1929 Tarihli Hayat Dergisi Sayfa 2
İakat dini tahsil nasıl memleketin istihsal hayatında bir amil olamadise edebi, bedi ve enisklopedik tahsil devrelerizmide bü hususta gene bir işe yaramış değildir. Yalnız tahsillerile telif edem'yen hayatlarını bir türlü maksılsız ve tamamen gâyrimemnün zavallı bir münevver sını meydana geliyor Bugün, saliklerini doğrudan doğ- teknik tali memteplerimiz Düyunu umumiye ida- ruya hayata hazırlayan resinin bazı şehirlerimizde idare ettiği darülharirlerle vilayet idarelerinin sa- nayi mekrepleridir. Birincisinin temin ettiği İaideler inkâr edilemez, ikincisi ise tamamen ihmal edilmi;tir. mahdut ( Olacak liselerimiz, darülfünuna devam ede- bilecekleri bu tahsile hazırlasın. Fa- kar bunların yanında hiç vakit kayb- etmeden memleketin istihsal sahasın da kuvvetler teknik tali mekteplerlerin adetlerini çok artırma- lıdır. Ve larla mual imler yetiştiren müesseselere Varsın adetleri yaratacak hatta liselerden evel bun- | ehemmiyet vermelidir. ! Mesela o tarzda şubeleri mühtevi ticaret mektepleri tesis etmeliki ipti- dat tahsillerini bitiren kadın ve etkek huraya edeekleri üç, dür sene zarfında bir tcarethaneyi ! bir az ameliyattan sonra idare edebil- bankalarda İ çalı.a bilsinler, öcaret ve maliye ve- i kâletinde faal birer memur olsunlar talebe devam ii 1 sinler, oşömendöer VW komisyonculuğu pek Alâ başara til , sinler. Ziraanta mısırın oterakkiyatile Mı İN mütenasip usul ye vessitle gerek vasi ve gerek kesif mikyasta çiltlikler ida- re edebilezek, bülün zirat mahsulat- tan azami isüfadeyi temin edebilecek sanayide ufak san'atlardan başka ipek- çilik, dokumacılık, memleket ihtiyacımı kendi mevadı iptidaiyesile temin ede- cek sanayi şubelerinde çirak, ustabaşı olabilecek uzuvler yetiştirmeliyiz. Mü- hendisten evel erazileri mesaha ede- cek, harita yapacak jeömterler, sıh- hiye m murları, velhasıl orta ticaret ve sanayii idareye kabitiyetli kuvvetler meydana (o getirecek tali o mektepler açmalı; taki bu mektep mezunlari ihtisas ve bilg'lerini memleket muhi- tinde tarbik edebilsinler. bu günkü münevverlerimiz ( gibi vazifelerinin bihakkin icrası için muhitin kendile- rine kadar yükselmesini beklemek mecburiyetinde kalmasınlar! Ziraat için en ufak köylerimizi bile kışın edecek ipridat yiraat mekteplerile donanmalı. Bütün bu saydığım şeyler hiç de tedrisata o devam Zemanımızda Ziraat çok yük- nazari değildir. ticaret ve sanayi İtibarile selmiş ve bu hayatın tenevvu ue fa- ammile çok incelmiş tatbik edilmiş usulledir. Hali hazır iktisadi ve meli kuvvetleri de bu tali ve ameli müesse- seler üzerine kurulmuştur. Halk ipt- dat mektepleri son derece teksir edilmelidir. Maarif Vekâletine isabet eden bu faaliyetten başka İktisat Vekâleti de memleketimiz için hemen kabul ve tatbiki bir fariza hükmüne mecburi sendikalar usulünü meclise kabul ettirebilirse bu suretle teşekkül meslek ve san'at giren edecek muhtelif gurupları kendilerine, liyakatli uzuvler çıraklık, ihtisas ve saireye ait bir çok ders ve mektep- edecektir. Bu suretle tali yetiştirmek için ler tesis mektepleri takip edemiyenler bile iş- lerinden sonra bu derslere giderek lisan, usulü defteri, iktisat, makine, elektrik ve saire gibi bir çök şeyler öğrenirler. Bu tali ihtisas mekteplerinin ma- hiyet ve'programı hatta her vilaye- timizin olduğu istihsalat kuvvetlerile tetabuk etmelidir. Muallimlerimizi de bu mek- ihtiyacile o degişmeli, haiz teplerde o tedris edebilecek surette yetiştirmelidir. ; Muhtelif devlet o müesseselerine HAYAT,2. isabet eden bu vazifeden başka halk arasında omaarii ove fikir hayatının temimi için hususi teşkila'la tanzim edilmiş faaliyetlere de ihtiyaç var, Ma- arifi en ziyade terakki eden memle- ketlerde bile meselâ İsviçre, Almanya, Amerika ve Fransada bu nevi hususi cemiyetlerin adedi pek kesirdir. Bün- lardan birkaçını burada zikretmeği pek faidesiz bulmiyoruz. Fransada ( Halk konferansları cemiyet milliyesi) bir sene zarfında muhtelif mevzularda (1100001 Konferans (o verdirtmiş. ve bunları tabettirerek her tekrar etmek İsteyene tevzi etmiştir. İptidat mek- teplerden sonra tahsile devam ede- miyenler için ( gençlik dersleri cem- e e evel (50000) munta- rsleri verdirtiyordu. Bu özleri akip eden (619000) samiınin üçte birini de hanım kızlar teşkil edi- yordu. Bu dersler muallimler tarafın- dan (veriliyordu. Almanyada ( halk maarifi ), 1871 den sonra tecessüs eden ( Halk arasında maarilin neşri için cemiyet) namındaki müesseseler memleketin her ftarfında şubeler tesis etmiş ve muhiün ihtiyacile mütenasip binlerce d rs virdirtmekte- dir. İsviçrede yani kırk bin kilometre mürabbar dahilinde bu tarzdaki bir çok müesseseler yanında (2500) şu- beye malik olan (halk müessesatı ) cemiyeti köyler arasında her nevi ( muaveneti mütekabile) sandıklarının, istihsal ve istihlak okooperatiİlerinin vücuda gelebilmesi için pek kiymetli ve çok stmereli faaliyetler Sari ediyor. Hemen her memlekette teşekkül m Kooperatüf cemiyetleri temettülerinin bir kısım yüzdelerini azalarının terbi- yevi tahsillerine hasretmi;lerdir. Ame- rikada (Franklen cemiyeti) her tarafta halk kütüphaneleri vucuda getirmiş ve her nevi kütüphanelere halka #i kitapları en ucuz fiarla tedariki taahhut etmiştir. yalnız halk için çalışmak kâfi de d, öyle müesseseler vücuda getirmeli ki Ea lin:
