13 Ekim 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

DÜNYADA OLUP İngiltere Bevan'ın zaferi Kongre başkanı kürsüye çıktığı vakit salondaki heyecan son haddini bulmuştu, Başkan, biraz son- ra,, elindeki, kâğıda bakarak, Black- pool'da toplanan İşçi Partisi Kongre— sinde yapılan İcra Komitesi heyeti se çimlerinin neticelerini okuyacak ve böylece, bir dahaki Kongreye kadar İşçi Partisinin hareket tarzını çize- cek politikacılar belli olacaktı. Baş- kanın okuduğu ilk isimler Parti poli- tikasına bir değişiklik getirecek kim- seler değildi. Esasen komite içindeki görevleri sınırlı olan bu ilk isimler, çok kere tanınmış simaların bir kere daha eski görevlerine getirildiklerini gösteriyor, bu bakımdan okundukça ya ufak bir alkış, ya da hafif bir mı- rıltı ile karşılanıyorlardı. Sıra son isimlerin okunmasına gelmişti ki bü- tün salon birden dikkat kesildi. Baş- kan, Parti hazinedarlığına seçilen şahsın ismini okuyacaktı. ongrenin toplanmasına takaddüm eden günlerde, İcra Komitesinin bu Sandalyesine başlıca iki aday vardı. Bunlardan biri Partinin sağ kanadını temsil eden Mr. George Brown'du. Ge orge Brown, Krutçef ve Bulganin'in geçen aylar içinde yaptıkları Londra seyahatinde bu liderlere yaptığı kaba muamele ile tanınmıştı. İşçi Partisi- nin Sovyet idarecileri şerefine verdi- ği ziyafette Krutçef ve — Bulganin'e sorduğu suallerle Mr. Brown, Rus devlet adamlarını güç duruma düşür- müş ve ziyafet, bu sualler yüzünden ziyaretin en tatsız safhası olarak kar- şılanmıştı. O geceden sonra da açıkça Brown, Sovyet- anlaşıldığı gibi, Mr. Aneurin Bevan Yeni hesap — makinası lerle sulh içinde beraberce yaşamaya yanaşacak, böyle bir durumu kabul edecek kadar solcu bir insan değildi. Adayların ikinciline gelince, bu, herkesin gayet İyi tanıdığı Aneurin Yeni "Hazinecibaşı,, A k saçlı, tombulca bir adama gazeteciler şu suali soruyor- lardı: "Şimdi kendinizi kupkuru bir hesap makinası gibi hisse- diyor musunuz?". Bu tabiri İn- giliz İşçi Partisi yeni hazineci- başısı Nye Bevan, kendisini ha- zine seçımlerınde üstüste mağ- lüp eden şimdiki parti lideri Ga- itskell için kullanmıştı. Nye Bevan'ın cevabı şu olda: "He- sap makinası?. Evet!. Fakat henüz kurumadım". Bir sene evvel Işçı Partisin- den atılmasına mak kalan dünyanın en populer sosyalisti Bevan, böylece parti teşkilatı- nın en mühim mevkilerinden bi- rine getiriliyordu. Esasen her parti lideri gibi, herşeyden önce partinin tesanü- dünü muhafazaya çalışan Ga- itskell, lider olduktan sonra Bevan'ı çağırtmıştı. Gaitskell'- in yanında partinin "kırbaççı" ları ve diğer ileri gelenleri bu- lunuy rdu. O sıralarda Bevan "Tribüne" adındaki gazetesinde parti idarecilerine ateş püskü- rüyordu. Bir muharebenin cere- yan edeceğini sanan Bevan, müsavatı temin için birkaç ar- kadaşını çağırmak istedi. Gaits- kell'in cevabı şu — oldu: "Yar- dımcıya ihtiyaç gösterecek bir vaziyetin hasıl olacağını san- mıyorum. Gölge kabinede Müs- temleke Nazırlığını kabul eder misiniz?". günden sonra Majestenin muhalefetinin parlamentodakı müstemleke işleri sözcüsü, top sesli yaman hatip "Tori"leri hırpalamağa koyuldu. Fakat şimdi onu "Gölge Ka- bine"de muhtemelen daha mü- him bir rol beklemekteydi. Mu- halefetin Hariciye Nazırı, Sü- veyş Meselesinde oldukça kifa- yetsiz kalmıştı, o mevkiye Be- van çapında bir adam lâzımdı. Öyle ya, eski maden işçisi Be- van'ın, eski şoför Bevin gibi mesuliyet mevkiine gelince us- Laı;maması için ne sebep vardı 17 . Bevan'dı. Bilindiği gibi Bevan, bun- dan iki yıl kadar önce, İşçi Partisinin sağ kanadı ile anlaşamadığı için Par- tinin Meclis grubundan ihraç edilmiş, solcu bir politikacıydı. Bevan, komü- nizme kadar varmamakla beraber BİTENLER Gaitskell Tesanüd peşinde Sovyetlerin ve tarafsız blokun şid- detle savunmasını yaptıkları sulh i- çinde beraberce yaşamak prensi— bini benimsemişti ve Partinin sağ ka- nadı ile olan anlaşmazlığı da iç siya- set meselelerınden ziyade bu noktada beliriyor. Şimdi herkesin merak ettiği sual şuydu: Parti hazinedarlığını kim ka- zanacaktı? Brown mu, yoksa Bevan mı? Sualin cevabı elbette ki şahıslar bakımından ehemmiyetli değildi. Ce- vap herşeyden önce İşçi Partisi için- deki temayülleri gösterecek, İsçi Par- tisinin bundan sonraki siyasetinde sol kanadın oynayacağı rolün ehemmıye— tini meydana koyacaktı Bunun için herkes- hazinedarlık seçiminin sonuç- ları okunurken kulak kesiliyor, söy- lenecek ismi merakla bekliyordu. "Bevan seçildi" aşkan salonun heyecanını gördü- ğü için, hazinedarın ısmını oku- madan önce bir an durdu ve gözlük- lerini düzelttikten sonra, Hazınedar— lığa Aneurin Bevan s eçıldı dedi. sözler, bir an içinde, salonda buyuk tezahürata yol açtı ve ortalığı şimdi- e kadar gorulmemış bir sevinç ha- vasına boğ Bevan'ın artık şansı dönmüş, üç yıldanberı ardarda kay- bettiği hazinedarlık seçimini, bu ük oy farkıyla kazanmış— tı. Seçim sonunda hem Bevan o ka- dar özlediği makama getiriliyor, ham de İşçi Partisinin bundan sonraki te- mayülü belli oluyordu: Parti yavaş yavaş sola kaymaktaydı. Bilindiği gibi, İşçi Partisinin tüzü- ğüne göre, Parti Hazinedarı İşçi Par- tisi teşkilâtı ile sendikaların müşte- AKİS, 13 EKİM 1956