8 Ocak 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Dış Ticaret İki yüzlü madalyon Bitirdiğimiz haftanın başlarında bir Başbakanlık binasının o üst katındaki Bakanlar Kurulu Toplan- tı Salonunda son derece mühim bir toplantı yapılmaktaydı. Toplantı bir karar toplantısıydı. Onun için de ol- dukça uzun ve hararetli geçti. Toplan tı salonunun ortasında bulunan üzeri cam kaplı masanın etrafında çep- çevre oturan altı kişilik Bakanlar Komitesi, haftanın sonunda neşredi- len bir kararname ile piyasada belli bir ferahlık husul getirme gayesi güden ithalât rejiminin emniyet mus- luklarını açmak kararını alıyorlardı. o gün "Altılar" Devlet Bakanı Turhan Feyzioğlunun başkanlığında toplandılar. Toplantıya Ticaret ve E- konomi Bakanı İhsan Gürsan, Sana- yi Bakanı Fethi Çelikbaş, Tarım Ba- kanı Cavit Oral, Ulaştırma Bakanı Cahit Akyar, Maliye Bakanı Şefik İnan ve Gümrük ve Tekel Bakanı Şevket Bulatoğlu katıldılar. Bakanlar, günlerdir hatta aylar- dır üzerinde çalışılan bir meseleyi o gün bir defa daha görüştüler ve ye- ni ithalât rejimine yön verecek karar* namenin son rötuşlarım yaptılar. Nitekim haftanın sonundaki cuma günü Resmi Gazeteyi tetkik edenler "Altıların çalışmalarının o bilanço suyla karşılaştılar. Fakat yeni İtha- lât rejimi beklenen neticeyi verme- di. Sanayiciler sevinçle el lk ithalâtçı tüccar ister istemez ."— Ne bekliyorduk, ne bulduk” dedi. Bir çalışmanın hikâyesi A slında herşey, 1961 yılının son gününde -31 Aralık pazar günü- başladı. O gün "Altılar," günlerden pazar olmasına rağmen, sonun baş- langıcındaki ilk toplantılarını yaptı- lar ve gündemlerindeki 1962 yılı it- halât programını tetkike koyuldular. Üç gün devam eden çalışmanın bi- lançosu, çarşamba günü (Bakanlar Kuruluna takdim edilen rapor oldu. 1962 yılı ithalât programının esas- ları takriben bir ıl önceden tespit edilmeğe başlanmıştır. 1962 yılı it- halât rejiminin askeri idare zama- nındaki aksak ve kifayetsiz tarafla- rı gözönünde tutulmuş ve bu rota ü- zerinde seyredilerek yeni rejiminin ana hatlarının çizilmesi gerektiği kararlaştırılmıştır. Bunun için, 1962 yılı ithalât prog- ramının tespit işiyle ilgili olarak Ti- AKİS, 8 OCAK 1962 İhsan Gürsan Bir nikbin adam caret ve Ekonomi Bakanlığında seri toplantılar yapıldı. "Altılar'ın müs- teşarlarının ve ilâveten, Sağlık Ba- kanlığı müsteşarı ile Devlet Plânla- ma Teşkilâtı temsilcisi, Merkez Ban- kası temsilcisi, Odalar ve Borsalar temsilcileri ile Esnaf ve Sanatkârlar Federasyonu (o temsilcisinin ( iştirak gi toplantılar oldukça verimli geç- i. Seri toplantılar Aralık ayının or- talebe kadar devam etti. Bu seri toplantıların sonucu, bir rapor ha- linde tespit edildi. Raporun temi. Dış ticaret rejiminin 1961 yılındaki kifa- yetsiz tatbiki ve piyasanın halen i- çinde bulunduğu ihtiyaçlardı. Bu ara- da ithalât kapasitesi de tespit edil- di. Daha sonra bu tâli komite tara- fından 1962 yılının ithalât rejimini kayıt altına alan bir taslak tespit edilerek "Altılar" dan Ticaret Baka- BİNBİRGECE Ankara ve Kıbrıs Rad- yolarından zevkle dinledi- ğiniz Suat Taşer'in Binbir Gece Masalları. Fiatı 5 lira. Emek Basım Yayımevi AKİS — 314 nı İhsan Gürsana verildi. Gürsan sü- ratle taslağı tetkik etti ve çalışma- sını ikmâl eder etmez de "Altılar" komisyonuna havale etti. "Altılar" taslak üzerinde maddelerin ( tedavini bakımından ufak tefek değişiklikler yaptılar. Ama asıl değişiklik o"Altı- lar"ın ithalât rejiminde bazı kolay- lıklar sağlamayı düşünmesi oldu. Nitekim bu kolaylıklar gaye bili- nerek bazı esaslar tespit edildi. Bun- lar, leyhe olan hükümlerin mukad- dem karar ve yönetmeliklere de teş- mili ile başladı ve sonra sıralan- dı. eselâ: o"Altılar" tahsisli ithal malları listesinden müsaadesi alınan bir mal yerine, kullanma yerinin ay- nı olduğu ispat edildiği taktirde libe- rasyon listesinden bir maun ithal e- linebilmesini o faydalı (o buluyorlardı. Üstelik temdit muamelesi de Tica- ret Bakanlığınca tespit oedilecekken mücbir sebepler vaki olursa oOda- lar Birliğince de yapılabilecekti. Bu da ithalâtçı için bir kolaylıktı. o Ay- rıca Odalar Birliğinden imâl süresi isteme müddetinin üç aydan altı aya çıkarılması derpiş ediliyordu... "Altı- lar" bu çeşit pek çok kolaylığı itha- lât rejiminin bünyesine ithal ettikten sonra yeni rejimi hâvi raporlarım Bakanlar Kuruluna getirdiler. Rejimin hali.... Bitirdiğimiz haftanın sonunda ya- yınlanan 1962 yılı Dış ticaret reji- minin mali portesi 560 milyon do- lardır. Bu 560 milyon doların ilk altı aylık tatbikat için ayrılan kısmı 230 milyon doları bulmaktadır. 220 milyon dolar gene 4 Ocak tarihli Resmi Ga- zetede yayınlanan 8. kotaya tahsis edilmiştir. 220 milyon doların (o 160 milyon doları liberasyon ve tahsisli ithal mallarına, geriye kalan o 60 milyon doları ise anlaşmalı memle- ketlerle yapılacak ithalâta ayrılmış- tır. 220 milyon doların dışında, takri- ben 15 milyon dolarlık bir tahsis de Nato, Sürplüs programı ve diğer it- hal yollan için ayrılmış bulunmak- tadır. Zaten 1902 İthalât programı- nın belli özelliği, Sanayi mallarına verilen önemdir. Makine ve yatının kotasına bunun için 35 b dolar ayrılmış bulunmaktadır Fakat yeni ithalât rejimi bunun- la da kalmadı ve piyasanın rahatla- ması ve yerli sanayiin inkişâf o bul- ması gayretini destekleyerek Sanayi Odalarının inisiyatifi içinde o sanayi 19