30 Nisan 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 25
KİTAPLAR Türk Dili Günlük Özel Sayısı (Türk Dil Kurumunun, o aylık der- gisinin Nisan 1962 tarihini taşıyan if- Türk Dil Kurumu tarafından yayın- lanmakta olan aylık fikir ve ede- biyat dergisi Türk Dili, zaman zaman Özel sayılar yayınlamaktadır. o Nite- kim, daha önce yayınlanmış olan bir çeviri özel sayısı, bir Atatürk o özel sayısı hatıralarda yer etmiştir. Bu se- fer yayınlanan Günlük Özel Sayısı da son derece önemli bir eser olarak kitaplıklarda, bir dergi çerçevesinin çok üstünde yer alacaktır. Türkiyede pek az örneği olan Gün- lük türü, Batı ülkelerinde çok geliş- miştir, öyle ki, hemen her önemli ya- zarın, düşünürün veya politikacının günlüklerini bulmak mümkündür. Derginin özel sayısı, Türk Dil Ku- rumunun kurucusu Mustafa Kemalin Anafartalar savaşları sırasında tut- tuğu bir Günlükten alınmış sayfalarla başlamaktadır. En büyük Türkün def- terinden alınmış bu Günlük örneğin- den sonra, Türk Dil Kurumu tarafın- dan hazırlanmış Günlük üzerine bir inceleme yazısını, Suut Kemal Yetkin ve Memet Fuatın, Talat Ş. Halmanın Günlük üzerine yazılmış yazıları ta- kip etmektedir. Butanıtma ve konuyu açma yazılarından sonra sıra, örnek- lere gelmektedir. Batı Edebiyatından ilk örnek, aynı zamanda Alman ede- biyatının da ilk örneği Goethe'nin İ- talya gezisinden iki çeviridir. Nova- lis, Friedrich Hebbel, Paul Klee, Franz Kafka, Max Beckman, Hans Carossa, Ernest Junger, Alfred Kantoovvicz, Klaus Mann, Heinrich Böü'den örnek- ler de Alman Edebiyatının Günlük örnekleri olarak dergide yer almakta- ır. Amerikan Edebiyatında Günlük türüne örnek alınan yazarlar oRalp Waldo Emerson, Henry David Tho- reau, Harman Melville, Whitman. Henri James, Gertrude Stein'indir. Danimarka edebiyatında Günlük örne- ğini Soeren Kicıkegaard, Fransız ede- biyatmınkini Maine de Biran, Benja- min Constant, Stendhal, Alfred de Vigny, Eugene Delacroüc, oBaudelal- re, Goncourt Kardeşler, Maricı Bash- kirtseff, Jules Renard, Andre Gide, Paul Leautaud, François Maurıâc, Andre Maurois, Jean Cocteau, Fuge- ne Dabit, Julien Green, Hollanda ede- biyatında Anne Frank: İngiliz edebdya tında. Samuel Pepys. Jonathan Swift, James Boswell, Edward Lear, Manley Hopkins, Lady Augusta Gregory, But- lar Yeats, Maugham, E. M. Forster, AKİS, 30 NİSAN 1962 Virginia Woolf, Mansfield, Stephan Spender; İsviçre edebiyatında Henri -Frederic Amiel, Max Frisch; İtalyan edebiyatında Nicola Barbaro, Zavatti- ni, Cesare Pavese yer almaktadır. Günlük Özel Sayısının, ne yazık M, Türk edebiyatı bölümü oldukça fakirdir. Ali Beyin Seyahat Jurnalin- den, Nigâr Binti Osmanın o 1888'de yazdıklarından birkaç tutam, Lütfi Simavinin "Sultan Reşat Hanın ve halefinin sarayında gördüklerim" adlı eserinden alınmış bir sayfa, İbnüle- mm Mahmut Kemalin tamamı yayın- lanmamış Hoş Sada adlı eserinden bir sayfa, Ahmet Refik Aitınayın Kaf- kas Yollarında adlı eserinden, Ömer Seyfettinin Ruznamesinden, Ali Ca- nip Yöntemin, Ruşen Eşref