5 Mayıs 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

Baİk aa M a e b ULUS — SMAYIS 195ö/ ÇARŞAMDA bayramıdır 19 Mayıs Spor ve Gençlik ADIMIZ, ANDIMIZDIR HER YERDE 5 KURUŞ £N SEKİZJNÇI__Y!L. No: 5663 Taç giyme töreni için İsmet İnönü Londraya gitmek üzere dün Istanbula hareket etti Başbakanımız garda büyük gösterilerle uğurlandılar İngiltere Kralı Majeste Al de hükümetimizi temsilen bu olan Başbakan İsmet İnönü, dün a Reisi bul'a hareket etmiş ve istasyonda Bakanlarla Cumhur Keisi Cumhur Riyaseti Genel Sekreteri Hususi kâletler erkânı ve leri, kordiplomatik, bütün ve lesi tarafından uğurlanmıştır. Yugoslavya mektubları: 6 Sahne kültürü Falih Rıfkı ATAY — Dostum Satfet Arıkan'a — Zagreb şehrinin opera takımı dün iki hafta için Adriyatik kıyı- larma hareket etti. Fakat Kral Aleksandr tiyatrosunda ikinci bir hırvat, küçük tiyatroda üçüncü bir hırvat trupu opera ve öperet tem- silleri vermektedir. Musikisiz o- yunlar ve balet trupu da başkı !_ Burası hırvatlığın merkezııilu'- lovenliğin merkezi Lubliyana'da Belgrad'da da sırb opera ve 0P&- ret temsilleri görmüştük. Yugos- lavyanın yalnız müslüman ve _t“"k parçaları fasıl heyheyleri ıçınde' çürüyüp gitmektedir. Ah bu şark! Öldürücü şark! Nesi var nesi yok- sa, topyekün hepsi ile bu müslü- man şarkı! Hiç bir veba, bu şar- kın bir buçuk asırlık mukavemeti kadar insan ıstırabına ve kaybına malolmamıştır. 30 nisan akşamı büyük tiyatro- da hırvat sanatkârlarının ilk ve eskimiyen eserlerinden biri oyna- nıyordu: Zrinski! Bu, türkler.le hırvatlar arasındaki bir harba aid- dir. Hırvatlığa tiyatro zevkini a- vusturyalılar getirmişlerdir. Bu ta- rafları cermenleştirmek - için bul- dukları ilk tedbirlerden biri, kül- türün başlıca neşir vasrtalarından biri olan sahneyi almanlaştırmak- tı. Hırvatlar 1860 tarihlerine ka- dar, birkaç sene, viyana talebeliği ettiler. 1860 da hırvat milli mecli- si bir kanun kabul etti. 77 sene evelki bir hâdised bahsediyo- rum: birinci maddeye göre tiyat- ro milli bir müessesedir; ikinci maddeye göre bir opera ve dram mektebi açılacak, ve hırvat sanat- kârları arasında eser müsabakala- rr yapılacaktır. Üçüncü maddeye göre mahalli hükümet hırvat sah- nesine tahsisat verecektir. Esasen yirmi otuz yıldanberi garb musikisini öğreten bir mek- tebleri de vardı. Hırvat milli mec: Tisi, milli şuuru uyanık tutmak ve hırvatlığı cermenlik içinde kay- namaktan kurtarmak için var kuv: veti ile sahneye sarılmıştır. , Elimdeki Zagreb tiyatrosu ilân defterini görecek olursanız, bü- ?ük bir Avrupa şehrinin temsil âlemi içine düştüğünüzü sanırsı- niz. Nihayet burası bir kasabadır. İzmirden ufak bir Avrupa kasaba- sıdır. . Hırvatlar sahneyi kurmak için tiyatroyu inşa etmişlerdir. Bu- ( Sonu 6. ıncı sayfada ) tıncı George'un taç giyr_ne merasimin lunacak türk heyetine riyaset edecel 30 da hususi trenle İstan kşam 19. adını ususi Kalem Direktörü ve yaven kalabalık bir halk küt Başbakan İsmet İnönü İstan- bulda kendilerine iltihak edecek olan Ordu Müfettişi Orgeneral Kâzım Orbay ve Donanma Ku- mandanı Amiral Şükrü Okan ile birlikte Semplon Ekspresiyle İs- tanbuldan Londra'ya hareket ede- cekler ve Paris'ten geçerek Pa- dekale - Duvr üzerinden Londra- ya gideceklerdir. : C. H. P. Kamutay grupunun toplantısı Ankara, 4 (A.A.)