21 Eylül 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

İKTİSADİ Kalkınma Hür P. nin iktisadi rapora Her sahada yeni bir parti olmalı iddiasındaki Hür. P. seçimler a- rifesinde — yapılan — Birinci Umumi Kongresinde iktisadi meselelere bü- yük bir hisse ayırmak yeniliğini gös- termişti. İktisadi vâkıf kimselerin bakışta belli oluy Her meydan nutkunda muhalefeti yatırımları budamak istemekle itham eden iktidar, lâyık olduğu cevabı a- lıyordu. Hür. P. yatırımlar takatimi- zin üstündedir demiyordu Bilâkis yatırımlar azdı, ok arttırıla- bilirdi. Üstelik yatırımlar kötü seçil- mişti. Plânsız, — metotsuz bir gidişin zaten başka bir netice vermesi bekle- nemezdi. D. P. iktidarı ektiğini biçi- yordu.. Lüzumsuz enflâsyon da bü- tün bunların cabasıydı. Kalkınmaya hiç bir zarar vermeden, adaletsiz enf- lâsyon önlenebilirdi. aha kötüsü, enflâsyon, iktisadi kalkınmayı da bal— talıyacak bir vüsate erişmişti. İktidara geldiği zaman Hür. P., enflasyonsuz, daha hızlı bir kalkın— ma vadediyordu. Zirai Krediler Seçim psikozu Seçimler arifesinde, sabık Meclisin en son kararlarından biri olan çiftçi borçlarının tecili, zirai kredi meselesini gunün mevzuu haline ge- aha muhalefet yılla- iktidarı tâyin eden kitlenin köylü kitlesi olduğunu bildiği raporun iktisat ilmine elınden çıktığı ilk VE MALİ için durmadan bu sınıfa vaitte bulu- nur, C.H.P. zamanında "köylü milleti- mizin hakiki efendisidir" tarzında dil- lere pelesenk edinilmiş olan bir dövizin hakikatlere pek tetabuk etmediğini söyler dururdu. Eğer bu parti bir ke- re iktidara gelecek olursa antidemok- ratik kanunlar iki ay içinde ilga edi- leceği gibi iktisadi ferahlık pek uzun olmayan bir devre içinde memleketi- mize gelıverecektı Butun kabahat - lar onun için demokratların muhale- fette bulundukları yıllarda iktidarda bulunan partinindi. O zamanki ikti- dar partisinin iktisat politikası kö- tüydü Bir halk deyimine göre bir arzu- nun kırk defa tekrarlanması o arzu- nun gerçekleşmesi için kâfidir. Niha- yet Demokratların da arzusu gerçek- leşti. 14 Mayıs seçimleri neticesinde bu partinin nur topu gibi bir erkek evladı dünyaya geldi. Artık o gün- den itibaren memleketin politik ve ekonomik veçhesini sihirbaz değne- ğiyle bir hamlede değiştiriverecek o- lan sayın demokratlar iktidardaydı- lar. Ümitlerinin fevkinde bir kuvvetle iktidara gelmişler, köylü vatandaşın büyük bir itibarına mazhar olmuşlar- dı. Madem ki demokrasi seçmenlerin ekseriyetinin iktidarı tâyin ettiği bir rejimdir öyle ise D.P. genel seçimler- de ekseriyeti teinin edecek bir iktisat politikası takip etmelidir. Türkiye, bünyesi ıtıbarıyle bir ziraat memle- keti olduğuna göre böyle bir memle- kette takip edilecek iktisadi politika- nın önemli bir kısmı Zziraata doğru olacaktır. Onun için yeni iktidar zirai kre- dilere büyük ehemmiyet verdi. Zaten ucuz para politikası takip ediyordu. Ziraat Bankası Binasının umumi görünüşü Sağolsun 20 banknot matbaası... SAHADA Onun için her sene Ziraat Bankas Tarım Kredi Kooperatifleriyle bırlık- te çiftçilere açtığı kredilerin hacmini genişletti. Bu krediler 1950 senesin- den bu yana miktarca yıllara göre şöyle dağıtıyorlardı: Yıl Milyon Türk lirası 1960 350,554 304 1951 512,931 416 1952 895,196 210 1953 1169,833 540 1954 1326,881 370 1955 1503,667 968 1956 1630.454 752 Krediler hacimleri itibariyle yıl- dan yıla gürbüzleşirken zirai kredile- rin başında bulunan T.C. Ziraat Ban- kası bazı ehemmiyetli —meselelerle karşılaşıyordu. Bankanın kendi öz kaynakları bu derece yüksek kredi talebini karşılıyamadığı — için çeşitli kaynaklara — müracaat ediliyordu. Müracaat edilen kaynaklar arasında iraf ve ticari portföyün T.C. Merkez Bankasına reeskont ettiril- mesi; 2 — Kıymetli kâğıtlar mukabilinde T.C. Merkez Bankasından avans tel mini; 3 — ğer bankalardan muhtelif şekıllerde kredı temin 4 — Ziraat Bankasının öde itmiş sermayesinin iki katı tutarında tahvil çıkarılması, geliyordu. Diğer bankalardan kredi temini ile bankanın Öödenmiş sermayesinin iki misli tutarında tahvil ihracı ban- kaya kaynak temin etme bakımından içinde bulunduğumuz şartlar yüzün- den işlemez hale gelmişlerdi. Onun için banka durmadan reeskont ameli- yesinden istifade ediyordu. Filhakika zirai senetler adı altında Ziraat Ban- kasının Tarım kredi kooperatifleri senetlerinden Merkez Bankasına rees- kont ettirdiği zirai senetler yıllara göre su miktarlara ulaşıyordu: Yıl Milyon T.L. 1831 68,5 1952 166,1 1953 200 1954 271,> 1955 290 1956 237.6 Kredi hacminin genişlemesinin mühim mahzurları görüldü. Bir kere zirai kredilerin, büyük bir kısmı kısa vadeli zirat kredilerden ibaretti. Hal- buki ziraatimizin rasyonelleşmesi u- zun vadeli kredileri icabettiriyordu, kredi talepnameleri ise iyi tetkik e- dilmemiş, açılan kredilerin mahallin de kullanılıp kullanılmadığının kont- rolu yapılamamıştı. u sefer tarım satış kooperatiflerinin tıcarı senetleri Merkez Bankasına reeskont ettirildi. Bu senetlerın de miktarı yıllara göre şöyleyı AKİS, 21 EYLÜL 1957