3 Aralık 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 6

YURTTA OLUP BİTENLER Komitesinden muvakkaten istifadan bahsedildi, sonra Döviz Komitesinden ebediyen İstifaya sıra geldi, nihayet Devlet Bakanlığı da elden gitti. Fa- tin Ruştuyu gurup "her şeyden isti fa ettim" demeden bırakmadı. Bu sı- rada diğer bakanlar arasmda heye- nlı bir havanın estiği görülüyordu. "İstifa et, istifa et" sesleri kesilmemişti. Şimdi sıra kim- deydi? O zaman Adalet Bakanı Os- man Şevki Çiçekdağın dışarıya doğ- ru yürüdüğü görüldü. , Adalet Bakanını kaçıyor zannettı ve feryat- | lar — Sen nereye gıdıyorsun" Sen nereye gidiyorsun?.. Gel, buraya!., istifa et, istifa et"' Osman Şevki Çiçekdağ Fak Başbakanın yanına gidiyordu. Onun teklifiyle kısa bir Bakanlar Kurulu toplantısı yapıldı. Bakanlar iki büyük kısma ayrılmışlardı. Gruba kalsa hep— sini teker teker devirecekti. Onun çin bir çare bulmak gerekıyordu Os- man Şevki Çiçekdağ Başbakanın ay- nı zamanda duğunu, onun için istifa edemiyeceği- Başbakandan başka kabine istifalarını — vermelerini una mukabil Celâl Yardım- cı başka tezi savunuyordu. Eğer is- tifa edilecekse kabine, Başbakanla birlikte toptan çekilmeliydi Mesela kendisinin, tahkikatla ne alâkası var- Şaıbe altında degıldı ki ıstıfası talep edi ütün hükümetin hükümet başkansız çekilmesi nerede gorulmuştu" Yukardaki odada kısa süren bir münakaşa cereyan etti. So- nunda bütün bakanların istifa etme- lerine karar verildi. Adnan Menderes kendisine "sabık başbakan dedirt- mıyecektı Bunu dedirtmemek için bütün bakanlarını gözünü kırpmadan feda edıy ordu. O bakanlar ki, hiç bi- emrinden dışarı bir adım çıkmamış— ni, fakat azalarının Hususi müzakereler Y ukarda münakaşalar devam eder ken, aşağıda milletvekilleri sabır- sızlanmaya başlamışlardı. Doğrusu istenilirse hükümete ayrılan koltuk- ar boşken ithamda bulunmak o ka- dar lezzetli olmuyordu. Bazı millet- vekilleri yukarı kata çıktılar Fıkır- ler muhtelifti. Bir kısmı Adna deresin de istifasını ıstıyordu Bası- ları ise başbakanın kalmasını arzulu- yordu. Genel Başkana bir şans daha verilebilirdi, Fakat doğrusu istenilir- se buna tehaluk gösterenler azdı. Adnan Menderes salona indi ve kursuye çıktı. Herkes ne söyliyeceği- ni merakla bekliyordu. Kabınesının bütün azaları istifa etmişti. Ama o, umumi politikasının gurup tarafın- dan tasdikini, tasvibini istiyordu. Hissi bir konuşma yaptı. Beş seneden beri memlekete hizmet için gece gunduz çalışmıştır Hatalar yapıldı— ğinı kabul ediyı bunı sonra gurubun ırşadıyle, hata yapıl— mıyacaktı. Kaderini milletvekilleri- nin elleri arasınab rakıyordu. Bu ka- dar hizmetleri nasıl unutulabılırdı" mı gayret sarfetmıştı ? Her yap- 6 D.P. Genel Başkam ol- | Sıtkı Yırcalı Şerefli istifa tığı husnunıyetle yapılmıştı. Şimdi birçok şeyi anlıyordu. Bundan boyle gurubun dırektıflerı dahilinde hare- ket edece Mılletvel_(ılleri "reye, reye" diye bağırdılar. Ikı takrir vardı Bırıncı- sinde kabinenin, Adna: es ha- rıç ıstıfasının kabnl edıldığı bıldırılı— ordu. İkinci bir takrirde ise böyle şe olamıyacağı, kabıneyle beraber başbakanın da çekılmesı gerektıgı İ- leri sürülüyordu. Evvelâ, iş'ari reyle ılk takrir goruşnldu Gurup iki kıs- ayrılmıştı. Ba şkan ekserıyetın takrır lehınde bulunduğunu — gördü. Bütün kabine arkadaşları