18 Aralık 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 30

1925 Kürt isyanı ve Şeyh Sait rulacak ve bir ata İktidar konusunda esmiş şüpheli hava dağıtılacaktı. Ankara'nın siyasi çevrelerinde de, bundan sonra yapılacak "Terakkiperver Fırka Ope- rasyonu" daha sağlam zemine oturtulacaktı. İsmet Paşa, Gazi'yel — Konuşmayı bizzat ben yaparım" dedi. azi de aynı fikirdeydi. Gazi, savaş bölgesinden gelen "askeri haberleri dikkatle izliyor ve memnuni- yetini söylüyordu. Cumhuriyet Halk Fırkasından bir milletvekiline bir sözlü soru önergesi verdirtildi. O- nergeyi 7 nisan günü Başbakan kürsüye çıkıp ce- vaplandırdı. İsmet Paşa'nın konuşurken, kendinden son derece emin bir hali vardı. Konuşması, Takriri ükün kanununu getirdiği ozaman kendisini tenkit etmiş olan Kâzım Karabekir ile arkadaşlarına da ba- zı imâlar taşıyordu. Terakkiperver Cumhuriyet Fır- kası zaten ateş üstünde oturur gibiydi. İsmet Paşa'- nın konuşması, istikbal hakkındaki endişelerini büs- bütün arttırdı. İktidarın kapalı bir siyasi hayata gir- mek için hazırlıklarını tamamlamak üzere olduğu, bu konuşmadan da anlaşılıyordu. İsmet Paşa şöyle dedi: "Yüksek Meclisi son bir aylık durum hakkında aydınlatmak için, bu soru önergesine hemen cevap veriyorum. Bir ay evvel durum, âsilerin Diyarbakır şimalindeki birkaç ROAya. kadar gelmiş bulunması şeklindeydi. Meclisiniz ümetmizin memleketin bu kısmında çıkan ateşi söndürecek tedbirlerini ka- bul ettikten sonra, durum böyle kalmadı. Asiler 7-8 mart gecesi Diyarbakır'a saldırdılar; muvaffak olamadılar. Sonra Silvan'ı aldılar. Daha sonra Mardin'e bir taarruz tevcih ettiler. Fesatlarını Palu cia sıçrattılar. Muş'un irtibatını kestiler. Ötede Malatya 'ya kadar girerek Çemişgezek'e dayan- dılar EE tehdit ettiler. Durum tehlikelidir Dem zaman haklı oldu- gumuzu görüyorsunuz. Alınan tedbirler arasında se- ferberlik ilân edildi. Vatandaşlar buna şevk ve heves- le itaat ettiler. Tara sulha, rahata kavuştukları bir devrede memleketin sükünunu bozanlara karşı hid- detliydiler ve bunda haklı, çok haklıdırlar. Seferber- lik intizam içinde, şuurlu bir sürat içinde tamam- ndı. Asiler bu güne kadar kesilmeyen fesat silâhla- rından çok fayda görmüşlerdi. Üzerlerinde muhtelif mukaddesat yazılı obayraklarla her tarafta fikirler! karıştırmağa çalışıyorlardı. Ciddi müsademeler oldu. İrtica, alınmaz zannettikleri dağlık yerlere çekildi ve çok kayıp verdi. Cumhuriyet evlâtlarının sert ve kes- kin silahları karşısında her gün biraz daha eriyerek, mütemadiyen hüsrana uğradılar. Hâdise 20 marttan sonra genişlemeğe başlamış, mühim surette ilerlemek istidadı göstermiş, durumu 30 evvelden görerek alınan tedbirler sayesinde durmuş- tur. İlk sevkettiğimiz birlikler âsilerle, mühim bölge- lere açılan isyan kapıları üzerinde aynı zamanda kar- şılaştılar. Siverek ve Çemişgezek bu suretle kurtuldu ve daha mühim genişlemelerin önü alındı. Görüyorsunuz ki, hükümet zan ve vehimle idare edilmiyor. Hadiselere uyan tedbirlerle tehlikeli du- rumların önüne geçiliyor. Bugünkü durum şudur: Şarkta Silvan ve Beşiri, birliklerimizin hâkimi- yetindedir. Hani, Lice, Piran gibi Şeyh Sait'in başlı- ca faaliyet bölgeleri işgalimiz altındadır. Elâzığ'dan gönderilen birliklerimiz Palu'yu almışlardır. Çapak- çur'u almak üzeredirler. Âsiler, şehirler civarında tecrübe ettikleri talih- lerini, mağlüp olduktan sonra, başka bir sahada tec- rübe ediyorlar. Kendilerince müstahkem zannettik- leri dağlara çekilmişlerdir. Dâvalarından vazgeçme- mişlerdir, teşkilâtlarım muhafaza ediyorlar. Fakat er geç bu dağların kendilerine mezar olacağım anla- yacaklardır. Harekât bitmiştir gibi bir söz söyleyecek durum- da değilim. Dağlardaki âsileri birer birer bulup te- peliyeceğiz. Bunu tamamlıyacağız. Henüz devam eden ve ne vakit biteceği bittabi malüm olmayan harekâttan sonra bu bölgede irticaa ve dine dayanan karışıklıklara istidadı olan diğer bölgelerde bir takım tedbirler alacağız. Bu tedbirler Meclise arzedilecektir. Seferber olarak Cumhuriyeti oOkorumağa koşan vatandaşları Yüksek Meclisiniz önünde takdir o ve şükranla hatırlamak isterim. Böyle bir tehlike anın- da yapılacak şey, karşı tedbirin keşin olarak ve müm- kün olan süratle alınmasıdır. Bu tehlike veya vata- nın karşılaşabileceği bütün diğer tehlikeler karşısın- da seferberliğin süratle tamamlanması gerektir. Se- ferberlik, zamanında yapılmıştır. Arza mecburum ki, Cumhuriyet evlâtları Cum- huriyetin tehlikede olduğunu gördükleri anda katiyet- le, süratle ve şuurla hareket etmişlerdir. Askeri tedbirler devam ediyor. Bastırma ve te- mizliğin sonunu bekleyerek ondan sonra alacağımız tedbirler hakkında Yüksek Meclisinize maruzatta bu- lunmak için vakit yoktur. Müsaade ederseniz bu ted- birleri de bir iki gün zarfında arzedeceğim." Gelecek yazı: Şeyh Sait esir almıyor ve cezasını görüyor AKİS