18 Aralık 1961 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 33

SİNEMA Filmler Maupassant ile Astruc Romancı (o-fakat daha çok hikâyec,- Guy de Maupassant'ın "Une Vie - Bir Hayat" adını taşıyan romanın- dan sinemaya aktarılan ayni adlı film, Fransız "Yeni Dalgacıların- dan birini daha tanıtıyor Bu, rejisör Alexandre Astruc'tur. Astri her- şeyden önce, romanın yazarına fil- minde tam bir sadakat gösterme- miştir ve üstelik buna gerçekten lü- zum da yoktur. Türkçeye "Bir Ka- dının Hayatı" ve "Bir Hayat" adla- rı altında çevrilmiş ve yayınlanmış olan "Une Vie"nin yazarı ile Astruc' un filmi "Une Vie"nin konusunu al- boyunca onun tutkularım ve bu tut- kuların nedenlerini o inceliyor. Ama bu inceleme, belirli bir sonuca var- mıyor. Ayrı katlardan gelme ve ay- -ı yaradılışlardaki bu iki insan -Je- anne ile Julien- evlilik müessesesi içinde bile durmadan birbirlerinden uzaklaşıyorlar, aralarındaki uçurum, her gün biraz daha açılıyor, kapan- ması imkânsız bir bale geliyor. Filmin kişileri dar ve sınırlandı- rılmış bir çerçeve içinde a, ni sürdürüyorlar. Jean -Mari Schell- önce sevgilisi, osonra kocası Julien -Christian oMarguand-, hiz- metçileri Rosalie -Pascale Petit-, Ju- lien'in yakın arkadaşı (o Fourcheville -Ivan Desny- ve karısı Gilberte -An- Astruc'un "Une Vie - Bir Hayat'ı Rejisör bir filmin herşeyidir dığı yazarı Maupassant arasındaki keskin ayrılıklar, hemen göze çar- pan hususiyetler taşımaktadır. list ve natüralist okuldan gelme Ma- upassant, romanında baş kişisi Jean- ne'ı sürekli olarak birinci planda kul- lanmakta ve çevresine sıraladığı Ö- bür kişileri, kahramanına bir çeşit destek yapmaktadır. Astruc, işin bu- rasında Maupassant'dan kesin ola- rak ayrılıyor. Yazar için büyük Ö- nem taşıyan kadın kişi, rejisör için ayni derecede önemli değildir. Ast- rue, filminde, romanda gerilere itil- miş Julien'in üzerine ( eğiliyor, film AKİS, 18 ARALIK 1961 sonella Lualdi- arasında geçen -ro- anda uzun süreli- filmdeki kısa sü- reli serüvendeki okahramanlarının kişiliklerini ortaya çıkarmada. Ast- ruc, yazarı Maupassant'dan daha sağlam ve güçlü bir ustalığa erişi- yor. Jeanne, romanda ve filmde o ça- ğın kalın çizgilerle verilmiş Örnek bir kişisidir. £ Kadınlığının yanısıra, geleneklerine de sıkısıkıya bağlıdır. Kocasının, hizmetçisiyle olan müna- sebetini nışları, kadınca davranışlar olmak- tan çok, mutaassıp ve gelenekçi bir davranıştır. Küçük bir taşra şehrinin Ookadını olarak verilen Jeanne, filmin başından tonuna kar dar bu küçük taşralı şehrin yetiştir- diği kadın olmakta devam ediyor- Burada rejisör Astruc'un yorum ve açıklaması, Maupassant'a (aykırılık taşımamaktadır Astruç'un romanın tersine Jeanne'ı geriye itip Julien'i birinci plana çıkarmasına karşılık, erkek kahra- manın bütün vasıflarıyla (filminde ortaya konduğu iddia edilemez. Ju- lilen, Jeanne'a göre daha değişik oir katın insanıdır ve bu oluş, filmde türlü vesilelerle seyirciye verilmek- tedir. Fakat Julien'in bilinen bir Pa- risli kişiliği taşımadığı da bir ger- çektir. Jeanne'ın bilinçli ve belirli bir, hedefe yönelmiş tutku ve istekleri yerine Julien'in kararsızlığı, günlük istekler peşinde koşması, hiç birşey- den memnunluk duymayışı ve her- şeye karşı alabildiğine isyancılığı, Astruc'un elinde, Maupassant'nın kahramanını günümüz insanına yak- laştırmaktadır. Filmdeki o kesitiyle Julien, Maupassant çağının insanı değildir. Ama geridekiler -mesela Jeanne, mesela hizmetçi Rosalie ve aristokrat oFourcheville- (o 1800'lerin Fransasından kopup gelmiş kişiler- dir. İçlerinde Julien'e en yaklaşık tip olarak Fourchevilie'in karısı Gü- berte gösterilebilir. Ayni Julien, dav- ranışları, bağımsızlık kaygısı ve bu yolda hiç bir şeyi uumursamama ve hattâ geleneklere korkusuzca karşı gelme serüvenindeki kısacık yeriyle Gilberte'de verilmektedir. Maupassant hikâyesine göre Je- anne, garipçe bir rastlantı sonunda Julien ile evleniyor. Astrue, Jeanne'- ın Julien'e karşı zaafını kısa süreli bir iki bölümle vermiş olmayı yeterli saymıyor ve iç monologlarda da se- yircisine bunu duyuruyor. Yazarın natüralist ve realist yanım seyirciye vermede rejisör Astruc yalnız değil- dir, Birinci sınıf bir fotoğraf direk- törü olan Claude Renoir -ünlü res- sam Renoir'in yeğenidir- rejisörüne büyük bir destek oluyor ve çoğu za- man fotoğraflar, bir film fotosu yeri- ne, gerçek birer resim derinliğine e- rişiyor. Bu yüzden, filmin başarısın- da hatırı sayılır bir yük, foto direk- törü Claude Renoir'ın omuzlarına yüklenmiştir. Julien, evlendikten sonra herhan- gi bir değişmeye uğramıyor. Maupas- sant'ın yarattığı roman kahramanı- na ters, rejisör Astruc'unkine doğru orantılı davranışım geliştire gelişti- re, serüvendeki yerini büyütüyor. Bu gelişme ve büyüme yumuşaklık ve rahatlık içinde değil, sert, kırıcı ve tedirginlikle olmaktadır. Kısa bir za- 33