8 Mayıs 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 26

DÜNYADA OLUP BİTENLER pılan gösteri Kızıl Meydanda sona er- seydi, bütün dünyada o kadar geniş yankılar uyandırmazdı. Fakat bu gös- teriyi, verilen bir akşam yemeği ta- kip etti ve bu yemek sırasında yap- tığı bir konuşmada, Başbakan Krut- çef, Doğu ile Batı arasındaki diken- lerin en sivrilerinden birine, oKüba meselesine el attı. Bilindiği gibi, Bir- leşik Amerika bir süredir Küba üze- rinde U-2 uçakları uçuruyor, bu uçak- lardan çekilen resimlerden Kübanın askeri gücü ve hazırlıkları hakkında bilgi sahibi olmaya çalışıyordu. Küba üzerindeki U-2 uçuşları Castro reji- minin rahatını fena halde kaçırıyor- du. Castro şimdiye kadar yaptığı bir- iki konuşmada bu uçuşlara son veril- mesini istemiş, fakat Washington bu sözleri hiç ciddiye almamıştı. U-2 uçakları çok yüksekten uçuş yaptıkla- rına göre, Kübanın bunları düşürme- si diye birşey söz konusu olamazdı. Küba bu uçakları düşüremediği süre- ce de, Birleşik Amerika elbette Cast- ro'nun göklerinde istediği gibi cirit a- tacaktı. I Mayıs gecesi Kremlinde verilen yemekte yaptığı konuşmada, o Sovyet lideri Krutçef, bütün ağırlığıyla Cast- ro'nun arkasında yer alıverdi. Şimdi- ye kadar Birleşik Amerikada dolaşan bazı söylentilere göre Krutçefin Küba üzerinde yapılan U-2 o uçuşlarından haberi vardı, hattâ o1962 Ekiminde Krutçef ile Kennedy arasında bu ko- nuda bir anlaşmaya bile varılmıştı. | Mayıs gecesi yaptığı konuşmada Krut- çef, bu söylentileri, "şeytanın yalan- ları" olarak nitelendirdi. Krutçefe gö- re böyle bir anlaşma yoktu, olamazdı. Sovyetler Birliği hiçbir zaman başka bir devletle üçüncü bir ülke konusun- da pazarlığa girişemezdi. Eğer Birle- şik Amerika bu uçuşlara devam ede- cek olursa, o zaman bütün dünya ye- ni bir genel savaş kâbusuyla karşı karşıya gelebilirdi. Herkesin derdi başka 1 Mayıs gecesi (oSovyet (Başbakanı Krutçef Castro'dan yana çıkıp Bir- leşik Amerikaya atıp tutarken, Pe kinde de, Komünist Çin idarecileri kendilerine hedef diye Krutçefi seç- mişlerdi. Pekine göre, sosyalist dev- letler arasında şimdi kaybolmuş olan birlik elbette günün birinde -çinlile- rin anladığı türden- bir marksçı-le- ninci görüş etrafında yeniden kurula- AKİS/26 Krutçef Bir ipte iki cambaz caktı. Gerçi Pekin hükümetinin söz- cülüğünü yapan işçi lider Liu Ning-yi konuşmasında açıkça Krutçef in adını söylemiyordu ama, konuşmayı dinle- yenlerin hiçbiri, hedefin kim olduğu konusunda en ufak bir şüpheye bile düşmedi. Beklenilebileceği gibi, dinle- yiciler arasında ne bir Sovyet, ne de bir Doğu Almanya, Bulgaristan ve Çekoslovakya temsilcisi vardı. o Buna karşılık, Çin-Sovyet anlaşmazlığında açıkça Krutçefin yanında yer almış olmalarına rağmen, Polonya, Roman- ya ve Moğolistan Pekine temsilci yol- lamaktan çekinmemişlerdi. Bu yılki bahar bayramını ağız ta- dıyla geçiremiyen tek komünist ülke ise, hiç şüphesiz, Çekoslovakya oldu. Ötedenberi korunan bir gelenek gere- gince, Praglı gençler, her yıl 1 Mayısı ünlü Kinsky Parkta toplanıp şiir oku- mak ve şarkı söylemekle geçirirlerdi. Fakat bu sazlı sözlü toplantılar ba- zan komünist idarecilerin hiç hoşu- na gitmeyen yollara odökülüyorlardı. Örneğin, bundan iki yıl önce Kinsky Parkta toplanan gençler uslu durma- yıp Prag sokaklarında gösteriler yap- maya başlamışlar, özellikle et yoklu- gu, Sovyet-Çekoslovak bağıntıları ve Kübaya yapılan ekonomik yardım Ko- nusunda ileri geri bağırıp (o çağırmış- lardı. Bu gösterinin liderleri o zaman derhal yakalanmışlardı, bugün bile nerede olduklarım bilen yoktu. İşte Kinsky Park toplantısının bu yıl da ayni türden bir gürültüyle so- nuçlanmasından korkan Çekoslovak idarecilerin aşırı duyarlığı yüzünden, toplantı başlamadan o parkın etrafını polisler sarmış ve toplantının en a- teşli bir ânında, gençlerin dağılması- nı istemişlerdir. Oysa gençler bu sı- rada dağılmaya hiç mi hiç istekli görünmüyorlardı. Bunun üzerine po- lisler gençlerin üzerine yürümüşler ve topluluğu zorla dağıtmaya çalışmış- lardır. İşte ne olmuşsa o zaman olmuş, çoğunluğu üniversite ve yüksek okul öğrencisi olan gençler, "Kahrolsun Gestapo", "Yaşasın hürriyet", "Sizi istemiyoruz" bağırtılarıyla polise karşı gelmişlerdir. Gelen haberlere bakılır- sa, çıkan arbede sonunda enaz otuz öğrenci, tevkif edilmiş bulunmaktadır. Gerçi Prag polisi bunu gençler tara- fından dünyanın her tarafında giri- şilen taşkınlık olaylarından biri ola- rak göstermeye çalışmaktadır oama, tarafsız gözlemcilere göre, bu, Çekos- lovakyadaki onsekiz yıllık, komünist idaresine karşı girişilen en açık ve ö- nemli ayaklanmadır. Ayranı yok içmeye Bu yılki 1 Mayıs bayramında demir- perde gerisi geleneğine uyarak bir askeri güç gösterisine kalkışan başka bir ülke de, Iki gözlerinize inana- mayacaksınız ama, ufacık Zanzibardır. I Mayıs günü yapılan o törenden faydalanarak, o Zanzibar (idarecileri, bağımsızlıklarını kazandıkları gün- den bugüne kadar geçen kısa süre i- çinde Sovyet blokundan aldıkları si- lâh ve araçları gözler, önüne serdiler. Zanzibarın parke taşı döşeli dar so- kaklarında Sovyet (o yapısı kamyonlar dolaştı, Küba ordusunun üniformala- rından giyen zanzibarlı erler omuzla- rında demirperde gerisi yapılı maki- nelitüfekler ve havan topları taşıdılar. Bununla beraber, Zanzibar ordusunun yaptığı bu geçitresmi halk arasında büyük bir ilgi uyandırmadı, o çünkü zanzibarlıların çoğu bu kamyon ve si- lâhlara bakacakları yerde, onların ar- dından gelen davullu dümbelekli o- yuncuları alkışladılar.