28 Nisan 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

TYTIB Hastalıklar Grip Enflüenza veya grip terimleri 18 in- ci yüzyılda kullanılmağa başlan— mıştır. Birincisi tesir etmek - soğu- ğun tesir etmesi - ikincisi yakalan- mak anlamınadır. Bizde 1889-90 pan- misinde gripe paçarva hastalıgı a- dı verilmiştir. 1918-19 pandemisi ise İspanyadan başladığından İspanyol nezlesi, İspanyol hastalığı, İspanyol gripi isimlerini almıştır. Bu hastalı- ğın başka adları da vardır. Epidemik nezle, epidemik enflüenza, Rus has- talığı, nezle humması, akut nazofa- jit bu isimlerden bazılarıdır. Türk- iyede eskikitaplardabeyinnhumması, tadilai nesle,nezlenhumması, zatülka- batı istilai, nezlei mustevlıye gibi isimler vardır. Bu hastalık tek tuk Pandemiler Grip pandemilerine gelince 1580, 1729-32, 1830-33, 1847-48, — 1880- 82, 1889—92_,. 1018- 21 tarıhlerınde en az sekiz dünya salgım gorulmuştur. Pandemiler arasında geçe zaman 2-152 yıldır. Altı pandemide ara 11 yıl veya daha azdır. 1889-92 pande- misi Siberyadan başlıyarak - Groen- land, Kanada, anya ve Avrupa- yayılmıştır. Sonra — İngiltereye geçmiş, 1918 ilk baharında yeniden alevlenmiş, 1921 adar süren bü- yuk bir salgın yapmış, milyonlarca insanın ölümüne sebeb olmuştur. Bu salgın ilk defa İspanya'da çıktığı i- çin - İspanyol nezlesi - adım almış- tır. Tarihin en korkunç salgınların- dan biridir. Yalnız Almanya'da 15 milyon kişi hastalığa — yakalanmış, 196 bin kişi ölmüştür. İngiltere'de Büyük bir ilâç fabrikası Korkusu : alar halinde yani sporadik olarak memlekette bulunur. Ara sıra ge- len salgınlar, epidemiler yapar. Mu- ayen aralıklarla da büyük dünya yarınlarına yani pandemilere sebep olur. Hastalık çokeskidir. Miladdan kaç yıl önce salgınlar yaptığından nüksedilmekte ise de ispatı zordur. Avrupada 1510 dailkepidemi zuhur iş 1179 de İtalya ve Almanyada, 1173 de İtalya ve Fransa'da görül- müştür. Birçok bilginler 1387 de o- ve şubat aylarında Almanya ve Fransada seyretmiş olan birhastalı- k grip epidemisi olarak kabul et- mektedirler. Buepidemidebütün kitlesinin B 10 u hastalığa tu- tulmuştur Yaşlılarla Zzayıf yapılıla- rın çoğu ölmüştür. Sonradan 1404, 7 yıllarında Avrupanın çok yerlerınde grip epidemileri ol- muştur. 22 grip 150.000, İspanya'da 140.000, bir Fransız istatistiğine göre bütün dün- yada 20 milyon insan kaybedilmiş- tir. Grip pandemileri muntazam ara- lıklarla seyreder. Her andemi de yine birbirinden düzenlı aralıklarla ayrılan üç dalga halinde gelmektedir. Birinci dalga hafif geçer. 3-6 hafta sürer. İkinci dalga da hastalananlar daha çoktur. Hastalık da daha şid- detlidir. Ölüm, nisbeti yüksektir. İh- tilatlar baş gosterır En önemlisi za- türriedir. Bu dalga 2-3 hafta içinde en şiddetli seviyesine yükselir. Çabuk durmaz. Uçun dalga daha ağır ge- lişir. Daha ağır söner. 8-10 hafta sü- rer. Hastalığa yakalananların sayı- sı az, fakat ihtilatlar daha çok ve daha şiddetlidir. Bu pandemilerde ö- lüm hnisbetini yeni — istatistikler 2 20-40 olarak göstermektedirler. Pan- demiler arasındaki küçük epidemi- lere enflüenza epidemileri demek a- det olmuştur. Bunlar 1918 den sonra 14 yıllık aralıklarla dünyanın her tarafında — görülmüştür. Daha hafif seyrederler. Pandemilerle enflüenza epidemileri arasındaki münasebetler henüz kadınlıktır. Yani bir enflü- enza epidemisi ne şekilde pandemi halini almaktadır? Bunlara tesir e- den amiller nelerdir? Henüz bilin- memektedir. Enflüenza — virusu Önceleri gripin Hemophilus influ- enzae ile geçtiği inancı vardı. B küçük basil hastaların burun-boğaz ifrazından; Pfeiffer — tarafından, ay- rılmıştı. Adına Bacillus influenza, bacillus Pfeiffer de deniliyordu. Son- radan sağlam kimselerde de bu mikroba rastlandığından grip amılı olması reddedilmiştir. Grip tamami- le virüs intanlarına has karakterlerı taşımakta idi. 1918 den bu yana ya- pılan araştırmalarla hastalığın süz- keçten geçen bir virusla meydana geldiği — anlaşıldı, 1933 de — Wilson Smith, Andrewes, Laidlaw enflüen- zalı hastaların burun bogaz ifrazla- rından elde ettikleri virusu aşılıya- rak gelincikleri - Putorius furo - has- talığa yakalatmağa muvaffak oldu- lar. İlk bulunan virusa A tipi denil- di. Sonradan virüsün başka tipleri de olduğu anlaşıldı. Hattâ aynı epide- mide bulunan viruslar bile birbirin- den farklı olabılıyordu 1940 da Fran- cis; başka tip bir virüs daha bul- muştur. Buna da B virusu denilmek- tedir. En önemlisi A virusudur. Bu virusun da A', PRS, Melbour- ne isimlerile anılan ayrı suşları var- dır. Smith ve Andrewes de TAL, CHR ve GAT işaretlerile gös- terilen üç sustan daha bahsetmek- tedirler. Bu virüsün büyüklüğü 67-100 milimikron — kadardır. B tipi daha büyüktür. 123 milimikron kadardır. Grip virusu 1935 de, Burnet ve Wil- son Smith tarafından tavuk yumur- tası rüşeyminin koriyo-allantoik giı- şasında üretilmiştir. Aynı — bilginler grip geçirmiş hastaların nekahat dev- resinde kan seromlarında özel anti- korlar da bulmuşlardır. Enflüenza virusunun kimyasal durumu üzerin- de fazla bir bilgi yoktur. Protein, lipidler, hidrokarbonlar, — polisakka- ridler ve su ihtiva ettiği muhakkak- tır. Bu virüs hararete dayanıklı de- ğildir. 55 derecede yarım saat Isıt- makla patojen hassasını,kaybeder. Kitap ve Kırtasiyenizi BİLGİ' den alınız SAKARYA CAD. No. 4/A YENİŞEHİR - ANKARA AKİS, 28 MART 1956