1 Ağustos 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 7

Cîl!Uh' ından müte- klinde ısetini addes m içirn r bes- re Mü- ı yay- ılarını 1 hür- yaşmmı iJarını midile A tari- k pey- arı ve eynel- 1 halk ı kar- &g des- ün din iyetini un bir öklerin elimeyi mânâiâ, mistiği ve antızyazmı (1) vard. Onun mukaddes tanıdığı, mu- kaddes ilân ettiği fikirler ve mefhumlar vardı. Onun vaad ettiği ve tahakkuk ettirmek için de uğrunda mücaudcle ottiği yeni ve beşeri şeyler vardı. Bugün biraz dikkat olunursa görülür ki Fran- sız ihtilâlinden kalan her güzel va asil hatıra 1789 - 1793 arasın- daki zaman fasılasına aittir. Hattâ tam manasile Fransız ihtilâli ancak dörlt sene yasamıştır denilebilir. Filhakika bu kısa, sert ve kanlı devirde bir Birinci Napolyon, bir Ceneral Galiffet, bir Thi- ers veya Galiâni ve nihayet bir Tardicu veya İbtaviski yoktur. Fa- kat bütün bunlar almadığı içindir ki 1789 ile 1793 arası yalnız F- ransızların değil, bütün insaniyet tarihinin asil ve mukaddes ma- hdır. Vakıa bugünkü Fransız müzelerinde bugünkü Fransızlar, Mirabeau'nun, Denton'un, Robespierre'in, Sain-Just'un hatlıra ve yadigârlarını ya bir Napolyon devrinin, ya onu takip eden taklit krallıkların hama ve manasız eşya hamuleleri urkasında dağıt- mak, kaybetmek vea mutturmak için her şeyi yapmışlardır. Hat- tâ bugünkü Framsada On dördüncü Lui bile 1789 ile 1793 arasın- daki devirden daha ziyade ayaktadır. Fakat bizim bugünkü F- rarısa ile hiçbir fikir ve mukadderat iştirakimiz yoktur, Biz Fran- sız ihtilâli dediğimiz zaman, asalet unvanlarile sırmalardan ve bir takım meşhur fahişelere ait eşya ve hatıralardan bir veba nefreti duyularn dünkü 1789 - 1793 Fransasmı anıyoruz. O Fran- sayı anıyoruz ki bugün onun mukaddes tanıdığı mefhumlar unu- tulmuz, hatıraları ve yadigârları her tarafta arka plâna sürülmüş, yahut ta bugün iki franklık duhuliyelerle haraç, mezat satılığa çıkarılan tairhi hatıra ticareti içinde her türlü sırrından ve gü- zelliğinden tecrit olunup gitmiştir. © Dünkü Fransız ihtilâline mukaddes tanılan ve mukaddes ilân ©- luman mefhumlar uğrunda ve bu mefhumları tahakkuk ettirmek için yapılan bir hareket denilebilir demiştik, Bugünkü Fransız demaokrasisi de, ihtilâlin mukaddes tanıdığı ve mukadeş ilân et- tiği bütün mefhumlara karşı, bir reaksiyondan, hattâ menfur bir hiyanetten başka bir şey değildir. Filhakika Fransız ihtilâlinin müdir Fikirlerinden çoğu esasen (1) Devamlı bir gşevk va hayecan. Büyük halk hareketlerindeki ecoşkum rub haleti,