27 Nisan 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 7
Kore pek tecrübesiz bir memleketti. Burada demokrasiden bahsetmek biraz da hayal oluyordu. Dâva, Ko- reyi herşeyden önce komünistlerin elinden kurtarmaktı. Ve Amerika, Rhee'yi kayıtsız şartsız tutmağa başladı. 1954 (Mayısında milletvekilleri secimi yapıldı. Rhee'nin liberal Par- tisi seçimlerde 74 müstakile ve 15 -muhalif- Milli Demokrata karşı 109 milletvekilliği okazandı. Fakat, bu kadarlık bir çoğunluk Rhee'ye Ana- yasayı değiştirmek imkanını vermi- yordu. Rhee, muhakkak surette Baş- bakanlığı kaldırmak ve Cumhurbaş- kanlığı seçimlerine her defasında ka- tılmak, imkânını sağlamak istiyordu. Bir ay soma, Yüksek Seçim Komis- yonu -hepsi Rhee'nin adamlarıydı reylerin çok daha "esaslı bir sayım"ı neticesinde. Liberal Partinin 109 de- gil, 136 milletvekili kazandığını a- çıklayıverdi! Böylece ORhee Anaya- sada İstediği (değişiklikleri (oyaptı. Rhee, bu arada Amerikayı resmen ziyarete davet edildi. Büyük mera- simle karşılandı. Kore istiklâlinin timsali diye Amerikan Kongresi hu- zurunda bir de nutuk verdi. Rhee Amerikanın desteğini sağ- ladığından tamamiyle emindi. Şahsi iktidarını kurmakta dışarda ve içer- de ona artık kimse mâni olamazdı. Fakat, tam o sırada cereyan eden bir olay Rhee'nin talihindeki ilk dö- nemeç oldu: Eski Başbakan Dr. John Chang, uzun bir süküt devresinden sonra nihayet vicdanının sesine uy- du ve 35 milletvekiliyle birlikte Li- beral Partiden istifa ederek Milli De- mokratlarla (birlikte (Demokratik Partiyi kurdu. Demokratik Parti de- mokrasi Oo prensiplerine hakikaten bağlıydı ve Rhee'nin diktatürlüğüy- le sonuna kadar mücadeleye karar- lıydı. O sırada Rhee'nin vazife müd- deti sona erdi. Rhee, güya tekrar "namzet olmak istemiyordu. Fakat, el altından Rhee'nin desteğini haiz olan dalkavukları bütün Korede tekrar namzet olması için nümayişler ter- tiplediler ve Rhee büyük sevgi gösterilerine * dayanamayıp seçimle- re lütfen katıldı! Demokratik Parti, Cumhurbaşkanlığına (ORhee'nin eski arkadaşlarından Shinicky'yi namzet göstermişti. Terakkiperver Partinin adayı ise yine Cho Bong Am'dı Se- çimler, Rhee için pek parlak cereyan etmiyordu. Fakat, talih Rhee'ye ya- ver oldu: Shinicky kalp durmasın- dan öldü. Bunun üzerine Rhee 1956 Mayısında tekrar Cumhurbaşkanı * seçildi. Fakat, başına bir de belâ al- mıştı. Halk Demokratik Parti lideri Dr. John Chang'ı büyük bir çoğun- lukla Başkan Yardımcılığına seçmis- AKİS, 27 NİSAN 1960 Yaralanan Koreliler kefareti Hürriyetin ti. Rhee, iki yıl müddetle Dr. John Chang-"'a mücadele etti ve onu Dev- let işlerinden fiilen uzakta tutmağa muvaffak ldu. oOKalkınma, sosyal dertler ye maarif yine »* ihmale uğru- yordu. Liberal Partinin bütün derdi -Amerikan dolarlarına, sırtını daya- mıştı ya!- oMilletvekillerini okandır- mak, parti transferleri sağlamak, polisini kuvvetlendirmek, yalan rad- yo yayınları tertiplemek ve köyler- de halka baskı yapmaktı. Bu arada, mahalli Liberal Parti başkanları ile merkezdeki patronları keselerini şi- şirmekle meşguldüler. Fakat millet uyanmağa başlamıştı. 