4 Aralık 1961 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Bütçe Delik ve yaması Mr ST haftanın sonlarındaki Maliye Bakanı Şefik İnan Maliye” bakanlığının toplantı salonu- na girdiği zaman, kapılardan birinin üstündeki 16.20'yi gösteriyor- du. O gün, saat 15 civarında gazete- lere bakanlıktan telefon edildi ve sa- at 15.45'te yapılacak bir basın top- lantısında Bakanın yeni bütçe hak- kında açıklamalarda bulunacağı bil- dirildi. 15.45!. Gazeteciler, Maliye bakanlığına nihayet avrupai zihniye- te sahip bir Bakanın gelmiş bulun- duğunu düşünerek o sevindiler. Öyle ya, saat üçbuçuk veya saat dört de- nilmemişti. 15.45! Ama hayal, saat 15'i 15.45'e bağlayan 45 dakika de- vam etti. Saat 15.45'ten itibaren ilk 15 dakika mütemadiyen saatlere ba- kıldı. Saat 16'yı bulunca hayal, ye- rini hayal sukutuna bıraktı. Bir 15 dakika daha beklenildi. Bakan orta- da görünmeyince sabırsızlık arttı. Hani gazeteciler, neredeyse tası ta- rağı toplayıp gitmeye hazırlanırlar- ken ve "Bu Bakan, zamanında top- lantıya gelmiyor, koca bütçeyi denk nasıl bağlar!" diye sızlanmalar baş- larken Şefik İnan kapıdan içeri girdi. Maliye Bakanı yorgun ve uyku- suz görünüyordu. Hummalı bir ça- lışmanın içinden çıkmış olduğu bel- liydi. Kısa boyu daha ufalmışa ben- ziyordu. Üzerinde, esmer ei iyi giden gri bir elbise ve ipek g lek, vardı. Yeşil çuha kaplı masanın başına oturduktan sonra, cebinden çıkardığı gözlükleri (oOoönüne koydu, fotoğrafçıların resim sekmelerinin nihayete ermesini pekledi. Ama fo- toğrafçılar o"Konu uşun!" dediler. Resimlerin eli olması- nı istiyorlardı. 10 milyarın hikâyesi Şefik İnan konuşmasını orta boy beyaz kâğıtlar üzerine, eski harf- lerle hazırlamıştı. Bu konuşmasını teksir de ettirmişti. Bakan konuş- masını yaparken alâkalı memurlar bunları gazetecilere dağıttılar. Böy- lece muhabirler demeci, yazılı metin- den tâkip imkânım buldular. 1962 yılı bütçesi Türkiyenin, 10 milyarın üstüne çıkan ilk bütçesi- dir. Bütçe 10 milyar 1 milyon 82 bin 212 lira olarak bağlanmıştır. Bütçe, DP. iktidarının bütün bütçeleri gibi kâğıt üzerinde denktir. Ama, nasıl zaman, sâdece rakam kabartsın diye meselâ "Irak Petrollerinden his- semiz: 100 milyon" diye kalemler konuluyor idiyse, o toplantıda Şefik İnan "Amerikan yardımları ve diğer yardım ve kredi karşılıkları" olarak 18 Şefik İnan muhteşem Mercedes'i önünde "Bizim Jedakâr, I milyar 171 milyon 888 bin 580 ra- kamını okudu, sonra bunun 700 mil- yon dolarlık Amerikan ve 103 mil- yon dolarlık Alman yardımına güve- nilerek tesbit edildiğini açıkladı. Hemen oracıkta kalem kâğıda sarı- lan gazeteciler, oarada 350 milyon lira civarında bir fark bulunduğunu tesbit ettiler. Bakan, umursamaz bir tavırla "Bir çaresini buluruz!" dedi. Muhabirler birbirlerine baktılar. Ger çi bunun portesi nihayet 40 milyon dolar civarındaydı ve şüphesiz bulu- nacaktı ama, davranış hoşlarına git- di Bütçe, Meclisteki Hükümet Prog- ramı müzakerelerinde o bizzat Baş- bakan İnönünün belirttiği gibi Ta- rım sektörünün ön plâna alınması suretiyle hazırlanmıştır. Yatırımla- rın | milyar liraya yakın kısmı, bu sahaya ayrılmıştır. İkinci büyük yatırım, Milli Eğitime oyapılmakta- dır. Miktar, 400 milyon lira civarın- dadır. Daha sonra, Sanayi sektörü gelmektedir. O sahada İnönü Hükü- meti 240 milyon liraya yakın yatırım yapacaktır. Ulaştırma, Bayındırlık, İmar ye İskân sektörü ise 1 milyar vefakâr omemurlarımız.,/' 300 milyon lirayı okendi aralarında paylaşacaklardır ki bunun 770 mil- yonu Karayollarına gidecektir. Böylece, Hükümetin politikası Bütçe rakkamları sayesinde çıktı. Tarım, İnönü kabinesinin bü- yük yatırım sahasını teşkil edecek- tir. Anlaşılmaktadır ki İnönü, bu toprakların artan nüfusumuzu bes- leyebilmesi omeselesini her konudan önemli görmektedir. Ancak 1 mil- yar liranın çarçur olmaması lâzım- el Meselâ bu paranın 100 milyon lirası, sermayesine mahsuben ve Zi- rai kredi olarak çiftçilerimize dağı- tılmak üzere Ziraat Bankasına veril- mektedir. Geçmişte, bu kredilerin nasıl ve hangi gayelerle kullanıldık- ları malümdur. Bunların âkibetleri ise daha da fecidir. Zira, kredi olmak- tan çoktan çıkmışlar, bir hibe halini almışlar, fakat hukuken bu vasfı taşımadıklarından zaman zaman bas kı aleti görevi de görmüşlerdir. 1961 yılı bütçesinde 1 milyon lira olan bu faslın 100 milyon "ciddi lira "ya çıka- rılmış olması, tabii kullanılış tarzına göre hayırlı veya son derece zararlı tesir icra edecektir. Ancak Şefik |1- AKİS, 4 ARALIK 1916