9 Ekim 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 31

Ss | Filmler "Olüm Mahkümları" Başlangıçta, western kovboy filmleri bir vur-kır, bir hayıhuyu içinde gi- diyordu. Kötü adamların ortalığı ka- sıp kavurduğu bir sırada, beyaz atı- na binmiş, geniş kenarlı şapkasını bir kenara yıkmış, iki yanında iki sedef saplı tabanca taşıyan (o "kahraman" çıkageliyor ve çok kısa bir sürede hem yumruğunun ve hem de tabancala- rının gücüyle her şeyi düzeltip barışa vardırıyordu. İkinci Dünya Savaşma ve ondan sonrasına kadar, western-kovboy film- leri bu tür bir tekdüzelik içinde yü- rüdü durdu. Arada bir, kendilerini' western'de denemek isteyen bazı us- talar da herhangi bir yenileşme dü- şüncesi (oardında değillerdi. o James Cruze'nin getirdiği "Batıya Göç" ve D. w. Griffith'in "Kuzey-Güney iç savaşı" hep bu kısır dönü içinde do- lanıyordu. Savaş sonrasında westerm'lere, bu N E M A defa Avrupa sinemasından göçmüş dı- şarlıklı ustalar da karıştılar. Avrupa- lı sinemacıların Oowesterm'lere bakışı ile yerlilerin bakışı arasındaki görüş farkı derhal ortaya çıktı ve western'- lerin havası ansızın değişiverdi. Yerli - yâni amerikan asıllı - re- jisörler arasında bu türde yalnız bir tek John Ford, folkloru ve mahalli renkleri yansıtma çabası içindeydi ve western'ler Ford'un elinde amerikan sinemasına (o özgü bir nitelik kazan- maktaydı. Avrupalı rejisörler ise, bu mahalli renkliliğe obir de günümüz problemlerini Ookatmayı aklettiler ve böylece vahşi Batı ile vahşi Batı in- sanlarının serüvenleri yenilenip, bir bakıma, evrenselliğe kavuştular.' Her rejisör, oOkendi görüş ve düşüncesine göre western'lere insan ve insanla il- gili problemleri de beraberinde getiri- yordu. Bu akıllıca davranış, western'- ler üzerine olan ilgiyi daha arttırdı ve amerikan sineması (o gerçek kişiliğini - ticari yönün dışında - bu dalda sağ- lamış oldu. Henry King adında biri.. Bugünkü (o Hollywood sinemacıları i- çinde eski kuşak (o temsilcisi olan Henry King'in filmografyasında her çeşitten filme rastlanır. e Komediler, spectacle'ler, owestern'ler, melodram lar, gözü sulu aşk filmleri... Bu kadar değişiklik oiçinde çalışması, Henry King'e, mesleğinin öbür ustaları a- rasında sağlam veya çürük herhangi bir yer edinmesini engellemiştir. . King, 1896 yılında doğdu ve sine- maya girmeden önce de gezginci ti- yatrolarda oyunculuk etti, sahneye çıktı. Sinemaya giden yolu da yine oyunculuğunun aracılığında açtı. Pat he stüdyolarına başlangıçta oyuncu olarak girdi, sonra senaryolar o yazdı yardımcılık etti ve 1921 yılında da illi filmini çevirdi. Adım ilk duyurusu ve ilk çıkışı, bir western filmi "Jesse Ja- mes - Sevimli Haydut'la oldu. Çağdaş yazar John Herşey'in bil larm Gölgesinde", ve Orson Welles'li "Prince of Foxes Devler Savaşı" da bir o kadar olum suz, yapanı baremli rejisör saydıran Gregory Peck ve Stephen Boyd "Ölüm Mahkümları" nda Kahramanların içyüzü AKİS, 9 EKİM 1964 31