1958 Mayısın- da yapılanı Meclis seçimlerinde Libe- ral Partinin 61 kişilik çoğunluğu 13 e düşüverdi. Böylece Rhee'nin Anaya- sayı değiştirip Cumhurbaşkanı Yar- dımcılığını kaldırmak ve herhalde Yardımcısının kendi yerine geçmesi- ni önlemek Ümitleri suya düştü. Fa- kat. Liberal Parti bütün gayretini polisi kuvvetlendirmeğe ve seçim hi- lelerini planlamağa vermişti. Son se- çimlerde, büyük hileler sonunda Chang Cumhurbaşkan Yardımcılı- ğını kaybetti. Rhee ise, yeni Demok- ratik rakibi Chang Pyovng Ok'un da ölmesi sayesinde seçimi kazandı. Bu arada 1959 yazında Terakkiper- ver Parti lideri Cho Bang Am -ken- disi çok eskiden Komünistti fakat sonra hakikati görüp ayrılmış ve Ti- mes bile onun sosyal-demokrasi uğ- runa komünistlerle yaptığı mücade- leyi övmüştü- Kuzey Kareyle işbir- liği yapmakla itham edilip idam olun- DÜNYADA OLUP BİTENLER muştu. Buna rağmen halk, hilelere karşı ayaklandı. Güney Kore bir ay müddetle nümayişlere sahne oldu. Nihayet, geçen haftanın başında Seul Üniversitesi talebeleri Saraya karşı taarruza geçtiler. Talebeler ilk par- makllığı aşmışlardı ki polis üzerleri- ne ateş açtı ve 125 talebeyi yere ser* di. Fakat, nümayişler durmamıştı, Halk isyan etmek üzereydi. Muhale- fet, -Rhee kadar komünist aleyhta- rıdır- istikrarı iade etmek için Rhee'- nin istifasını ve yeni seçimlere gidil- mesini talep ediyordu. Bu arada Ku- zey Kore, Komünist Çin ve Sovyet Rusya radyoları durmadan halkı Ku- şekilde anlatıyorlardı. Durum çok nâzikti. Son perde Amerika, nihayet meseleye ilgi gös- terdi. Yıllar yılı ORhee, istikrar uğruna Amerikanın desteğine maz- har olmuştu. Fakat, Amerika niha- yet demokrasiyi ayaklar altına alan- lar sayesinde istikrar kurulamıya- cağım, hürriyetin tadını, tadan bir memlekette ohürriyetsiz istikrarın bahis mevzuu olamıyacağını anlamış- ti. Amerikan Dışişleri Bakanı Herter, Rhee'nin Washington'daki Büyükel- çisini nezdine çağırdı ve demokra- tik hürriyetlerin hemen iadesini is- tedi. Aynı zamanda Seuldeki Ame- rikan Büyükelçisi de Rhee'yi görü- yor ve talebi yazılı olarak tekrarlı- yordu. Büyükelçi, Üniversite talebe- kurşunlarla (katledilmesine ağlayan ihtiyar analara hitaben yaptığı ko- nuşmada Amerikanın Korede hakiki demokrasiyi istediğini bildirdi. Rhee için artık her şey bitmişti. Halkın sevgisini kaybetmişti. Halkın sevgisini kaybetmesine rağmen A- merikan dolarları sayesinde iktidar- da kalabileceğini sanmıştı. Üstelik, Güney Korede Amerikan Ordusu da vardı. G. 1. lar herhalde bir isyana karşı onu korurlardı. Fakat, Rhee'- nin bütün hayalleri Herter'in müda- halesiyle buhar oldu, uçtu gitti. A- merikan Senatosu Dış Münasebetler Komisyonu bir raporunda demokra- siyi ayaklar altına alan bir hükümete Amerikanın iktisadi yardımda bu- lunmasının faydasız olduğu hakikati- ni artık görmek icap ettiğini bildiri- Amerika Kore halkının ol- haysiyetini ve hürriyetle- rini kanı pahasına korumağa hazır olması sayesinde- nihayet aklım ba- şına almıştı. Diktatör artık Ameri- kanın desteğine mazhar olamıyacak- Korede halk kazanmış, diktatör yenilmişti. 7
