5 Mayıs 1937 Tarihli Yarım Ay Dergisi Sayfa 28

indeki müthiş deniz faiki- yeline rağmen, itilâf devletlerini okka al- ye müttefikin, mağa lüzum yek, E en Bini çevirelim yanın en kuy iki do Fransiz 7 donanması karş ek bağrı açık duran Çanak Çanak ği li tarihini altın yazılarla süsleyen Çanakkale: Bu e abiyak sym hem kara ve hemde den ularına şı durdu; ve en şiddetli karriz lan, Türk imanının çelik eme ER parça” lanan bu iki ordu ve don bir gün kuyruklarını bacaklarının alba alarak bu sulardan uzaklaş azin ZO Lİ 8 mart günü ak- iz dünün ko sutanı Amiral Karden, Lord Lei Türk sularının iğ ii e İngiliz ve Fransız donanm sı için birer adab ol öldöyüğü rapor edi. ini u, Deniz hâkimiyetinin ehemmiyeti muva- salat il e kal mdir. Deniz hâkimiyeti, muha- ribler için lüzumlu hayati muvasala yolla" adar, harbe de mükem- melen tesir eder. iz imparatorluğu gibi bir deniz e orluğu için, müdafaa çaresi olarak deniz hâkimiyeti esas şeydir. Eğer bir dü Geniz iie yaa il edebilirse, Britanya imparatorluğu av- va bir şato gibi yıkılmağa yüz tutan ar ve Britanya a dalar derhal teslim olmağa mec kalı rına tesir elüiği > “e b deniz kuvvetinden bir kılıç eniz kuvvetinden bir kal- ca yapmaktan başka bir şeydir. İspanya e Holanda e vu Bam harplerde ol duğu gibi, Bri nanmasının düşman iy lale akl iği her defada, bu donanma müthiş bir tesir hasıl etti. Kı- rim bide Rusya gibi bir milletle muha- rebeye mecbur öldiği zaman bu donanma, Rus mühimmat menbalarına zorla zarar iras edebildi, çünkü bu mühimmat dahili muvasa- la yollarile geliyordu. Ayni veçhile, 1870 de, Fratsız donanması mühim Alman mu- vasala yollarından hiçbirini ele geçireme- di; ve netice ilibarile tesiri sıfır oldu, 1914 gi gibi, muttefiklerin hiçbir deniz üstün- lüğü Fransayı Almanya ve Avusturya müt- tehid ordularının tahribinden kurtaramazdı. Bir kara ordusunun, istinad merkerzin- den ve dahili yolları ndan öebifadesi oldu. gunu Kak lâzımdır.; o in modern nerliangi bir cephe üzerinde süratle bareketi içabettiren "bir tahşidat i gösteren şömendüler hatları nakliyatıdır. esiz, modern hayatla modern harp 6 kadir muallâk e ki, abdi milletler, yalnız birtek menbalarile yaşamağa ve harp etmeğe kabiliyetlidir. 26 Mühim muvasala yolları Okyanusları aşıyor. Bu nokta üzerinde, Amekikalılar, mun- ha istifadeye mazhar olmuşlardır. Ka- uçuk müstesna, Bütün mn ibo ken di topraklarında mevcuttur. İki taraftan ve ri bir muhasara ile Amerikayı kuşat- a karar vermek beyhudedir. Dali bir kamet, hattâ icrası ka- ile, do; siri haiz olup, düşman mu tikten sonra olduğu yerde IV Deniz hâkimiyetinin ne olduğunu tetkik ederken, nihayet deniz siyaseti ile Milli siyaset arasında mevcut bir insicamın ehem miyetini nazarı dikkate almak lâzımdır. Bir deniz kuvvetinin vasfı müm miyeti bir milletin tn katet- kal edip etmemek deniz kuvvetinin işidir. Bü- yük Britanyada, coğrali vaziyetin doğur- duğu ahval, mevkii iktidardaki parti hangi- si olu ursa olsun, müsbet bir siyaseti icabet- iritanya ye se- lâmetini temin etmek için n denizlere âkim olması lâzım gelirdi. yeme müt- vel) siyasi azarı umde, ortaya çıktığı gündenberi, karakte- rini değiştirdi. eni Alm manya