18 Aralık 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 35

"Emekli". Yazan: Cevat Feh- mi Başkut. Sahneye koyan: Nihat Aybars. Tiyatro: Altın- dağ Tiyatrosu (Ovat Fehmi, uzun yıllar toplumla çok yakın ilişkiler kurmuş bir gazetecidir. Gazete okumanın bir lüks, küçük bir azınlığın fantezisi olduğu devirde bu mesleğe başla- mış, gazetenin büyük kütleler için günlük alışkanlık haline geldiği gü- nümüze kadar çalışmıştır. Gazete- ciliğinin ortalarına doğru tiyatro ile ilgilenmiş, oyun yazmıştır. Şim- diyse, tiyatroyu büyük kütlelerin günlük alışkanlığı haline getirmeğe çalışanlarla ayni salta yerini almış- tır. Bu bakımdan, Cevat Fehmi'nin "Emekli"si ile Altındağ Tiyatrosu'- nun seyircisi -kelimenin tam anla- mıyla- uygun düşmüş. Oyunla se- yircinin birbirini böylesine yadırga- madığı, iyAMEĞA az rastlanır bir durumdur Yazar, "Emekli"de, iyi tanıdığı halkın düşünce düzeyinden hareket etmeyi uygun bulmuş. Bu neden- ledir ki "Emekli", bir röportaj sa- deliği içinde gelişip, traji - komik bir oyun olabilme niteliği kazanmış. Olayların bağlanıp çözülmesinde ya- rarlandığı hizmetçi tipi hariç, ti- yatronun yapma öğelerinden hiç bi- rini zorlamamış. Günlük yaşantıla- rı ve toplumumuzda her zaman rastlanılan olayları -gene onların sa- deliği içinde- bir konu etrafında dü- AKİS "EMEKLİ" EVİN HİZMETÇİSİ İLE Bir insan koltuktan düşmeye görsün zenleyip oyunlaştırmış. Ayrıca, bü- rokrasinin bütün eği el onbinlerce örneği bulunan "eme tipinden, devlet memurluğunun ni vesine çıkmış dürüst bir bürokratın emekliliğini (okonu olarak seçmek suretiyle, yüksek kademedeki me- murlar etrafında çevrilegelen çıkar dolaplarını da Ppyun içine alabilme- si mümkün olm Oyundaki tipler ve oynanış "fmekli”, bir bürokratın emekli olduktan, sonra birdenbire de- ğişen yaşantısının hikâyesini anla- tıyor. Kırk yıl çalışmış bir memur, emekli olduktan sonra, karısı ve çocukları tarafından, boş oturan -hattâ evin içinde fazladan yer iş- gal eden- bir adam olarak görünme- ge başlanıyor. Birden suyunu çe- ken dostlar, sadece Emekliyi değil, tümüyle aileyi bir yalnızlık ve ilgi- sizlik dünyasına bırakıveriyor. Bu duruma üzülen "Emekli", masum ve zararsız bir hileye başvurarak, karısını ve çocuklarını yeniden, geç- mişte yaşanılan suni ilgi. ve dostluk yaşantısına sokuyor. Fakat, "Emek- li "nin bu masum hilesi, devlete oy- nanmak istenen gerçek bir hileyle birleşince, "Emekli"nin traji - ko- mik sonu olarak ortaya çıkıyor. O- yun, klâsik tiyatro düzeninden kıl payı yan 'üç perdelik bir kome Oyunun tiplerine -Emek- liye, karısına, ,çocuklarına, hilekar ve ihtiraslı yeğene, devlet kesesin- > yy > > Z P» EMEKLİLERİN TRAJi-KOMIK HİKAYESİ den zengin olmağa alışmış yeniyet- me "taşralı burjuva” ya, ömrü "be- nimle uğraşıyorlar" kompleksi için- de geçmiş genel müdüre- Ankara'- nın her yerinde rastlamak mümkün. Değişik hizmetçi tipi - Feyha Çelenk-, mübalâğalı (o hareketleri ile yeğen Tilki Nuri - Haşim Hekimoglu-, yap- ma hareketlerim tabiileştirmeğe çalışan Emeklinin karısı Mediha -Süreyya Taşer-, endişeli memur ti- pine tıpatıp oturan Ruhi Öyle -Ali -, oyunun başarılıları. "Emeldi" -Nihat Aybars-, emeklilik için, yor- gun ve yaşlı olamıyor. Sırttan çıka- rlmayan robdöşambr, gözlük, ak- laşmış saç ve sürüyerek atılan a- dımlar ve hareketsizlik, kırk yıllık yıpranmış bir memur için "emekli" olmağa yetmiyor. SELMA TÜKEL 35