Ünaydmın, Falih Rıfkı Ataym, Cemal Tollunun, Nurullah Atacın, Selâhattin Batunun, Burhan Arpadın, Samim Kocagözün, Salâh Birselin, Turgut Uyarın, Orhan Durunun, Ferit Edgünün Günlüklerin- den birer ikişer sayfa... Türk edebiyatında görülmektedir ki, günümüze yaklaşıldıkça Günlük yazma hevesi birden artmıştır. Artık genç yazarların çoğunluğu, birer özen- tiden öteye gitmese de, Günlük tut- makta, günlük izlenimlerini, anıları- nı, duygularını kâğıda dökmektedir- ler. Türk Dilinin en etken ve en bü- yük yazarlarından biri olan Nurullah Atacın bu konuda da, pek çok konu» da olduğu gibi, genç kuşakları etkile- diği gözden kaçmamaktadır. Türk Dili Günlük Özel Sayısının son bölümünde, Günlüklerinden örnek- ler verilen yazarların o biyografileri yer almaktadır. Batılı ve Türkiyeli 70 yazarın biyografisini içine alan bu bölüm de, araştırıcılar için hiç değil- se kılavuz olabilecek değerde bilgiyi ve ayrı bir hizmet görebilme niteliği- ni taşımaktadır. Materyalizm ve Devrim (J. P. Sariredan çeviren Emin Eliçin, Düğün yayınevi, İstanbul 1962, Ekin Basımevi, 218 sayfa 600 kuruş). Giünümüzün büyüklüğü dünyaca ka- bul edilmiş fikir adamlarından bi- ri olan Jean Paul Sartre'ın üç önem- li denemesini bir araya getiren "Ma- teryalizm ve Devrim" adlı (o kitap, memleketimizde adı çok edilen, ama gerçek mahiyetine bir türlü tam o- larak varılacağa benzemeyen Egzis- tansiyalizmin yaratıcısının felsefi fi- kirlerini de Türk okuruna getirmesi bakımından son derece caziptir. Emin Elisin tarafından dilimize J. Paul Sartre Bir fransız aydını çevrilen kitap, aslında, üç ayrı bölü- mü ihtiva etmektedir. İlk bölümü teş- kil eden "Egzistansiyalizm bir hüma- nizma mıdır?" adlı yazı daha önce da Asım Bezirci tarafından dilimize çev- rilmiş ve Ataç Kitabevince geride bı- raktığımız yıl içinde iki baskısı ya- pılmıştı. Emin Elçinin kitabının bas- kısının sonuna -ilk makalenin na-, yapılan bir tartışmamın metni da eklenmiş. Kitapta yer alan ikinci de- neme, "Materyalizm ve Devrim", ü- çüncü deneme ise "Antisemitizmin psikanalizi" adlarım taşımaktadır. Emin Eliçinin almancadan dilimi- ze aktardığı eserin sonunda, Sartre'ı fransızcadan almancaya nakletmiş o- lan Walter Schmiele'nin kendi görü- süne göre Sartre'ı eleştirmesi yer al- Memleketimizde yabancı dil bil- meyenlerce daha çok romanları, hikâ- yeleri ve piyesleriyle tanınan Sartra'- ı felsefi görüşü ve kişiliğiyle de tanı- yabilmek, onun öncüsü olduğu büyült fikir hareketi egzistansiyalizmi anla- yabilmek için oO(Düşün Yayınevinin yaptığı yerinde ve toplu çeviri ger- çekten faydalı bir eserdir. Ne var ki, 218 sayfalık kitabın baskısı sonunda ardına bir de dört yapraklık yanlış - doğru cetveli eklenmesiydi, "Materya- lizm ve Devrim"i çok daha rahat oku- mak mümkün olacak, ikide bir durup tashihle uğraşmak o gerekmeyecekti. Kitabı oOkuyacakların yapacakları şey, kitabı okumaya başlamazdan ön- ce, yanlış - doğru cetvelindeki yanlış- ları düzeltmeleri ve kitabı sonra oku- maya o başlamalarıdır. 25
