21 Eylül 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

ve rahat bir uykuya daldı. Ade- nayuer, seçim gecesi uyuyabilmeye muvaffak olan belkı de yeryüzünde- ki tek siyaset adamıydı. Seçimlerin neticesinden esasen emindi. Nitekim ertesi sabah, Hristiyan Demokrat Partisi ileri gelenlerı, kurt adamına müjdeyi yetıştırıyorlardı Adenauer'in Partısı ezici bir zafer kazanmıştı.. Hem de bu sefer 1953 dekinin aksine mutlak ekseriyeti de elde edecekti. Koalisyon kabineleri kurmaya bile lüzum kalmamıştı. Sos- yalıstler ise 1953 deki durumlarım dahi aza edememekten korku- yorlard Nato memleketleri memnundu- lar. Romanya Balkanlarda sulh taarruzu u haftanın başında Ruslar, Orta Doğrudaki sulh taarruzlarına de- vam ederken, muti peyk Romanya Karamanlis Şantaja — davet Balkanlarda yeni bir sürpriz hazır- lamıştı Romanya Başbakanı Stoyko, ilgi- li memleketlere gönderdiği mektup- ta Türkiye, Romany: Bulgaristan. Yunanistan, Yugoslavya ve Arnavut- luk arasında bir Balkan Paktının ku- rulmasını teklif ediyordu. Teklif her- halde Yugoslavyanın tasvibini elde etmeden yapılmamıştı D iğer i kı mu- peyi Arnavutlu- gun, teklıt'ı nasıl karşıl yacagı dun- den malümdu. Geriye, Nato — üyesi Türkiye ve Yunanistan kalıyordu. Bütün paktlarını komünizme kar- sı yönelten Türkiye, komünist mem- leketlerle böyle bir pakt yapmağa yanaşacak mıydı? Türkiye, "“uyku- AKİS 21 EYLÜL 1957 DÜNYADA OLUP BİTENLER Orta Doğudaki Yeni Hava S ariye hadıselerı esnasında A- rika, Frans İngılterenın talıhsız Suveyş eferı arifesinde i- çinde bulundukları dramı yaşadı: Kuvvete başvurmak veya — emr-i vakiyi kabul etmek Avrupan eski iki devletı birinci yolu seçtıklerı zaman şılarında Arap milliyetçiliğini bul- dular. Amerika ve Rusya, Arap milliyetçiliğinin yanında cephe al- dılar B r yıl sonra, Amerika bir yıl evvel takbıh ettıgı usüllere — baş bir an için ciddi olarak duşunuyordu Fakat her hangi bir harekete girişmeden evvel Türkiye hariç, bütün Arap memleketlerinin bu düşünceyi hoş karşılamadığını görmek imkân a memleketleri meyı reddedıyorlardı müdahale Ame buldu. bırbırlerıyle dövüş- Silâhlı — bir , Ortadoğuda uzun gayretlerle kazanılmış dost- lukları kaybettirecekti. Ne Irak, ne Lübnan, ne Ürdün, ne Suudi A- rabistan zor kullanmaya yanaş- mıyordu. Yıldızdaki Şale Köşkü konuşmaları, bu — hakikati orta- muştu. Sa dece Turk ye zecrı bır har kete rünüyordu. Arap mill ıyetçılığının realıtelerını Cumlıurı et Hüküme- tinden Ççok iyi tanıyan Bağ- dat Paktı üyesi Irak bile, Türki- yeden çok farklı duşunuyordu Nuri Saıdın acele İstanbula da- veti bile neticeyi İ Arap me silâh kullanmayı reddediyorlardı. O halde "emr-i vaki" ye de bo- yun eğmek istemiyen Amerika i- çin yeni bir yol aramak gere- kiyordu. Bu yol Arap milliyetçili- gınden geçiyordu.. Arap dunyasını bir bütün olarak komünizme kar şı birleştirmekten başka çare yok- Amerika bunu biliyordu. Bu sebepten dolayıdır ki Arap dünya- sını ikiye bölen Bağdat Paktına gırmektense, Fisenhower Doktrini, ni ortaya atmıştı. Fakat emperya- lızm psikozu içkide bulunan bazı Arap memleketlerınde, Amerikan planı beklen: neti: yı verme şöyle durs bu mleketleri Rusyaya daha çok yaklaştırdı Me- totları değiştirmek zaruri idi. A- rap milliyetçiliğini Rusyaya kay- maktan kurtarıp Batı dostluğuna bağlaamlıydı. Amerika halen bu yeni siyase- ti hazırlamakla meşguldür. Başta, Suudi Arabistan olmak üzere Lüb- nan, Tunu Fas ve hattâ Yunanis- tan, y İi siyasetin ara bulu- cuları rolunu oynamaya dünden gö- nüllüydüler.. Hamdi AVCIOĞLU rtadoğuyu kurtaracak hal ça resinin Bağdat Paktından geç- tiğine hâlâ hala mhur yet Hükümetinin Suriye hâdisele rinden alacağı dersler vardır: Ara Kralları ve devlet adamları Bo ğaziçi sahillerini - doldursalar bil ürkiye Arap dünyasının dışında kalmaktadır. En yakın dostuma Irak bile aralarındaki muazzam geçimsizliğe rağmen — Suriye Türkiyeden daha çok yakındır Sa le Köşkü konuşmalarında — Bas bakan buna herhalde bizzat şah olmuştur. Amerikanın halen Orta Doğuda stu al d, Arap dünyasını meselelerini bizzat kendilerini halletmelerine taraftardır. Türk yenin ve diğer herhangi Arap o mayan bir memleketin katıldığı askeri paktların aleyhindedir. Bu şartlar altında Türkiyennin Arap dünyası içinde aktif bir rol oynamaya çalışması müsbet bi netice vermiyecektir. Bir Arap hü kümetine dostça, diğerine düşman ca davranmak, bütünn Arap memle ketlerinde kotu tesirler uyandın caktır. Bır gun Arap dünyası bir leşirse, ister istemez fa birliğin dışında kalacaktır. O halde ne yapmalı? Asker paktlar sayesinde bu bölgede b: rol oynamağa çalışmak beyhude dir. Bağdat Paktını genişletme yolunda İngiltere ve Türkiyenin yaptığı teşebbüsler hiç bir netice vermemiştir. Arap dünyası batını anlayışlı davranması sayesinde kendi iç meselelerini bizzat ballı decektır Amerika bile, yavaş ya vaş gerçeği anlıyarak nöt ralizme bağlı bir Arap Birliği fil rini hoş karşılamaktadır. Tür yenın kraldan fazla kralcı olması i çin hıçbr sebep mevcut değildir. a Doğunun iç siyaset mese lelerine, aktörlerden biri — olara karışmayan Türkiyenin Arap dün yasında prestiji çabucak artacak tır. Orta Doğu ile kültürel ve tica ri münasebetler müsait bir gelişime zemini bulacaktır. Arap dünyası nın dışında kalan bir Atatürk ürkiyesi, Arap — milliyetçilerini davasını kolayca en tesirli bir şe kilde — destekşiyebilecektir. Buna enzer bir siyaset takip eden katı lik İspanya, Ortodoks Yunanistan ve Komünist Yugoslavya, Ara dünyasının sempatilerini — kazar, muşlardır. Türkiye bu rolü, her aldebu memleketlerdendaha mü kemmel bir şekilde oynayabilir ve oynamalıdır da.