5 Şubat 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 27

getirmiş, faydalı bir staj sahnesi hiz- meti görmüştür. Bu devrede Cüneyt Gökçeri ge- ne, repertuvarın en önemli yerli ve yabancı eserlerinde, en önemli rolle ri oynarken görüyoruz. Ahmet Kutsi Tecerin "Köşebaşı" sıdaki Yabancı ile Cevat Fehmi Başkutun "Paydos" undaki genç üniversite talebesi Rıd- van onun başarıyla ocanlandırdığı ilk yerli "jeune premier" tipleri ol- muştur. Bunların yanısıra ilk reji de- nemesini de Alfret de Musset'nin "Şamdancı"sı ile yapmıştır. Modern repertuvarın ilk önemli kompozisyon rollerini ise Pirandello'nun ünlü "ki- şi"lerine borçludur. Bunlardan birin- cisi "Size Öyle Gellyorsa"daki Pon- za (1948), öbürü de "Eskisi gibi, kisinden üstün..."deki arco Mauri olmuştur. (1949). Bunların yanısıra Cüneyt Gökçerin unutulman büyük kompozisyonlarından biri de Renta Mordo'nun sahneye koyduğu Shakes- peare'in "On İkinci Gece" sindeki Malvolio rolüdür (1949). Bu roldeki üstün başarısı Cüneyt Gökçerin kla- sik dram ve trajedi kadar klasik ko- medide de -İngilizleri dahi hayran e- den- büyük bir kaabiliyet olduğunu göstermiş oluyordu Devlet Tiyatrosunda 1 949 yılının ilk aylarında Büyük Ti- yatronun sahne ve elektrik tesis- leri nihayet tamamlanmış ve bina 20 Nisandan itibaren Opera bölümünün sahneye koyduğu "Sevil (o Berberi", Tiyatro bölümünün hazırladığı Ah- met Kutsi Tecerin "Köroğlu" desta- nıyla devamlı temsillere başlamıştı. Ama Devlet Tiyatrosunun kuruluşu- na ait kanun ancak 1949 Temmuzun- da çıkarılmış, Büyük Tiyatroda "Dev- let Tiyatrosu" adı altında ilk temsil- lere 1949-50 mevsiminin (o başlangıcı olan I Ekim 1949 da başlanabilmişti. Böylece Devlet Tiyatrosu, nihayet Büyük ve Küçük Tiyatrolarda -iki sahnede birden- faaliyete başlamış o- luyordu. Müessesenin başına Muhsin Ertuğrul getirilmişti. Muhsin Ertuğ- rulun birinci Genel Müdürlüğü 1949 Ekiminden 1950-51 mevsiminin sonu- na kadar devam etmiş, bu tarihten sonra istifa edecek İstanbula gitmiş, Küçük Sahneyi kurmuştu. Bu devrede Cüneyt Gökçere gene ağır vazifeler düştüğünü görüyoruz. İkinci reji denemesini Jules Roma- ins'in "Dr. Knock'u ile yapıyor ve Goethe'nin "Faust'unda bu sefer Mephisto'yu, Priestley'in "Bir Komi- ser Geldi"sinde Eric Birling'i, İbsen'- "Peer Gynt'ünde Peer'i Shakespeare'in "Hamlet" inde -ilk defa- Hamlet'i oynuyor (1950 -51). O yıllarda Devlet AKİS, 5 ŞUBAT 1962 Tiyatrosunun karşılaştığı en önemli güçlüklerden biri de yeni açılan ve her akşam tem- siller veren iki tiyatroya, bilhassa Büyük Tiyatroya, seyirci bulmak ol- muştu. Bir çare olarak tenzilatlı me- mur karneleri ihdas edilmiş, bilet üc- retlerinin (oaybaşlarında (o ödenmesi- ni sağlayan "veresiye bilet" sistemi- ne gidilmişti. Cüneyt Gökçerin oyna- dığı "Peer Gynt" ve "Hamlet" An- kara seyircisini Büyük Oo Tiyatroya çeken ve alıştıran ilk temsiller ol- muştu. Muhsin Ertuğruldan sonra Devlet Tiyatrosu Genel Müdürlüğüne geti- rilen Cevat Memduh Altarın idare- si 1951-52 mevsiminden 1953-54 mev- simi sonuna kadar üç yıl sürmüştür. Bu devrede Cüneyt Gökçer, gerek re- ji, gerek oyun alanında büyük ba- ali kaydetti. TİYATRO hareketlerini, bilhassa reji alanında- ki yeni gelişmeleri yakından takib- etmek fırsatını buldu. 1953 Mayısın- da İstanbulun 600. Fetih yıldönümü münasebetiyle sahneye konulan Na- zım Kurşunlunun "Fatih" piyesinde Fatih rolünü oynamak üzere mem- lekete çağırıldı. Bu rolü, Mayıs sonla- rında önce İstanbulda, daha sonra, 1953-54 mevsiminin başında, Ankara- da Büyük Tiyatrodaki devamlı tem- sillerinde başarıyla oynadı. o Avrupa- daki tetkiklerinden reji bakımından büyük tecrübeyle dönmüş olan Cü- neyt Gökçer, şimdi bilhassa bu alan- daki çalışmalarına hız veriyordu. Ni- tekim üstüste sahneye koyduğu eser- ler büyük bir ilgi ve takdir uyandır- dı. Bunlar sırasıyla Terence oRatti- gan'ın "Derin Mavi Deniz"i, hem sah- neye koyduğu hem de baş rolünü -Yıl- Gökçer Cyrano'yu oynuyor Burnu büyük olan Cyrano'dur 1951-52 mevsiminin başında "Mi- ras" piyesini sahneye koydu. Bunun arkasından Edmond Rostand'ın meş- hur "Gyrano de Bergerac"ında Cyra- no rolünü oynadı. "Miras" rejisi ka- dar Cyrano kompozisyonu da o yılın büyük başarıları arasında yer aldı. Aynı mevsim sonlarına doğru Devlet tiyatrosunun durumunu incelemek ve Milli Eğitim Bakanlığına bir ra- por vermek üzere tekrar Ankaraya davet edilen Prof. Cral Ebert'in sah- neye koyduğu Shakespeare'in (o"Bir Yazdönümü Gecesi Rüyası" nda De metrius rolünü oynadı. 1952 Temmuzunda mesleki tet- kiklerde bulunmak üzere, bir yıl sü reyle Avrupaya gönderilen (o Cüneyt Gökçer Almanya, Avusturya, İtal- ya, Fransa ve İngilterede aylarca kaldı, bu memleketlerdeki (o tiyatro dız Kenterle ii oynadığı Zola'- nın "Gelini 1954 - 55 n mevsiminin başında Bü- yük Tiyatroda Ugo Bett'nin "Keçi- ler Adası'nı sahneye koydu. Eserin tek erkek rolünü Nuri Altınok oyna- dı. Kendisi Nuri Altıokun dublürü o- larak programda yer almakla yetin- mişti. Bu sırada Cevat Memduh Al- tarın Güzel Sanatlar Genel Müdürlü- güne tâyin edilerek ayrılması üzeri- sin Ertuğrulun ikinci Geni lüğü 1954 ten 1958 yılına kadar dört yıl devam etti. Genişleyen faaliyet Bu devre Devlet Tiyatrosunun geliş- me, ilk bölge tiyatrolarının ku- rulmasıyla yurdun diğer (şehirlerine de yayılma devri olmuştur. Gelişme, 27