tarihi, beynelmilel mü- nasebetler üzerinde bir deniz siyasetinin nüfuzunu kıran bir misal veriyor: X uncu asrın son üç yılı içinde bü- yük Britanya «muhteşem tecrit» siyasetine devam ediyordu, Fransa ve Rusya düşman- larını ven halite terkediyorlardı. Büyük Britanyanın Almanya ile olan münasebatı, her A olduğu gibi, dostane idi. XIX uncu asrın sonuna doğru, Mahanın «tarih- oğru te deniz hâkimiyetinin tesiriy isimli eserin- den mülhem olarak Kayser Il Guillaume, bü- yük bir er kuvveti siyasetini takibe ka- rar ver öğ: Alman ticareti şayanı hayret bir süratle inkişaf ediyordu, Mahan' a göre, büyük bir deniz bö ekimi himaye etmek e ii bir deniz ordusu bulundur- ma CİSİ; alkliya kendi inkişafı için mahvaşiz bulunuyordu, tabiri mahsusile, at eydan yoktu. En iyi inkişaf saha- ll iz diği milletler tarafından, bil- hassa İngiltere taralından gasbedilmişti. Yeni teşekkül eden el veya ticari im- tiyazlara karşı n hukukunu muhafaza etmek için kuvvetli bir deniz ordusuna sa- hip olması lâzım ve elzemdi. Bütün bunlar yukarıda mevzuu aa ian eserde bulunuyordu, ve bu Alm hunun, tamamile metni üzerinde yürüdüğü karakteristik bir hadisesidir. K : İstikbalimiz denizler üzerin ma ENEE diye izm u, Fakat bu ne vardı? Bü üyük 2 Britanya resen Dor ölçüşecek kadar? süratle inkişaf eden bir donanma, bu let taralından anc bir silâh olarak nazarı itibare aa İngiltere, donanmasını tahribe muktedir her milletin arzusuna ram olm ij kendisine çevri İmiş dilemezdi. Bu hareket tarzları, semeresini vermeğe başlar İngiliz dostluğu hiçbir veçhile bozulmamış olan ve Beritanya kral hanedanının Cermen aşikâr bir düşmanlık kaim oldu. Daha mü kemmel bir anlaşma meydana getirmek için Beritanya hükümetinin Almanyayı va rahhaslar göndermesi be yhu de idi; LA lar bir « Deniz ea Mei eski düşmenlrile e b bir e yana Al a bü le büyük Britanya ia lü özeni su kaynaklarını kendi aleyhine tahrik v di ölüm fermanını, bu suretle, kendi di imzalamış OTM eniz ordusunun atisi hakkında son bir kelime : Modern icatların tesiri, istikbalde deni zin ehemmiyetini artır, abilir » Okyanuslar milletler arasında haddi fasıl olmaktan çi Telsiz telgraf od lerin sür kyanusları bir göl haline öl w Muhteşem tecerrüt » a sız şeydir. Meselâ Calais'ye yerleştirile derı Pçu itanya donanmasını mun nakliyatını mi edebilir. va Nan keza kara, den mesafelerini kolayca aşıyorlar. Tahtelbahir eldi ve duruyor, herhalde i tinin, evvelâ e ba inkişafına » vardi edeceği i nun nef cesi Ge m yapılan bu teşhiri © sayesinde ündeki kavimler arasin da m bir İrtibat “olan aktır irtibat, bundan tale sulha olduğü kadr harbe de kolayca > ey aktır; ve icatların a harpler e daha dehşetli hale getirm eki dik nın biribirine bu kadar sıkı, girift in i tarihin en büyük harbin i olamadı. Artık ie olmıyacı m ir ümitler besliyecek bir saf SEYDA mplrin sebebleri şunlardı; Kavim artm terini nüfaslar nın artmasile hissedilen tâ? yık, en iyi Soral zapdetmek arzuları, irk kini, ırk ihtirası,dini taassu ülkü n de caridir. Modem ie apn sebabi, staper ryalir ıfıkı o münssebette olduğu ticari kaban neş'et eder rekabet, eski e reka" beti şeklinde tecelli e Öy le ise deniz öidizane hâlâ yer var.