8 Haziran 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

Kiralar Şaşkınlık yaratan karar Dikkatli okuyucular, 31 Mayıs ta- rihli Resmi Gazetedeki, Anayasa Mahkemesinin, 6570 sayılı Kira Ka- nununun 2 ve 3. maddelerini iptal fi- den kararını görünce, AKİS'te onbeş gün önce çıkan "Anayasa Mahkeme- si Anayasayı Çiğniyor" başlıklı ya- zıyı hatırladılar. Bu yazıda, Anayasa kararlarının Resmi Gazetede hemen yayınlanması gerektiği (o belirtilmek- teydi. AKİS okuyucuları, oOAnayasa Mahkemesinin iptal kararının AKİS'- teki yazıyla ilgili okluğu Oo kanısına vardılar. Halbuki bu kanaatin doğru olduğunu iddia etmeye imkân yoktu. Zira, eğer karar AKİS'in yazısı do- layısıyla Resmi Gazetede o yayınlan- mış olsaydı, 26 Martta alınmış olan kararn Anayasanın 152. maddesinin Resmi Gazetede "hemen yayınlanır" açık hükmüne rağmen iki aydan fas- la zaman bekletilmemesi o gerekirdi Bu suretle, Anayasayı ihlâl keyfiye- tinin daha açık bir şekilde meydana çıktığı görülmektedir. Öte yandan, iptal karan, altı ay sonra yürürlüğe girmek üçere alın- mış bulunmaktadır. Bundan maksa- dın, husule gelecek karışıklıkları in- lemek için ilgililere altı aylık bir me- hil vermek olduğu anlaşılmaktadır. Ancak, bu mehlin kararın verildi?" tarihten değil, landığı, landığı tarihten itibaren yürütülmüş gerekeceği aşikârdır. İşi bir misalle şöyle izah etmek mümkündür: Resmi Gazetede oyayınlanma o keyfiyetinin karar tarihinden iki ay sonra değil, altı ay sonra olduğu düşünülürse, o saman verilen menlin sadece bu ka- rardan şu veya bu yolla haberdar o- lanlara yarıyacağı meydana çıkacak- tır. Bu sebeple mehlin. kararın veril- diği tarihten değil. Resmi Gazetede yayınlandığı tarihten itibaren işleme- si icabetmektedir. Simdi. Anadoluda böyle bir hüküm olmadığından iptal kararında da. karar gününden başla- mak üzere altı ay sonra yürürlüğe gireceğinden bahsedilrek yapılacak bir ileri sürülecektir. ne getirilmedikçe bu kabil anlaşmaz- lıkların daima meydana o çıkacağını da unutmamak lâzımdır. İşin normale sokulması, mehil ka- rarının 31 Mayıstan başlamak üze- re, 31 Kasımda sona ermesi ile kaa- A L E bil olabilecektir. Tabii bu konuda A- nayasa Mahkemesinin yeni bir karar almasını beklemek fazlaca bir iyim- serlik olacaktır. Böylece, o Anayasa Mahkemesinin, Anayasaya aykırı ol- duğu için 6570 sayılı kanun hakkın- da almış olduğu iptal kararının biz- zat Anayasayı zedelediği o meydana çıkmaktadır. Kanunun tahlili Alınan kararın ihtiva ettiği hüküm- lere gelince, bunları başlıca dört noktada toplamak kaabildir: 1 — Kanun koyucu, mülkiyet hak- kının özüne dokunmamak şartıya, kira konusunu düzenleyebilir ve o ıra M | yeselere yol açmakta ve böylece doğ- ru olmayan sonuçlara varılmaktadır. Kısaca şöyle denilebilir: Anayasa Mahkemesi, kira konusunu düzenle- yecek sınırlamalar Oo yapılabileceğim, ancak kiraların iktisadi şartlara uy- gun bir şekilde ayarlanması o lüzu- munu, kira takdir komisyonlarınca yapılan takdirlerin doğru olmayan sonuçlara vardığını belirtmektedir. Bu hükümlerin ışığında hazırlan- ması gereken Kira Kanununun ne şe- kilde olabileceğini incelemek yerinde olacaktır. Evvelâ, uzun zaman içinde bir dondurma kararma gidilemeyeceğine göre fiyatların artışı ile orantılı bir Kiracı bekleyen bir ev Dokunma yanarsın... alanda sınırlama yapabilir. — Kiraların dondurulduğu ta- rih olan. 12 Mayıs 1953'ten bu yana konjonktür yükselmiş ve bu dunun toplumda huzursuzluklara yol açmış- tır. Bu durum gayrimenkul sahipleri yönünden hakkaniyet ve adalet pren- sipleri ile bağdaşamadığından, Ana- yasaya aykırıdır ve mülkiyet hakkı- nın özünü zedelemektedir. 8 —» Kanun, kiraların da fiyatla- rın yükselişlerine göre adalete (o ve iktisadi şartların gereklerine uygun bir şekilde ayarlanmasına (elverişli olsaydı mesele kalmazdı. 4 — Kiralara takdiri konusunda kanunun koyduğu usul yanlış muka- kira sistemimin uygulanması gereke- cektir. Bu sistem, halen de bazı şe- hirlerde hazırlanmakta olan geçim indeksleri ile kabil olabilecektir. Hü- kümet, bütün Ticaret Odalarına va- zıfe verecek ve hepsinin, hazırlana- cak "tip geçim indeksleri"ne göre o ildeki fiyatların artış veya azalışını tespit etmelerini isteyecektir. Bu su- retle, Anayasa Mahkemesinin yukar- da, 3. maddede belirttiğimiz görüşü yerine getirilmiş olacaktır ki bu, bir çok memleketlerde tatbik edilmekte olan "Echelle mobil" sisteminden iba- rettir. Ancak, bu sistemi tatbik edebil- mek için, bütün binaların bir baş- AKİS/17