29 Ekim 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

DÜNYADA OLUP BİTENLER Kuzey Afrika meselelerinin yanasıra, Hükümet diğer birkaç konuyu da ele al- Söylentilere göre, önümüzdeki Aralık ayının ilk Pazarında seçimleri yap- mak fikrindedir. Diğer yandan Faure kabinesi mali meselelerinin hallini bekleyecek cinsten olmadıkları aşikârdır. Ancak Ku- zey Afrika'daki askeri harekâtın bütçeye bir yük teşkil etmeye başladığı da bizzat Maliye Bakanı tarafından , ifade edilmiş bulunuyor. Bu bakımdan Fransa'nın şu esnada içinde bulunduğu mali güçlü- ğü diğerlerinden ayırt etmeye imkân yoktur. Fakat 1Faure'un karşılaşacağı güçlük- ler ne olursa olsun en ciddi krizini, ge- çen Sak günü atlattığı muhakkaktır. Mil- li Meclis'in verdiği güven oyundan sonra kabine safları daha sıklaşmış, Faure'un dışardaki itibarı artmış bulunuyor. Şu günlerde toplantı halinde olan Cenevre konferansında Fransa, geçen Salı günü verilen oylardan) sonra, daha büyük Ur ehliyetle temsil edilmektedir. Fas Naipler toplandı Fransız kabinesinin güven oyu alma- sından bir gün önce Rabat'dan - bu Fas'ın başşehridir - alınan haberler, taht'ı bırakarak Tanca'ya giden Fas Sultanı Muhammed bin Yusuf'un yerine, nihayet bir niyabet meclisinin kurulduğunu ve bu meclisin, bir Fas hükümeti kurmak üzere bir başbakan seçtiğin; bildiriyordu. Böylece Aexles - Bains'de hazırlanan plâ- nın ikinci kısmı da gerçekleşmiş oluyor- du. Hazırlanan bu plâna göre Muham- met Bin Yusuf'un azlinden sonra Tahta geçirilen, fakat Faslılar tarafından sevil- meyen yeni Sultan Muhammed Bin Ara- fa uzaklaştırılacak, ondan boşalan tahta şimdilik kimsenin getirilmeyerek Sultan- lık yetkilerinin üç kişilik bir niyabet mec- lisinle devredilecek ve bu meclis tarafın- dan seçilecek bir Başbakan yeni Fas kabinesini kuracaktı. Plânın ilk kısmı bü- yük güçlüklerle gerçekleştirilmiştir. Sul- tan bin Arafa önce tahttan ayrılmamak için ayak diremiş, fakat sonunda çıkar başka yolun olmadığını anlamıştı. Sul- tan, Fas'ı bu avın başında terkederek Tanca'!ya yerleşmiştir. Bir niyabet meclisinin kurulması ve bu meclisin bir Başbakan tâyin etmesi plânın ikinci kısmıdır ve geçen hafta içinde gelen haberler bu kısmın da ger- çekleştirildiğini gostermektedır Gerçekte, bunun da kolayca başarıldığı ileri sürü- lemez. Çünkü Fransızlarla Faslılar niya- 22 Fas sokaklarında Nato tankları araplara karşı mı?. bet meclısını teşkıl edecek isimler üze- rinde tan Yusuf taraftarları bu mecliste kendi adamlarını, bu arada ve bilhassa El Bekkai'yi görmek istiyor- lar, buna karşı Fransızlar da kendilerini destekleyen Faslıları meclise sokmaya ça- lışıyorlardı. Pazartesi günü açıklanan isimler her iki tarafın da istediğini yaptır- mış olduğunu gösteriyordu. Gerçekten Faslılar niyabet meclisine El Bekkai'yi, Fransızlar da buna mukabil Şeyh Tabır Assu'yu sokmuş bulunuyorlar. başlangıçta altı olarak kararlaştırılıp, son- radan üçe indirilen naip sayısının sonra- dan tekrar dörde yükseltilmesiyle müm- kün olmuştur. Niyabet meclisinin -diğer üyeleri Bin Arafa'nınıbaşveziri El Mokri Sizin gibi Türkiye_de binlerce insan her hafta AKİS'i bir baştan öte- kine okuyor Malınızı satmak, firmanızı tanıt- mak, isminizi duyurmak için siz da AKİS'e ilân veriniz. Müracaat: AKİS İlân Servisi P. K. 582 - Ankara ile Hacı Muhammed Sabihi'dir. Ancak, gelen haberler, niyabet mec- lisinin her iki tarafı tatmin etmekten uzak olduğunu da göstermektedir. Gerek Fransızlar, gerek Faslı milliyetçiler iste- dikleri elemanları meclise sokmaya mu- vaffak oldukları halde karşı tarafın da aynı başarıyı kazanmasından gocunmuş bulunuyorlar. Fransızlar El Bekkai'yi, Fas- hlar da Tabir Assu'yu naipler arasında görmemeyi tercih ederlerdi. Fakat Aix- Tes-Bains'de hazırlanan plânın gerçekleş- tirilmesi için başka çare kalmayınca, iki tarafın memnuniyetsizliği bahasına da olsa, bir uyuşmaya vasıl olmak gerek- miştir. Varılan bu hal tarzının başarı ıle netıcelenıp neticelenemiyeceği ise, bü- ölçüde, Faslı milliyetçilerin Niyabet Meclısıne karşı takınacağı tavıra bağlı- dır. Şu satırların yazıldığı sırada, İstiklâl Partisinin bu k aki tutumunu tesbit edecek bir karara ulaştığına dair bir ha- ber alınamamıştı. İstiklâl Partisi ile di- ğer bağımsızlık taraftan partilerin tu- tumları ancak önümüzdeki günlerde bel- li olacaktır. ' Diğer taraftan geçen Pazartesi günü ilk toplantısını yapan Niyabet Meeclisi, - les - Bains'de kararlaştırıldığı gibi, Seyıt Fatımi bin Süleyman'ı yeni Fas kabinesini kurmaya memur etmiştir. Ba- ki Fez Paşasının yeni kabineyi kurup kuramaması Fas milliyetçilerinin yeni re- jime karşı takınacakları tavıra yakından bağlıdır. Mecliste, Fas'ın muhtelif siyasi par- tileri meselelerde muhtelif görüşlere sa- hip olabilirler. Fakat her birinin üzerin de ittifak edeceği mesele bağımsızlık 0- lacaktır. Ve bu, Fransa gibi Fas, mesele- sinde, parlâmentosunda muhtelif görüş- leri taşıyan bir memlekete karşı bir kuv- vet, bir silah ve direnmenin ilk mühim prensibi olacaktır. AKİS, 29 Ekim 1955