itimatsız- hk beyaniyle duşurulmnş olan bir başbakan, guruptan itimat alıyordu, İşte, dünyanın hiç b tarafında gö rülmemiş olan ve demokratık teamul- lere, hattâ Anayasa icaplarına vâkıf bir kimseye ınandırılam acak bulu- nan hadise, böylece bızde tahakkuk ediyordu. Donup kalmamak imkân- sızdı. B bineye ayrılan yerde tek basma otu- ruyordu. Evet, hakikaten bu hükümet etme usulü karşısında donup kalma- mak imkânsızdı. Tahakkuk etmeyen istifa Gurup dağıldığı zaman saat ona geliyordu. Demokrat Partinin dört kurucusu, gurubun başkanı ve başkan vekilleri Çankayada Cumhur- başkanlıgında toplandılar. Gece An- arada 1 rıvayetler dolaşmaya baş adı: n Menderes Cumhur başkanına istifasını vermiş, Bayar da kendisini gene kabineyi kurmaya me- mur etmişti. Rivayetler gazetelere de aksetti. Halbuki Adnan Menderes is- tifa etmemişti. Arap saçına dönen me- sele halledilmiş değildi. Bir Başbakan e bir hukumet vardı, fakat bakan- ları mevcut değildi. Büyükler toplantısı gecesinin çok geç vaktine kadar devam etti. Ad- nan Menderes vaziyetini muhafaza i- çin inad ediyordu. Nıtekım ertesi sa- bah erken saatte Başbakanlığa gel- dı, bazı yakın mılletvekıllerını kabul 'etti. Saat 11 için de eskı Bakanlar Kurulunu içtimaa davet e Saat 11 de sabık bakanlar mutad odada toplanmışlardı Ama n Mende- res gözükmedi. y karı aynı esnada, Başbakanlığın yan kapısı ö- nünde bulunan 0053 n aralı siyah Cadillac, Başbakanı alıp suratle Çan— kayaya götürüyordu. Bakanlar isti- falarını Başbakana bıldırmışlerdı Şimdi Başbakan onların yerine yeni- lerini, taze bir kabine kurmaksızın tayin etmek istiyordu. Halbuki ba- kanların Cumhurbaşkanının — tasdi- kinden geçmesi lâzımdı. Vaziyet karmakarışıktı. Bütün bakanlar gurup tarafından düşürül- muş ama, Menderese ademi itimad reyi verılmemıştı ki.. O halde, hâlâ başbakandı. Ancak, bakam Bakanların ise Cumh tasdikinden geçmesi — gerekiyordu. Halledilecek muadele buydu. Böyle şey, görülüp işitilmiş değildi. Ai Menderes muadelesi halle- dilse, yani kabineyi şu veya bu yol- dan kurmak vazifesini yüklense ge- ne iki ihtimal Adnan yoktu. rbaşkanının belırecektı Mender: rup tarafından tutu- lan mılletvekıllerını etrafına alarak 180 derecelik bir dönüş yapacak ve demokratık yola girecektir a . Mükerrem Sarol hızbını kabıne- ye tam takım olarak sokacak ve ye- niden sertlık yoluna sapacaktır. Bir rivayet, eski bakanlardan hiç birine yeniden vazıfe verilmiyeceğidir ertlik — yolu tutulnrsa bakan namzetleri arasında Dr. Mü- errem Saroldan başka Muzaffer Kurbanoğlu, Sebati Ataman, Kenan Akmanlar, Fıruzan Tekil V.S.yi gör- mek icap edece Köprülü meselesi dikkati üzerine en çok çe- ken şahsiyet, Fuad Köprü ludur; Fuat Köprülü yeni kabineye dahil o lacak mıdır? Başbakan Adnan Men— deresin tek başına kaldığı halde Gu- ruptan itimad almadan istifa etme- mek için ısrarının bir tek mânası mevcuttur: aksi halde Celal Bayarın kendisini yeni kabineyi kurmaya me- mur edeceğinden emin değildi. emniyetsizlik neden ri gelmektedir? Hakikaten, gurup — müzakerelerinin başında nan Menderes, teamüle kabinesiyle beraber çekilir, partisinin Genel Başkanı Cumhurbaşkanından yeni kurmak Vazıfesını alır, kabine daşlarını seçer, rak Meclisin karşısına çıkar ve iti- Böylece, ciddiye benze- AKİS,3 ARLIK, 1955 mad isterdi.