31 Ağustos 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 25

yıldızların çapını ölçen, kütlelerini tes- pit eden diğer bir makine merkez bi- nasının önemli araştırma teşkil etmektedir. araçlarını Sitenin ikinci binası gerek estetik ve gerekse de iç tesisatı bakımından tipik bir gözleme evidir. Güneş ışınla- rının elektrik enerjisine çevrilmesiyje otomatik olarak hareket eden döner kubbeli bu gözleme evinde güneş üze- rindeki an küçük lekeleri dahi göre- bilen bir dirsekli teleskop yerin 5 met- re — Küçük sarsıntılarla aletlerin mü- teessir olmalarını, önlemek için — de- rinliğine kadar inen 2 metre çapında son derece sağlam beton ve çelikten . mamul bir sütun üzerine tespit edil- miştir. 83 bin mark değerinde olan bu teleskop güneşin hareketiyle birlikte kendiliğinden hareket etmekte ve ku- mandaya ihtiyaç (o göstermemektedir. Gözleme evinde bulunan bir diğer araç ta saniye başlarında sinyal veren bir kristal saattir. Verilen sinyallerle uçakların dönüş ve kalkış limitlerine geniş çapta yardım edecek olan bu saat 4 ay evvel çalışmağa başlamış fakat henüz eloktronik devrelerin tam olarak ısınamamış olması sebebiyle hiz- mete girmemiştir. Ancak 2 ay sonra devreler tam olarak ısınacak ve bu tarihten sonra Moskova ve Amerikada bulunan kuvvetli sinyal vericilerle ilk önce kaba, daha sonra da üst kattaki dirsekli teleskop vasıtasıyla ince aya- rı yapılacaktır. Kristal saatin en büyük özelliği bir seyyarenin hareketine gö- re ayarlanması ve sapma ihtimalinin bir yıl zarfında ancak 10 üzeri eksi 8 gibi çok küçük ve adeta mutlak doğru olmasıdır. Rasahanenin üçüncü binası site- nin doğu; düşmekte ve o burada güneş üzerindeki skiromaniyelik dal- ga faaliyetlerini almak üzere bir rad- yo teleskop ile bu gelen O siyallerin genliğini, ölçen bir makine ve Profesör Kreikenin hediyesi olan bir fotoğrafik dürbün bulunmaktadır. Rasathanenin başlıca görevleri şun- lardır. I — Deniz ve hava ulaştırmasında klâsik hale gelmiş bulunan yer tayin- leri. 2 — Yıldızların yerlerini doğru göz- lemek suretiyle saat ayarını o hatasız yapmak. Dikmende Rasathane Göklerdeki 3 — Yıldız spekterumlarının göz- lemleriyle Hoy fizikçilere e etm — Suni peyklerle yer yuvarlağı- pin. grek şeklini bulmak. Galaktik dışı nebülözleri göz- laboratu- istikbâl liyerek rölativite teorilerini kontrol et- mek. 6 — Güneş atmosferini gözlemek ve ei meydana gelen patlamaların Tr yüzündeki radyo yayınlarına o et- kişini sürekli olarak izlemek. Rasathanede tesisler Her şey ilim için AKİS/25