9 Temmuz 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

"Zaman sana uymazsa, sen zamana uy!,, İmparatorluklar kurulur, impara- torluklar dağılır; dinler parlar, dinler söner; müesseseler genişler, müesseseler çözülür.. Bu levhaların altında devamlı basarının sırrı ara- nılacak olursa bir temel kaide göze çarpar: Devrin şartlarına uyulunca yıldız parlamaktadır, devrin şart- ları gözden uzak tutulunca parlak- lık kaybolmaktadır. Gerçek ilerici- lik, bir takım kalıplardan sıyrılmak suretiyle hadiselere ve (o meselelere doğru teşhis koymak, imkânları iyi tartmak ve gereğini yapmaktan başka şey değildir. Dünyanın katı teşkilâtı, diye bilinen Kilisesininbugün ileri görüşlü bir Papanın idaresinde sosyal dâvada aldığı vaziyet her çevre için ibret dersleri taşımaktadır. Kilise, bu! Klâsik tâbirle, konun devamını en ziyade arzula- yan, arzulaması gereken müesse- se.. Bu müessese, dünyanın gidişi- nin farkına, varıyor ve tehlikeyi gördüğü için çanlarını var kuvve- statü- sunta idi. Dört sene sonra, Vatikanın haş- metli çalışma odasında, Assunta'nın hayıflanmakta haklı olduğu ogörülü- yordu. Madalyonun öteki yüzü sâdece bir Kilisenin başı Papa, de- ğildir. Vatikan Sitesi bir devlet- tir ve dünyadaki bütün devletlerin hektardan ibarettir. Papa, bu devle- tin başkanıdır. Mesahanın küçüklü- gü Vatikan Sitesi devletinin hiç bir hususiyetini zedelememektedir. ' Her devlet gibi Katolik Kilisesi de bir halk topluluğudur ki (salikler), müş- terek kanunlar, âdetler ve ananelerle (katolikliğin kanunları, o nizamları) birbirine bağlanmıştır, müşterek bir başın (Mukaddes Peder) idaresinde- dir ve bir merkezi hükümete o(Va- tikan) sahiptir. Bu hususiyetler, Dev- letler Hukukunda Katolik Kilisesine müstakil bir devlet muamelesi ya- devleti haline girmektedir. neticesi olarak Vatikanın, bir ya diplomasisi vardır. Gerçi, 44 hek- tarlık arazisinde Papalık tümen bes- lemek imkânına sahip değildir o ve harp etmemektedir. Ama, diplomasi sahasındaki rolü ve tesiri, o Stalinin ziyadesiyle omeşhur küçümsemesini gülünç saydıracak kadar büyük ve önemlidir Katolik Kilisesinin devlet olması hususiyetleri, asırlarca süren bir fii- li durumun neticesidir. Papalar uzun AKİS, 9 TEMMUZ 1962 tiyle çalıyor. Elinde varlık tutan memleketler ve sınıflar bencil, ha- sis, kısa görüşlü davrandıkları tak- dirde aşırı cereyanlar çalışan küt- leleri mutlaka hakimiyeti altına alacaktır. Dinler, bir ebedi yarın 1- çin bugün sıkıntıya katlanmayı tav- siye ederler. Cennet, cenneti dün- yada yaşamayanların olacaktır. Bu, işin öteki tarafı alâkadar eden kıs- mı. Ama görülüyor, şimdi, dünya üzerindeki yarını güven altına ala- bilmek için de dinler bazı zümre- lere bugünden feragat ve müsama- ha tavsiye ediyor, onlara geniş u- fukları gösteriyor. Aşırı cereyanlara karşı tedbirin ne olduğu, artık yeryüzünde anla- şılmıştır. Bu tedbirler polis tedbiri değildir. Bu tedbirler, Devletin yar- dımıyla toplumun hep birlikte ala- cağı sosyal ve ekonomik tedbirler- dir. Devlet, bir Refah Devleti olma hedefine bir Sosyal Devlet olma yolundan geçerek varacaktır. Sos- yal Devlet, sâdece tatlısu aydınları- asırlar boyunca, İtalyanın ortasına düşen 17.218 mil karelik 'bir genişliğe sahip ve Papalık Devletleri diye bi- linen topraklar üzerinde Ü kudrete sahip olmuşlardır. lında Papalık Devletlerinin nüfusu 3 milyon 124 bin 688 idi. İtalyan Krallığı, 1870'de Papalık Devletlerini ilhak etti. 13 Mayıs 1871 Huzura giriş Kutu kutu içinde ma ve salon gevezelerinin dar hinlerinde Sosyalist Devlettir. yal Devletten korkuldu mu, aşırı manasıyla Sosyalist hatta Nasyonal Sosyalist veya Ko- münist Devlet belası, o zaman kar- . XX. asır insanı fikirle- zi- Sos- nı çok daha pratiktir. den fedakârlık etmeye zorlanmaksı- varılmayan ideale doğru daha kalp huzuruyla gidilecektir. İnsanların, sınıfların, ozümrele- rin, milletlerin kendi kendilerini yenileyebilmeleri... Gözlerdeki, âdet ve alışkanlıkların bağının çözülebil- mesi.. Tehlike karşısında cesaretle ve azimle vaziyet alınabilmesi. h gösteriyor ki, ari tek gerçek hayatiyet delili budur! tarihli Garantiler Kanunuyla da Pa- panın Vatikan ve Lateran saraylarını ve Castelgondolfo villasını kullanma- sına müsaade etti. Fakat dünyevi kudret meselesine hiç temas edilme- di ve bu, İtalya ile Papalık arasında uzun tartışma, anlaşmazlık o sebebi oldu. Gerçi bu, Vatikanın diğer mem- leketler nezdinde temsiline bir zarar vermedi. Papalığın diplomatik tem- silcileri görevlerine devam ettiler. A- bir hukuki mesele (muallakta . Papalık, toprağı olmayan bir devleti haline gelmişti. Diplomatik temsilciler papaların dünyevi kudreti, 700 Papalığın ile 1000 seneleri arasında, leketlerde görev almışlardır. rın en önemlilerinin yanına devamlı heyetler de verilince, ilk elçilikler teşekkül etmiştir. Fakat Papalık, Avrupanın hris- tiyan devletlerinin asıl alâkasını kı- tayı tehdit eden. islâm tehlikesi kar- gısında bunların yüzlerini oORomaya dönmeleriyle çekmiştir. O zaman, imparatorlar, krallar ve prensler a- rasındaki ihtilâfları halletmek dahi Papanın temsilcilerine Papanın kendisine, müracaat reti hasıl olmuştur. Bu kudretin ne- ticesi olarak Papalar, kendi namları- 17