9 Ekim 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 10

1 Mülakat İran Şahının Anlattıkları Aşağıda bulacağınız yazı, Tahranın yazlık Saadabat Sarayında İran hükümdarı Mu- hammet Rıza Şah Pehlevinin AKİS Başyazarı Metin Tokeri kabul ederek kendisiyle yapmış olduğu görüşmenin izlemidir. Birbuçuk saat süren konuşmada milletlerarası dış politika meseleleri ve bugünkü İranın iç dâvaları ele alınmıştır. Aşağıdaki yazıda. bilhassa dış politika meselelerinde büyük bir mütehassıs olan Şehinşahın Türkiye, İran ve Pakistan arasında başlayan işbirliğinin istikbali, manası, sebepleri üzerindeki dü- şünceleri anlatılmaktadır. İran hükümdarı bütün mülakat esnasında şahsen kendisinin, İran hükümetinin ve İran milletinin Türkiyeye, türklere, Türkiyenin liderlerine karşı beslediği derin sevgiyi ve takdir hislerini belirtmiştir. İranın Kıbrıs konusunda aldığı açık vaziyet bu hislerin sözde kalmadığının parlak delilidir ve bundan dolayı türklerin bu vefalı dosta minnetleri sonsuzdur. İran, Kıbrıs Meselesinde Türkiyeyi kayıt- sız ve şartsız olarak, tam şekilde desteklemek- tedir. Bunun için İran, gerektiğinde, elindeki bütün imkânlarla Türkiyenin yanında buluna- caktır. Bu hususu resmen, Ankaradaki Büyük Elcim vasıtasıyla sayın Devlet Başkanınıza, bil- dirdim. İran bu hareketiyle, bir dost ve bir mütte- fikin nasıl davranması gerekiyorsa o şekildi' davranmaktadır. Bizim dostluk ve ittifak anla- yışımız budur. Gerçek bir dost ve gerçek bir müttefik için bundan başka tutum olamaz. O bakımdan İran milletinden ve İran hükümetin- den bunun dışında bir davranış beklenilmemeli- dir. Meselenin barış yoluyla, çözüm bulması el- bette ki hepimizi sevindirecektir ve Türkiye Hükümetinin bu istikametteki gayretleri ancak takdirle karşılanmalıdır. Fakat bu, Türkiyenin gayretlerinden başka gayretlere de muhtaçtır. Bölgemizde Türkiyenin de iştirakiyle, Pa- kistanla birlikte üçlü bir işbirliği paktı kurmuş bulunuyoruz. Benim kanaatimce öyle bir dün- yada yaşıyoruz ki otuz milyon türk, yirmiüç, yirmidört milyon iranlı, yüz milyon pakistanlı 10 ayrı ayrı çok büyük bir kuvvet teşkil etmeye- bilir. Ama azimli ve kararlı yüzdü milyonluk bir blok, siyaset sahasında ve kuvvet dengesin de son derece esaslı bir rol oynayacak güçte- dir. Üç memleketimizin hedefi bu olmalıdır. Böyle bir blok üç memleketimizin ekonomik gücünün birleştirilmesi ve bütün sahalarda ara mızda tam bir işbirliğinin gerçekleşmesiyle ka- bildir. İstanbulda son derece dostane bir hava içinde kurulan üçlü pakt İranın dış politikası- nın temel taşlarından biridir. Bölgemizde kuv- vetlerimizin birleştirilmesi sesimizin daha yük- sek olarak çıkmasını temin edecektir. Bugünkü dünya, milletlerin yalnız kaldıkları zaman güç lükle karşılaştıkları bir dünyadır. Şimdi herkes Türkiye, İran ve Pakistanın yalnız değil, bera- ber olduğunu bilmelidir. Kurduğumuz pakt kapalı bir pakt değildir. Aynı ideali paylaşan bütün memleketlere işbir- liğimizin kapısı açıktır. Biz iki büyük blokun ikisiyle de samimi, dürüst ve başı dik bir poli- tikanın takip edilmesine taraftar bulunuyoruz. Kendimiz ve bizim durumumuzdaki bütün mem leketler için idealimiz budur. Bizim hiç kimseye AKİS, 9 EKİM 1964