29 Ekim 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 29

sesinin orta. kısmının utları (feokromosi- tom), tiroid bezesi bozuklukları ve bazı diğer içsalgı bezesi hastalıklarile, sinir hastalıklarında, aort yetmezliğinde, aort koarktasyonunda, — alyu Var]arın hallerde (polisitemi) ve baz tik olarak) yahud da daimi şekilde yük- seliyordu. Asıl tansiyon yüksekliğinin a- na sebebi ise henüz belli değildi. Halbu- ki tansiyon yüksekliğinin tedavisini ya- pabilmek için asıl sebebi bulmak ve bil- mek pek lüzumlu idi. Böyle, sebebi he- nüz kavranma belkı de herediter bir istidadın rolü var- Ruhi, psikojenik, renal ve andokrin faktorlerın de kan basıncının bu artısın- da önemli hisseleri olabiliyordu. Başlan- gıçta bu şekil tansiyon artışında damar- ların hiçbir yerinde ve hiçbir tabakasın- da, içinde, ortasında ve dış kenarında bir teşrihi bozukluk tesbit edilemiyordu. O halde fonksiyonel bir arıza bulunması . Tansiyon yükselmesi ola- yının temelini de bu fonksiyonel bozuk- lukta aramak gerekiyordu. 'Hakikaten e- samsiyel hipertansiyonda vücudün kılda- matlardan önce gelen ufak damarlarında devamlı bir tonus artması vardır. Butonüs en önemli bozukluğu teşkil etmez. Ancak kalp - damar sistemi üzerine büyük bir yük bineceğinden neticede organik olay- lar ve kalp - damar - böbrek hastalıkları meydana çıkar. Korkunç rakamlar Amerika Birleşik Devletlerinde hiper- tansiyona bağlı kalp hastalıklarından senede ortalama yüz bin kişi ölüyor. Hi- pertansiyonun başka ihtilâtlarından ölen- ler de 7000 kadardır. Tansiyonun sebep olduğu kalp ve deveran yetmezliğinden ölüm 2 79 dur. Bunların 843 ü miyo- kard hastalığından, B 36 sı kalbi besle- yen koroner damarların bozulmasından Olur. Beyin kanamasından ölüm 2 14, böbrek ihtilatlarından ölüm 26 7 dir. Ge- nel olarak kalp hastalıklarının B 30 u- nun sebebi tansiyon yüksekliğidir. Deneyler Goldblatt — insanlardaki esansiyel hiper- iyona benzeyen bir hastalığı ha|- Vanlarda deneysel olarak meydana getir- Hayvanlarda böbreğe giden n kan alınarak baş- ka hayvanlara aktarılınca onlarda da kan AKİS, 29 Ekim 1955 Göbekli futbolcu haber basıncı artıyordu. Şu halde kan basıncı- rttıran renal faktör kimyevi bir mad- de olmalı idi. Bu maddeye renin denildi. Böbrek arteri daraltıldığı zaman husule gelen oksijen eksikliği sebebile ve bilin- meyeni bir tarzda bu madde serbest ka- tarak vena kanile böbrekten çıkıyor. Plâz- mada bulunan ve — -karaciğerde yapılan hipertansinojin denilen bir ikinci mad- deye tesir ediyor. Bu suretle asıl aktif o- lan ve tansiyonu yükselten yeni bir cev- her ortaya çıkıyor. Buna da hipertansin veya angiotonin denilmektedir. Tansiyondan — ne AKİS'e abone olunuz. P, K. 582 Ankara TIP Selye'ye güre, ruhi, bedeni yorgun- luklar, sürmenajlar, doğum, intanlar ve entoksıkasyonlar sırasında hipofiz dediği- mi önemli içsalgı enokortokotrop hormon (ACTH) ifrazı artmaktadır. Bu hormon böbrek üstü bezelerinin (sürrenallerin) hormonlarını kamçılamakta ve uyarmak- tadır. Yukarda sayılan faktörlere — stress zorlama» ve bu suretle hipofiz ve sürre- nalde uyanan reaksiyonlara da «Alarm reaksiyonu» denilmektedir. Sürrenaller'in kortikal kısmından salınan kortikoid hor- monlar da karaciğere tesir ederek bol miktarda — hipertansinojen — salınmasına sebep olmakta, bu madde de böbrekler- den salınan renin'le birleşerek hipertan- gösterdi- fayda vardır: Stress'ler hipofizde ACTH salgısına arttırıyor. Bu da sürre- nal korteksini uyarıyor. Kortikoid hor monlar artıyor. Karaciğere tesir ediyor. Kana boka hipertansinojen dökülüyor. Böbreklerden salınan reninle birleşince hipertansin maddesi ortaya çıkıyor, tan- siyon yükseliyor. Çâre Esansiyel fipertansiyonu tedavi edecek d bir usul Spesifik bir ilâç da henüz mevcut değildir. Bu- nunla beraber yapılacak bir çok şeyler de vardır. Bunların başında rejim gelir. Hipertansiyonda iki türlü Trejim tatbik edılıyor Birisi tamamen Mutfaktan tuz kalkacak, tuz kalkacak. Bunun yerine piyasada bu- lunan ve tuz yerine kaim olan maddeler kullanılabilir. (Aminosel, ruthmol, sel - diyet, xal, davasal ) Tuzsuz rejim, has— talar için sıkıcıdır. Çok zaman t Faydası da şuphelıdır yağ, 20 gr. bitkisel protein ihtiva eder Hastaya ancak 3000 kalori temin edebi- lir. Kuru olarak tartılmış 250 * 350 gram pirinç, basitçe yağsız ve tuzsuz olarak meyva suyu ile pişirilip verilir. A ve D vitaminleri de ilâve edilir. Su 700 - 1000 c.c. arasında sınırlandırılır.. Bu rejim, hastada şiddetli kılo kaybma sebep olur. İyilik belirtileri rejime devam edilir. Çok az tuz ihtiva etmesi ve artervoskleroz yapan koleste- rol maddelerinden fakir olması bu reji- min önemli özellikleridir. İlâçlar İpertansiyon tedavisinde — kullanılan pek çok ilâç vardır, Bu da hiçbiri- nin işi kökünden halledemediğini göster- tedir. Henüz hipertansiyonun spesi- fik ilâcı yoktur. Sinir uyuşturucuları, da— 1ları sempatık sistemi teskin matik, antialjik maddelerı ayrı ayrı saymakta fayda yoktu Dr. E. E.