5 Mart 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 24

İKTİSADİ Krediler Bolluğa doğru.. Geçenlerde bir gün Başbakan, üç önemli bankanın Genel Müdürle- rini, bir görüşme için davet etti. Ge- nel Müdürler, konunun ne okluğu hususunda pek ufak bir fikir sahi- biydiler. Kredilerle alâkalı bir me- ni görüşüleceğini biliyorlardı. İs- t İnönü kendilesrine, kredilerin bol- irtiriimimi yeya ucuzlatılması o ko- nusunda ne düşündüklerini o sordu. Bankacılar, temayüllerine ve görüş- lerine göre cevap verdiler. o Lehte vaziyet alan oldu, aleyhte o vasiyet alan oldu, ortada vaziyet alan oldu. Başbakan, çeşitli sualler sordu, iti- razların sebeplerini araştırdı, lehte : vaziyet alanların delillerini ölçüp biçti. Sonra, kendilerine teşekkür et- ti. mesele, orada bitmedi. günlerde iktisadi hayatın, sonrası devrinde bir canlılık göster- diği sırada Banka Kredileri meselesi Hükümetçe yeniden ciddiyetle ele alı- nacak ve her halde, ucuzluğa değil ama bir bolluğa, daha doğrusu ferah- lık ve rahatlığa gidilecektir. o Böyle- ce, piyasanın sıkıntılarından biri olan para darlığına çâre bulunacaktır. Doğrusu, istenilirse bugün, Türki- ye bir deflasyon içindedir. İktisadi hayat için odeflasyonun Oo enflasyon mesabesinde olduğu herkesin bildiği bir gerçektir. İki hal de, az alındığı takdirde deva çok alındığında şehir tesiri yapan ilâç gibidir. (o Türkiye, daha ziyade enflasyonun ıstırabını çektiğinden memlekette ona karşı bir allerji vardır. Ancak, deflasyonun da aynı derecede zararlı ve tehlikeli Olduğu çok defa gözden uzak tutul- maktadır. 24 VE MALİ Görmüş İçinde bulunduğumuz bir garip deflasyondur. Bu, Hü- kümetin mali politikasının ica- bı ve neticesi olmaktan uzaktır. Tam ak3ine, Hükümet ekspansiyonu şiddetle arzulamaktadır. Tedavüldeki para hacmi bunu sağlamaya yetecek genişliktedir. Hattâ, bu hacim hiç bir zaman bu derece artmamıştır. 27 Mayıs 1960 günü Merkez Bankası bültenlerine göre tedavüldeki para miktarı 4 milyar 488 milyon 975 bin 127,60 lira iken, bugün tedavüldeki para 4 milyar 829 milyon 498 bin 365 liradır ve bir para darlığı Okendini kuvvetle hissettirmektedir. Bu, def- lasyonun bir "Hükümet deflasyonu" değil, tâbir caizse bir "piyasa deflas- yonu" olması neticesidir. deflasyon, Dön baba, dönelim Tedavülde resmen mevcut paranın, bir hesaba göre 1 milyarın bir baş- ka hesaba göre yarım milyarın üstün- de bir kısmının aktif rol oynamadığı bir gerçektir. Bu para, çeşitli sebep- lerden ötürü piyasadan çekilmiştir. Şimdi herkes bunu, şahsi temayülü- ne ve menfatine göre bir sebebe bağ- lamaktadır ama, aslında bu, ihtilâl- lerin getirdiği güvensizlik havasının tabii bir neticesidir. Ou veya bu ted- birle değil, umumi hayatımıza bir bütün olarak güven avdet etmedikçe havanın değişmesine yoktur. Bu ise, ister istemez yavaş yavaş 0- lacaktır. Hükümet, bu yavaşlığı hız- landırmak istemektedir. Kredi mus- SAHADA Cc. Merkez Bankası binası ve geçirmiş luklarının açılması, bunun neticesi olacaktır. Bugünün derdi, sâdece ortada gö- rülmeyen para da değildir, iyi gün- lerde sermaye, yılda üç, dört defa dönerken ve bu hareketten bereket hasıl olurken şimdi işleyen serma- ye de çok zaman bir turdan fazlası- m yapamamakta, iştira gücünün, da- ha doğrusu satın alma isteğinin bu- günkü durumu karşısında nefesi ça- buk kesilmektedir. İşleyen demirin ışıldadığı sözü, İktisadımız için hiç bir zaman bu kadar önemli olmamış- tır. İlâncılık - 2022 — 135 AKİS, 5 MART 1962