29 Ekim 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 8

YURTTA OLUP BİTENLER Halük Şaman İpin — üzerinde selesi en mühim meselelerden birini teş- kil etmektedir. İhtimal ki işin başında Meclis gurupları tek teşkilâtlarını teşkil edecektir. Böylece gurubun başkanı teş- kilâtın da başkanı olacaktır. O mevkiin tabit namzedi Fevzi Lâtifi Kaıraosmanoğ- lu'dur. Onun yanında Fethi Çelikbaş kuvvetli şahsiyetiyle — Başkan vekilliğine getirilebilir ve gurubun sözcülüğü vazi- fesini üzerine alır. Cumhurbaşkanının nutku Bu satırlar yazıldığı sırada Ankara'da r çok devlet dairesinde hummalı bir faaliyet vardı. Cumhurbaşkanının Mecli si açış nutkuna malzeme hazırlanıyordu. Her bakanlık kendi sahasına alt faaliye- ti derleyip topluyor ve nutuktaki kendi- sine ait kısmın kanavasını dokuyordu. Nutuk geçen seneki kadar uzun olmaya- meklenmektedir. Asıl alâka uyandıracak taraf Celâl Bayar'ın milletvekillerinin 1s- katı hakkında bir söz söyleyip söyemiye- ceğidir. Eğer böyle bir tasarının getirilip kabul ettirilmesi isteniliyorsa Cumhur- başkanı meseleye temas edecektir. Celâl bu mevzuda bir mütalâa serdet- mediği takdirde Türkiye Büyük Millet Meclisinin o yolda' bir teklifi kabul et- mesi öylesine uzak bir ihtimaldir ki ka- bul etmeyeceğini tahmin insanı asla ya- nıltmaz. Cumhurbaşkanının nutkunda dış po- litika mevzuuna yer verileceği şu anda Dışişleri Bakanlığındaki faaliyetten anlaşılmaktadır. Celâl Bayar son seya- hatleriyle bu politikanın tatbikinde ade- ta faal bir rol almış göründüğünden o sahadaki başarıların üzerinde - durulması tabiidir. Zaten hazırlanan bir programa göre Cumhurbaşkanı Meclisin açılmasın- dan iki gün sonra man'a mütevecci- hen yeni bir seyahate çıkacaktır. Her şey göstermektedir ki bu yıl Türkiye Büyük Millet Meclisinin çalış- 8 maları son derece heyecanlı geçecek ve ihtimal ki çok mühim mevzularda hem uzun, hem d tartışmalar cereyan e- decektir. Demokrasilinizin 1stıkbalının bu devrede çizileceğini söylemek ü mlletvekillarinden bu tin altında bulunduklarını istemek mübalâğ a hatırlamalar sayılmamalıdır. zalarının Allah hakikaten yardımcısı ol- 19. lar İspat derken iskat B undan Ö Türkiye Büyük Millet 17. tane de sandalyesiz bakan bulunacak- tır. 19 lar muhalefet vazifelerini yapar- ken İngiltere'de mevcut «Shadow Cabir net — Gölge kabine» sistemini benimse- meye karar vermişlerdir. Bu sistem basite tir. Hükümette nasıl her mevzua bir ba- kan varsa', muhalefette- de her bakana karşı bir sözcü mevcuttur. Meselâ bahis mevzuu olan mesele iktisadi bir meseley- se, Ekonomi Bakanına Muhalefetin Eko- nomi Sözcüsü cevap verir. Meseleler â- deta ihtisas işi haline getirilmiştir. İn- giltere'de Muhalefetin Maliye »sözcüsü hâdiselere en az hükümetin Maliye Ba- kanı kadar vakıftır.. Bu iş taksiminin muhalefet vazifesini çok — kolaylaştırdığı gibi muhalefeti seviyeli hale getirdiğine de şüphe yoktur. Böylece hiç kimse kar- şısındakinin bilgisizliğine güvenerek pa- lavra veya demagoji yoluna sapamamak- tadır. Ziraatten anlamayan bir rakibe karşı bir Ziraat Bakan kolaydır. Ama sizin arkanızdan kürsüye çıkacak olan da mütehassıs bir ziraatçiy- se sözlerinize dikkat edeceğiniz şüphesiz- dir- Üstelik hükümetten sorulacak mese- lelerde de bu iş taksimi son' derece fay- dalı olmakta, milletvekilleri kendilerini iyi hazırlamaktadırlar. Nihayet bunun memlekete Bakan yetiştirmekteki rolü in- kâr edilemez. Meclis açıldığında 19 ların aralarında böyle bir vazife bölümü pacakları anlaşılmaktadır. Adetleri aşağı yukarı hükümetteki bakanlıkların sayısı- na tekabül ettiğinden ve her bininin lâf yaptığından» İngiltere'deki sis- temi başarıyla yürüteceklerine ve bilhas- sa «mevzii mücadeleler» de hasımlarını terleteceklerine şuphe yoktur. Tabii ö- mürleri vefa ederse.. Demokrat Partinin yüksek kademe- lerine bu 19 milletvekilinin Meclisteki münakaşa ve mücadelelerine imkân ver- memek arzusu hâkimdir. Hakikaten bu haftanın başında, bir gün evvelden ilân olunarak Zafer'de neşredilen bir başma- kale liderlerin düşüncelerine- tercüman olmuştur. Ancak hususi mizansenle orta- ya çıkarılanı yazıdaki fikir ve delil zayıf- lığı herkesi hayrette bırakmıştır, rint o 'başmakale sanki ıskat hakkının bizden başka hiç bir yerde mevcut bulunmadı- ğının ve demokrasiyle alâkası olmadığı- nın ispatı İçin yazılmıştı. İsviçre'den ve Amerika'dan getirilen iki misalin yana gibi 'durduğu derhal anlaşılıyordu. Bu misallerin ne mâna, ne mahiyet itibariy- le bizim karşı karşıya bulunduğumuz dâ- vayla ilgisi vardı. Nitekim muharrir de bunu farketmiş olmalı ki «başka yerler- de olmasa bile biz tedbirlerimizi almalı- yız> diyordu. Hakikatte aynı istikamette cereyanlar başka yerlerde mevcuttu; ama demokrasilerde değil.... Komünist par- tilerde! Bütün dünyadaki komünist par- tiler «parti inzibatı» nı böyle anlamak- tadırlar. Bütün dünyadaki komünist par- tiler milletvekillerini —millete ve vatana değil, sadece ve sadece kendilerine bağ- lı kalmaya icbar edecek yollara sapmak- tadırlar... D. P. Genel Başkanı Adnan Menderes Büyük. Kongrede C.H.P. nin rin makalesi Sanki — iskat hakkı delil AKİS, 29 Ekim aleyhinde 1955