— Cumhuriyet Halk Partisi Kamutay Grupu bugün 4-5-937 öğleden sonra reis vekili Trab. zon saylavı Hasan Sakanın reisliğinde- toplandı. —— Başbakan İnönü, taç giyme merasimin- de bulunmak üzere Türkiye Cumhuri. yetini temsil için mukarrer seyahatine bu akşam başlıyacağını grup heyeti umumiyesine bildirdi. Parti Grupu muhterem başvekiline Seyahatinde tam muvaffakiyet ve. afiye.t temennisiyle coşkun tezarürat gösterdi. Ruznamede başka bir mevzu olma. dığından celse bununla kapandı. Sancaktaki azınlıklar re, 4(AA.) — Anadolu biri bildi- Cenev Ajansının hususi muha işyer * komitesinde Sancak- da'nın armaları, Taç giyme töreni için gönderilen davetiyeler Davetiye çerçevesinde, Kral ve Kraliçenin armaları, İngil- tere gülü, Hindistan lotüsü ve arması, İskoçya arması, Avus- turalya Mimozasiyle arması, Cenubi Afrika ve Yeni Zelan- yal'leri, Vels, İrlanda ve Ka- nadanın armaları vardır. Kralın inisi- BX ÇemmandefTheKing-heEarl Marshal B _hdwm Türkçe ana dildir ... .. Güneş - Dil Terminolojide kullanılan sözler üze- rine 'Güneş - Dil prensipleriyle yaptığı- mız etütlerin ve analizlerin verimleri, bütün o araştırma konusu olarak aldı. ğımız sözlerde, türkçenin oynamış ol - duğu kaynaklık rolünü aydınlatmıştı. Bu yolda araştırmalara daha bir çok de- vam edeceğiz ve başlamış olduğumuz endüktif ispata istenildiği kadar yeni deliller getirmekten geri kalmıyacağız; ancak, Güneş - Dil prensiplerini de ha- reket noktası alarak ve güneşin vasıf we eserlerinden çıkan ana anlamları (aydınlık, sıcaklık, hayat, hareket, neş. et.... mefhumlarını) esas tutarak yürü - tülen metodik araştırmalar da türkçe - nin, yalnız terminolojiye temel olan sözlerde değil, genel olarak dilin (lan- gajın) teşekkülünde dahi ana dil rolü- nü oynamış olduğunu ap aydın meyda. analiziyle - —yeni etüdler Yazan: Ahmet Cevat Emre na koyabilmektedir. I AYDINLIK ANLATAN SÖZLER 1. Türkçede Aydınlık kelimesinin kökü olan “ay” müstakil bir sözdür. Güneşle ay gök cisimlerinin en mümtazlarıdır. Gü- neşe daha neolotik çağlarında tapınıl. dığı malümdur, “ay” da mitolojide ö - nemli bir yer tutar; “Ay dede” tâbiri bu rolün bize kadar uzanan bir yankısıdır. “Ay” basit bir prensipal köktür, “y. ğ” ana kökünden çıkmıştır. Orijin- de v. ğ ana kökü, bütün vasıflariyle, güneşin dil işareti idi; ondan gelişen prensipal kökler güneşin vasıflarını gittikçe daha ayrımlı (difförenci€&) ola- rak temsil etmişlerdir. Dilimizin sakla- ( Sonu 4, üncü sayfada ) Eksperler k taki akalliyetler n mü- zakeresi bitmiştir. Bu müzakere azı fikir mübayenet- Bu ihtilâflı noktalar gelecek hafta konuşulacaktır. Yarın ingiliz murahhasının