18 Aralık 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

DÜNYADA OLUP BİTENLER Batı Avrupa Üç büyükler toplandı u haftanın sonunda, gene Paris'te, Parisin gene Eiffel kulesinin tam karşısında ve Seine nehrinin kıyısında ükselen büyük, eyaz aillot sara- yında Atlantik Paktına imza basan dev- letlerin dışişleri vekilleri toplanıyorlar. Konferansın tarihi 17 ve 18 Aralıktır. Fakat ayın 16 sı için başka bir randevu tesbit edilmiştir: Fransa, İngiltere ve Amerika hariciye vekıllerı buluşacaklar aralarında mutad görüşmeyi yapacaklar- dır. Hakikaten her beynelmılel toplantı— nın arefes nde üç büyü ai lamaları âdet haline gelmiştir. Bugun— lerde yapılan da odur. r memlekette olduğu gibi harici meselelere Turkıye de de büyük bir ehemmıyet atfedilm Gazetelerimiz eğer hakikaten fevkal de bir şey ol- hâdiselere birinci sayfalarının mutena yerlerini ayırmaz- istenilirse bu işler bizde her yerde olduğundan da az alâ- ka uyandırıyor. Bu akımdan Fatin Rüştü Zorlunun başvekil muavinliği vazifenle beraber uhdesinde N.A.T.O. nezdındekı baş delegelıgımız sıfatını da yarıyor. Hi e rımız toplantıdan haberdar oluyor. Bu sefer Hariciye Vekili Prof. Fu- ad Köprülü ile Milli Müdafaa Vekili Ethem Menderes de toplantıya katılmak üzere Parise — gitmişlerdir. Bu suretle, belki de ilk defa olarak Türkiye Atlan— tik Paktı çalışmalarına tam bir kadro ile katılmaktadır. Görüşülecek mesele K üçücük boylu Mendes - France, ya- şıklı Eden ve babayani Dullesın bu randevuda görüşecek hakikaten mü- bii bunların ba- him meseleleri vardı. Tal şında, Alma nya nın lahla masına daı olan Londra ve Paris andlaşmalarının alâkalı parlamentolar tarafından tasd ki işi gelmektedır Bilindiği gibi e yük endişe Fransız parlamen tosundadır Mebusların ekserıyetı andlaşmaları tas- dik mi edecekler, yoksa popüler başve- kilin düşmesi pahasına bunları bir defa daha red mi edecekler? Bilinen, ikinci ihtimali gerçekleşmemesi için Mendes - France'ın bütün tedbirlerini almış oldu- ğudur. Fransız Meclisi, tasdikten kaçmak için ne gibi bir bahane ileri sürebilir? Bu bahaneyi Ruslar hazırlamışlardır bi- le. Batılılara, yeni bir konferans teklif etmişlerdir; fakat bu teklif reddedilmiş- tir. Parlamento-o bina da Seine nehri- nin kıyısındadır - diyebilir ki: Sovyet- lerle bir defa daha görüşelim, uyuşa- azsak, Almanya'yı silâhlandırırız. Fa- AKİS, 18 ARALIK 1954 kat kurnaz başvekil de buna verilecek cevabı Moskovadaki Roy'yı Molotof yoldaşa göndermiş ve kendisine Mayıs ayı ıçın bir toplantı teklif etmiş- tir. Londra is — andlaşmalarının bahara kadar tasdık edılmemesı imkân- sızdır.. Böylece Mendes - France hem Ruslarla ıpı koparmış olmuyor, hem de g Londra'da başka şekillerde karşılanmış- tır. Washington'da Mr. Dulles yeni bir Dulles Gene dert dinleyecek toplantıdan fazla bir şey beklenemeye- ceğini ifade etmekle beraber ileri git- memiş, teklifi reddetmemiştir. Doğrusu istenilirse, — Amerika — Hariciye Vekili Fransız Umumi Efkârını ve mebusları- nı korkutmak istememiştir. Buna muka- bil Londradaki siyasi çevreler daha sert bir reaksiyon — göstermişlerdir. Evvelâ, sulh havariliği Sir Winston tarafından benimsenmiştir ve bu role başkalarının talip çıkması hoşa gitmemektedir. İn- giltere'nin siyaseti batı ile doğu arasın- da bir uyuşma zemini bulmak iken Fransa'ya ne oluyor? Fakat bu, daha zi- yade hissi sebeptir. İngilizler asıl, and- laşmaların tatbikinin Mayıs konferan- sından netice alınıncıya kadar geri kal- masından korkmaktadırlar ki, doğrusu istenilirse Mendes -France'ın aklındaı a bunun geçmediği muhakkak degıl Gerçi Paris Hükümeti hem hare— ket tarzını, i toplantısının arefesinde bunu yaptılar İngiliz ve Amenkalıları korkutan Rus- minattan vaz geçecekleri muhakkaktır Moskovanın reaksiyonu una mukabil Moskova, teklifi hiç de müsait karşılamamıştır. AKİS'in daha evvelce de belirttiği gibi Rusların maksadı oturup görüşmek veya dünya meselelerinin hallini temin etmek değil- ir. rının tasdikini geciktirmek, hükümetleri oyalamı: Halbuki — Mendes-France'ın manevrası, tasdik işini geciktirmemekte- dir. Belki de Fransız komünist partisi- nin resmi organı Humanite gazetesının teklife ateş püskürmesi bu — yüzdendir. Avrupa'da şimdilik durum bu— dur. Butun gözler Fransız parlamento- suna çevrilmiştir. Atlantik Paktı Konse- yinin toplantısını müteakip Meclis and- laşmaların müzakeresine başlayacaktır. Partilerin durumu henüz katiyetle bel- li olmamıştır ve son dakikadaki hâdise- lere göre değişecektir. Dış işleri komis- yonu bir tek rey farkla andlaşmaların tasdikini tavsiye etmiştir. Ancak sonra- dan bu rey farkının bir yanlışlığın neti- cesi olduğu açıklanmıştır. Zaten doğru- su ıstenılırse komisyonun, Meclis üze- rinde Öyle aşırı bir tesir ve nüfuzu yok- Ur. Eğer Fransız parlâmentosu bu and- laşmaları bir defa daha reddeder ve bu suretle hükümetin imzasını gene tanı- mazsa Amerika ve İngiltere'nin Alman- ya'yı Fransa'nın muvafakati — olmadan silâhlandıracakları —muhakkaktır. Fakat o zaman Batı Avrupa'da işler son dere- 17