29 Ekim 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 11

İKTİSADİ VE MALİ Dış Yardım Suya düşen bir ümid Ankara'da Demokrat Partinin Dör- dü Büyük —Kongresinde — Genel Başkan Adnan Menderes merika'dan 900 milyon dolar kredi alamayışımızın u Cumhurıyet Ik Parti- Ge Sekreteri e pek ağır kelim lerle yüklerken Atlantiğin ötesinde 2 mıl satan bir mecmua bu mevzua te- mas ediyordu. Temas ediyordu ama, doğ- rusu istenilirse Adnan Menderesinkinden biraz başka türlü Mecmua, meşhur «Time» idi. «Ti- » bundan bir müddet evvel Orta Do- ğudaki muhabiri Keith Wheeler'i mem- eketimize göndermiş ve Türkiye'de olup bı enlerı bizzat görerek yazmasını iste- mişti. Keith Wheeler gelmi muhte lıf tetkıkler yapmış, muht! rüşmüş ve kanaatlerini mış, bir uzun makale na göndermiştir. Neşredilen yazı işte bu- aşta Fitin Rüştü Zorlu iktidar erkâniyle, Ahmet Emin Yalman gibi iktidara bağlı gazete- cilerle, başta Kasım Güle uğu halde gelenlerıyle ve tarafsız- en mühimi Amerikan n g B - o T fikirlerinden, müşahedelerinden fayda- mıştır Yazmanın başlığı şudur. <<Başı dertte bir dost: ü Hakika makale çok dostane bir eda taşımaktadır fakat kanaatler bu mecm hat ıgneleyıcı ve rkiye». nin başının dert olduğu saklanmamak- tadır, bilhassa iktisadi bakımda en- ükümetini büyük güçlüklerle karşı karşıya kaldığı da açıklanmaktadır Zaten yazı şöyle başlamaktadır «Geçen haziran ayında Türkiye'deki motörlerin muhta bulunduğu benzin, tankerlere yüklenmiş bekliyordu ki dört büyük petrol şirketinin temsilcileri Türk hükümetine bir muhtıra verdiler: mevcut 50 milyon dolarlık petrol borcu öden- medeği takdirde bu benzin, 'tankerlerden boşaltılmayacak ve slım edilmeyecek- tir. Hükümet, bir ben- zin stokuna malık bulund ğundan telâş içinde kaldı ve bir yerlerden bulup bu- luşturarak bunu ödedi. Birleşik Devletlerin Orta Doğudaki en kuvvetli müttefiki o kadar sıkışık bir urumdadır ki ak gündelik borçlarını ucu ucuna odeyebılmektedır*. M içinde ekonomik durum hakkındaki kanaati budur. Mecmua daha sonra, başı dertte bir lstanbullu nun mlesini nakletmek- ir: <<Turkıye de hal ü ir insan, h r bir gazetecı, hür bir hâkim olmak kabildir... Eğer, tehlike göze alınırsa!» a göre daha dün, Türkiye hür dünyanın karışık denizlerinde sağ- lam bir kaya vaziyetindeydi. Bugün ise, huzursuzluk içinde bir kal dir. İktisadi- yatı hastadır, hükü son derece sıkı- şık durumdadır. fakat sıkı ülfiyet ilâhlarının avdeti Ne oluyor ve ne yapılabilir? Türkiye'nin ehemmiyeti Türkiye'nin' hür batı dunya- 1 içindeki mevkiinin ehemmiye zerinde israr ve itina ile du rnıaktadır Memleketin yanan milyon kişilik ordusu vardır ve Türkler Kar: adenızde, y tuna karşı hususi bir alâka Amerika, ürkiye'nin müsaade edemez Türkiye de Amerıka yı, dir... kendisini su üstünde tutmakla mükellef addetmektedir. Bunun için 'talep edilen, 300 milyon dolar kredinin şartsız olarak verilmesidir. Amerika'nın ise b dur: Tü ekonomik işlerini düze koymadan yeni bir yardım yapılmayacak- ırç cevabDı şu- «Time» a göre Türkiye son 32 sene içinde pekçok şey yapmış, Kemal Ata- türk, milletini asırların tozundan kurta- rıp modern âleme sokmuştur. Adnan SAHADA Menderes de Cumhuriyet Halk Partisini yenip Demokrat Partinin idareyi ele al- dığı beş tene içinde istihsal verimini art- tırmak için her şeyi denemiştir. Görünüş- te bunlar hayret uyandırıcı neticeler ver- miştir. Yollar yapılmış, buyuk inşaat aliyetine girişilniş, 4 olunarak ekilmiş saha arttırılmış, Tür 'h eden bi şünmek için vakit bulamamaktadır. rikalar memleketin bir tarafında, kayn kları başka tarafında kurulm r. Şeker fabrikalarının yerleri pancar tarlalarından ziy menler düşünü- tesbit edilmiştir. Çimento fabrıka— inşasında kullanılacak yerde İstanbul'da muhte apartmanların yapılmasında kullanılmaktadır. Hayat pahalılığı Görülüyor ki mecmua ekonomik vazi- imizi parl: bulmamaktadır. De- mokrat Parti dahilde zira! mahsullerden vergi almayı reddetmıştır. Çiftçiler mem- leket nüfusunun zde senini ve ik- tidar partisinin belkemığını teşkil et- mektedir. Dışarda ise — döviz kaynakl tükenmiştir ve borçlara — girilmektedir. Türkiye'nin bor asati mil- i a Tür- a rı atmak için dinamit, mens t fabrikaları işleyecek tops bııla amakta- dır. Bunla muamele ru 280 kuruştur. İstanbul'da Hilton Ote- linin barında bir martini altı liradır. Al- tı lira ise Türkiye'de bir işçinin yevmı- yesidir. Bütün bunlar yüzünden Mende- res'in cömertçe kabul ettiği yeni petrol ve yabancı sermaye kanununa rağmen AKİS, 29 Ekim 1955 Time mecmuasında ismi geçenler Yazı iki tam sayfa — tutuyordu