rı'yaselı'ndekı' tâlt komitenin ha- zırladığı anayasa projesinin ko- l na başlı k ve yarın- esnasında b leri çıkmıştır. dŞ en anayasanın kati ve dan itibar k n tesbit edilecektir. son şekli Bilbao'yu müdafaa eden askerlerin k Bilbao'da âsilerin ilerleyişi durduruldu Londra, 4 (Hususi) — Havas Ajansı muhabiri Bilbao'dan bildi- riyor: Deniz kıyısı boyunca ilerliyen âsi yürüyüş kolu birçok güç- lüklerle karşılaşacaktır. Bask milisleri diğer bölgelerde bilhassa Durango'da mevzilerini tahkim etmişler ve âsi taarruzlarını püs- kürtmüşlerdir. Dün ölen 400 âsinin cesedleri gömülmüştür. umandanları Royter bildiriyor: Basklar dün Bermes - Mundana arasındaki köprüyü atarak italyanlarla is- panyolların irtibatını kesmişler- dir. Bermeo'yu işgal eden âsiler bir balıkçı gemisinin getirdiği bir top bataryasiyle mitralyöz ve sair harb malzemesini almışlardır. Ar- morbieta ve Rigoita bölgelerin- de, hükümteçiler âsi taarruzları- na muvaffakıyetle mukavemet et- mişlerdir. Asi bombardıman ve avcı tayyare- leri Bask cephesindeki bütün mevziler- le geriye giden yolları şiddetle bombar- dıman etmişlerdir. (Bu hususta gelen diğer telgraflar üçüncü sayfamızdadır. ) Tören dolayısile Londra ve Parisde bir çok politik görüşmeler olacak Paris, 4 (A.A.) — Jour gazetesi, bugünlerde Londra ve Pariste bir çok siyast görüşmeler olacağını bilidiriyor. Bir çok tuna devleti dış bakanlarının ıral altıncı Corcun taç giyme töreni dolayısiyle seyahatleri, ingiliz ve fran. sız devlet adamlarına kandileriyle te. mas imkânını verecektir. Pariste bu görüşmeler hararetle ha. zırlanmaktadır. Romanya dış bakanı B. Antonesko ile yapılacak görüşmeler, fevkalâde ehemiyeti haiz olacaktır. Bu. nunla beraber Fransa dış bakanlığının hazırlanmakta olan İtalya . Romanya andlaşmasının imzasına engel olacak ikna kuvvetine malik olacağı şüpheli. dir. Başlıca gayretler Roma .. Berlin mihverinin tesirlerini gidermiye matuf olacaktır. İngiliz hükümetinin elinde kuvvetli bir koz vardır; Para, siti ban. kerleri, ne doktor Şahtın ne de Kont Cianonun malik olmadığı bir ikna kuv. vetine malik bulunmaktadırlar, Dr. Aras'ın Tahran yolculuğu 'Tahran, 4 (A.A.) — Gazeteler Türe kiye Dış Bakanı Rüştü Aras'ın mayıs sonlarında Tahrana geleceğini yazarak türk - İran andlaşmalarından sonra bu« nun iki memleket görüşleri arasın- daki birliği gösterdiğini ehemiyetle te. barüz ettiriyorlar, l Hava seferleri ] Devlet Hava Yolları İdaresinin bir tayyaresi Adanada bir tayyare meydanı için tedkikler Hava postalarının, Ankara - İstanbul arasında olduğu gibi, bu sene Ankara Adana arasında da işletilmesi kararlaş. mıştı. Devlet hava yolları idaresi, her şeyden evvel Adanada tayyarelerin i. nip kalkabileceği bir meydan temini için tedkikler yaptırmış ve ileride bir hava limanı olabilecek sahanın 24.000 liraya temin edilebileceği neticesine varılmış. tır. Hava yolları develt işletme idaresi. nin 936 yılı içinde meydanların satın ( Sonu 6. ıncr sayfada ) !