2 Nisan 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

ŞEHİRCİLİK İtibariyle sinirli, hatta eski bir tâbir- le "hadidülmizaç" olan Görgüne, se- rinkanlılığı ve idarecilik tecrübesi ile Niyazi Akı, mükemmel bir fren teş- kil edecektir. Ancak, saman zaman iki idareci arasında, çatışmalar o ol- masını, eşyanın tabiatı icabı kabul etmek lâzımdır. Şimdiye kadar İstan- bulda Belediye ile Vilâyetin "iki baş- lı kartal" halinde çalıştıkları zaman görülmüştür ki, başlar eninde sonun- gagalamaktadırlar. Bu çatışmanın sâdece Kemal Ay gün -Ethem Yetkiner ikilisi arasında çıkmamış olmasını fiiliyatta bizzat Menderesin Vali ve Belediye Başkanı olmasına bağlamak icap etmektedir Eski defterler Yeni Vali Akı, İstanbulu, 27 Mayıs İhtilâlinden sonra Yetkiner - Ay- gün ikilisinin yerini alan vali, Korge- neral Refik Tulganın bıraktığı şekil- de buldu ve hemen geçen zamanın bir muhasebesini yaptı. Tulga, İstanbulun vilâyet ve bele- diyesini tam bir içi ra gelen başyardımcıların gayretiyiz meselelerin pek çoğunu halletmeye muvaffak olmuştur. Tulga, aşayiş bakımından şehirde titiz biridare kur- mağa gayret etti. Ancak ihtilâl dev- rinin asker valisi olması dolayısıyla İstanbulda basit asayiş olaylarının dı- şında tutulması gereken olaylarla meş- gul oldu. Silâhtarağa Fabrikasının uçurulma teşebbüsü, Yassıadadakileri kurtarma teşebbüsleri, Lütfi Kırda- rın cenazesinde hâdise çıkaranlar, ge- ricilerin arsız davranışları Tulganın başını ağrıtan meseleler oldu. " Gangster Necdet Elmas meselesi; de ve Aylanın kaybolması hâdisesin de, basını ve hatta hükümeti meşgul eden asayiş vakalarında da gene Tul- ganın dertli başı pek ağrıdı. Bu ba- kımdan Tulganın valilik devresini ken- disi için bir talihsiz devre olarak ka- bul etmek yarinde olur. Akının, Tulgadan devraldığı İstan- bul şehrinin belediyesi de, vilâyet gi- bi yeni başarılmış bir takım işlerle Akının karşısına çıktı. Belediyecilik alanında Vali oTul- ganın oyaktıklarını yabana atmanın haksevercilik olmadığı, bugün hemen hemen bütün İstanbul tarafından ka- bul edilmekledir. Yeni Belediye Zabı- tası iği Mer zamanında rürlüğe girmiştir. Bu Yönetmeliğin tatbikatından ola- rak, Tulga, İstanbulun sebze ve mey- ve piyasasını elinde tutan kabzımal- ların saltanatı ile mücadele etti. Bu mücadelede Tulgaya 27 Mayıstan sonra Hal Müdürlüğüne getirilen Bin- 20 başı Turgut Budakın büyük yardımı olmuştur. Ayrıca, yine Tulganın gay- retleri ile Belediye Cezaları kanunu tadil tasarısı hazırlandı. Fakat Tulganın asıl (o gayretleri, Belediyenin kurulusunu değiştiren Ka- nun tasarısının hazırlanması sırasın- da olmuştur. Tasarı hazırlanmış ve İçişleri (o Bakanlığına gönderilmiştir. Gönderilmiştir ama, İçişleri Bakanlı- ğından bir daha ne ses ne de seda çık- mıştır. Kelimenin tam mânası ile İ- çişleri Bakanlığında uyutulan bu ta- sarıda, Belediye işleri kurmayca dü- zenlenmiş ve iki safhada mütalaa e- dilmiştir. Birinci safha "plân" safha- sıdır ve safhada merkeziyetçilik gaya göre, Belediyenin kuruluşu yeni esaslara göre düzenlenirse, bu kırta- siyecilik ortadan kalkacak ve bir iş en kısa zamanda halledilerek, vatan- DE şikâyetinin önüne geçilecek- i. Tulganın Belediye Seçimleri Mev- mi. da bir tadil tasarısı hazırla- yıp İçişleri bakanlığına (gönderdiği, fakat bunun da ondan öncekiler gibi uyutulduğu bilinmektedir. Bu tasarı- da da Belediye Meclisi üyelerinin 2/3 ü korporatif şekilde çeşitli meslek te- şekküllerinden gelecek, üçte biri ise, siyasi partilerin gösterdikleri adaylar olacaktı. Belediye Başkanı ise Meclis üyelerinin dışında tek dereceli olarak seçilecekti. Tulganın Belediyede de- Akı ailesi bir arada Tatlı sürpriz ön plâna alınmıştır, ikinci safha "ic- raat" safhasıdır. Tasarı İcraat safha- sında ise ademi merkeziyetçilik pren- sibini öne almaktadır. Tasarıya göre, seçimle işbaşına gelecek belediye baş kanı sembol olarak bulunacak ve ta- yinle gelecek başyardımcı "icrai" rol oynıyacaktır. Tulga bu tasarının ha- zırlanma safhasında bilhassa Cumhu- riyetin kuruluşundan bu yana ortadan kaldırılamamış olan "Osmanlı bürok- rasisini Belediyeden silkip atma ama cını güdüyordu. Zira, Tulga bürok- ratik formaliteler ve şahsi alışkan- lıklar yüzünden basit bir ar bi ortalama 21 - 80 gün ara ında taç edildiğini müşahede etmişti, Tul imlemesine bir reforma gitmenin ön- celikle, Belediye mevzuatının hukuki yapısını değiştirmek sureti ile müm- kün olabileceğine inandığı ve çalışma- larını o istikamete teksif ettiği bilin- mektedir. Tulga Belediyede işe başlar baş- lamaz, geniş bir tasfiye hareketine girişti. 27 Mayıs İhtilâlinden önce Be- lediyede 40362 memur çalışmaktaydı. Tulga, 780 kişinin hiç iş görmeden maaş aldıklarını tesbit etti ve derhal işlerine son verdi. Sonradan boşalan kadrolara yapılacak tayinleri de dur- duran Tulga, 40362 lik memur sa- yısını 37000 kişiye indirdi. Vatandaş- ları zarara sokan istimlâklerden de AKİS, 2 NİSAN 1962