9 Ekim 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

DÜNYADA OLUP BİTENLER camaktadırlar. Bu durumun Oo seçim şansını çok azaltacağım biraz geç de olsa anlayan Goldwater, şimdi bir barış havarisi rolüne bürünmüş, "sı- kılı yumruk" politikasının yalnız o ve yalnız. barışa hizmet etmek için izle- necek bir politika olduğunu ispatlama- ya çalışmaktadır. Buna karşılık Baş- kan Johnson da, seçimlere bir ay kala, bir yandan Güney Doğu Asyadaki a- merikan tutumunu hissedilir derecede sertleştirip Goldwater'in elindeki en önemli kozu almak isterken, (diğer yandan, yeniden başkan seçildiği tak- dirde Batılı dostlarının başkentlerine bir yolculuk yapacağını, hattâ Krut- çefle buluşmaktan bile kaçınmayaca- ğını etrafa duyurarak (o Kennedyden devraldığı "görüşme O diplomasisi" il- kesine bağlılığını göstermeye o çalış- maktadır. Sıkı bir yarış Bütün bu çeşitli düşüncelerle o san- dık başına gidecek olan amerika- lı seçmen. Kasımın ilk haftasında ya- pılacak seçimlerde acaba oyunu hangi başkan adayına verecektir? Şimdi bü- tün yorumcular, büyük bir merakla, bu sorunun karşılığını bulmağa oça- lışmaktadırlar. Bu sorunun karşılığını vermeden önce, amerikan seçim sistemini bil- mek gerekir. Bilindiği gibi, bu seçim- ler sırasında, amerikan siyasi partile- ri seçmenlerin karşısına bir başkan, bir de başkan yardımcısı adayı çıka- rırlar. Cumhuriyetçi Partinin başkan adayı Goldwater, Demokrat Partinin, ki de Johnson'dır. Goldwater, yanı- na, yardımcı olarak, New York eyaleti temsilcilerinden Miller'i almışlar. Mil- ler, tıpkı Goldwater gibi aşırı liberal ve bu yüzyıla uymayan düşüncelerle dolu bir (o politikacıdır. . Temsilciler Meclisinde geçirdiği yıllarda, o sosya güvenlikle ilgili tek bir kanuna Oy vermemiştir. Buna karşılık Johnson' in yardımcısı Humphrey Oo amerikan politika sahnesinin en ileri fikirli oki- şileri den biri, belki de en başta ge- lenidir Kasımın ilk haftasında sandık başına gidecek seçmenler, (doğrudan doğruya bir partinin başkan adayıyla onun yardımcısına değil, fakat onla- rı seçecek ikinci seçmenlere oy vere- ceklerdir Başka bir deyişle, 'Kasım başında Amerikanın her (eyaletinde ikinci seçmenlerin seçimi tır Her eyaletin, Kongredeki senatör ve temsilci sayısının toplamı (okadar İkinci spçmeni vardır, Örneğin, İllino- isun. Temsilciler Meclisinde 24 tem silcisi. Senatoda da - her eyalet gbi 2 senatörü vardır. Şu halde İllinois halkı 26 ikinci seçmen seçecektir. E- 20 ğer seçilen bu 26 ikinci seçmen John- son'i destekleyecek Demokrat ikinci seçmenlerse Illinois seçimlerini John- son kazanmış demektir. Buna karşı- lık, diyelim ki İndiana seçimlerini de Goldwater'e oy verecek Cumhuriyetçi liste kazandı. O zaman İndiana seçim- lerini de Goldwater kazanmış olacak- tır. Bütün eyaletlerde seçilecek ikin- ci seçmenlerin sayısı 538 'dir. Bunla- rın yarısından bir fazlasını, yani 270' inin oyunu alacak aday, başkan seçi- lecektir. Son yapılan kamu oyu yoklamala- rına göre, Başkan Johnson, seçimlere bir ay kala, 147 ikinci seçmen seçe- cek oniki eyalette kesin bir şekilde, 165 ikinci seçmen seçecek ondört eyalette de aşağı yukarı önde gitmektedir. Eğer bu yirmi altı eyalette de Johnson'a oy verecekler seçimi kazanırlarsa, De- mokrat aday 312 oyla seçimi kazana- cak demektir. Buna karşılık Goldwa- ter de 33 ikinci seçmen seçecek dört eyalette kesin olarak, 152 ikinci seç- men seçecek onsekiz eyalette de büyük bir ara ile önde gitmektedir. Kim kime oy veriyor? Başkan Johnson'a oy verecek eyalet- ler, özellikle, kuzey-doğudaki bü- yük endüstri (o merkezleriyle, federal hükümetin yardımından büyük fayda gören bazı az nüfuslu fakir eyaletler- dir. Meselâ, başlarında Romney ve Scranton gibi Cumhuriyetçi valiler bu- lunmasına rağmen, otomobil endüstri- sinin yatağı (o Michigan'la demir-çelik endüstrisinin toplandığı (o Pensilvahi- anın Johnson'a oy vereceği o anlaşıl- maktadır. Diğer yandan, bütün ekono- misi federal harcamalara dayanan Alaska, sosyal güvenlik ilkelerine ve sendikacılığa çok bağlı Rhode İsland bütün zenginliği federal devletin yar dun ve yol göstericiliğiyle (kurulan büyük bir elektrik ve sulama şebeke, sine bağlı Tennessee gibi eyaletler de Johnson'i desteklemektedir. Bunlara ek olarak, Goldwater'in "sıkılı yumruk" politikasından hoşlanmayan bazı orta- batı eyaletleri de Johnson'i seçecek- lerdir. Goldwater ise daha çok geleneksel olarak Cumhuriyetçi olan bazı eyalet- lerle ırk ayrımı isteyen güney , eya- letleri tarafından desteklenmektedir. Görüldüğü gibi, yapılan kamu oyu yoklamaları Başkan Johnson'a yük bir şans tanımaktadırlar. Johnson, akıllıca bir davranışla, bu yoklamaları olduğu gibi kabul kampanyasını gevşetmemekte, Goldwater'le başabaş gidiyormuş gibi işi sıkı tutmaktadır. Johnson taraf. tartarının, seçimleri en fazla etkile- mesinden korktukları konu, ırk ayrı- mı konusudur. Bu bakımdan, Kasım başında yapıla- cak amerikan seçimlerinin nasıl s0- nuç vereceği hiç belli değildir. Evet, bel- ki Başkan Johnson kazanmaktır ama, Goldwater acaba ne kadar oy toplaya- caktır? Bütün mesele buradadır. Eğer Arizona senatörü hiç de beklenilme- yen kadar çok oy toplarsa, gelecek se- çimlerde yalnız Birleşik Amerika de. gil, bütün dünya çok dikkatli olma- lıdır. Bunun arkasından gelecek çok şey vardır. Goldwater seçim kampanyasında Akıntıya çekilen kürek AKİS, 9 EKİM 1964