19 Şubat 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

DÜNYADA OLUP BİTENLER Silahsızlanma Mesaj yağmuru A ylardan beri ölü noktaya gelmiş görünen silâhsızlanma me- selesi, bitirdiğimiz hafta içinde can- lanmış ve yeni bir açık arttırma"ya konu olmuştur. 7 Şubatta İngiltere ve Amerikanın Sovyet Rusya nezdinde giriştikleri teşebbüsü Moskova 1l Şubatta cevap- landırmış, bu cevap da 14 Şubatta Batılıların cevabına konu teşkil, et- Şimdi sıra yine Sovyetlerde- dir. Moskovadan gelecek cevap önü- müzdeki ayın 14 ünde toplanacak o- lan silâhsızlanma komisyonunun ka- derini tayin edeceği gibi, Amerika ve İngilterenin atmosferde tekrar nük- leer denemelere başlayıp obaşlama- maları için de önemli bir ölçü olacak- Gerçi Başkan Kennedy bu fikirde değildir. e Başkanı çarşamba o gecesi, yani son İngiliz -Amerikan cevabının Moskovaya verildiği gün tertiplediği basın konferansında, 18 üyeli Silâh- sızlanma Komisyonunun hang kade- mede toplanması lâzım geldiğine da- ir teati edilen teklif ve, mukabil tek- liflerin nükleer denemelere başlamak kararı üzerinde tesir icra etmiyecegi- ni, bu kararın herhalde bir ay içinde verileceğini (söylemiştir. Ama işte bu bir aylık mehil, Silâhsızlanma Ko- misyonunun toplantı tarihinde bit- mektedir. Demek oluyor ki, Amerika ve İngiltere nükleer denemelere yeni- den başlamak veya başlamamak için karar almak üzere komisyon çalışma Mareşal Voroşilof Ağır aday 24 larını dahi beklemiyecekler, bu Oko- misyonun hangi şartlar dahilinde top- lanacağını görmekle yetineceklerdir. Durumlar Cenevrede nükleer denemeleri dur- rma müzakereleri tam bir çık- maza girdiği zaman Batılılar bu mü- zakerelerden çekilirken, artık bu bah- sin,de genel silâhsızlanma çerçevesi içinde konuşulması, diğer bir deyim- le 18 li Silâhsızlanma Komisyonu- na havale edilmesi gerektiğini söyle- mişlerdi. Fakat Sovyet Rusyanın iti- raz ve ittihamları karşısında İngilte- re ve Amerika, komisyon toplantısın- dan evvel üç Dışişleri (oBakanlarının toplanmasını Sovyetlere teklif etmiş- lerdir. Sovyetlerin cevabı şu olmuş- Nikita Krutçef Sinir otu tur: Onsekiz üyeli yeni Silâhsızlan- a Komisyonu, devlet ve hükümet başkanları kademesinde toplansın, Bu teklifi ile Sovyetler ( silâhsız- lanma komisyonunu bir zirve toplan- tısı haline getirmek istiyordu. oKo- misyonda Batılılardan beş ve Sovyet blokundan beş üyeden gayrı sekiz de tarafsız memleket temsil edilmek- te olduğuna göre, Krutçef bu tarafsız- ları kendi dâvasına kazanmak niye- tinde görünüyordu. Fakat öte yandan işin bir acaip tarafı da vardı. Tarafsızlar bu o su- retle otomatik olarak "Büyükler" sa- fına katılmış oluyorlardı. Hem bu tarafsızların silâhsızlanma, hele nük- leer silâhsızlanma ile alâkalan ne olabilirdi? John Kennedy Endişeler içinde Batılılar overdikleri cevapta işin bu noktaları ile meşgul olmamışlar, sâdece hazırlıksız bir zirve konferan- sının uygun bir yol olmadığına işa- ret etmişlerdir. Nüanslar İngiltere de Amerika da, evvelâ Dı- şişleri Bakanlarının toplanmasında ısrar etmektedirler. Yalnız, Birleşik Amerika bu Dışişleri Bakanları top- lantısına 18 li komisyondan bazı mem- leketlerin de katılacağını kaydetmek- te, İngiltere ise komisyonun tam kad- ro ile Dışişleri Bakanları kademesin- de toplanabileceğini ihsas etmekte- dir. Bundan başka Silâhsızlanma Ko- misyonunun Birleşmiş- Milletlere rapo- runu sunması gereken 1 Hazirandan evvel, gerekli zemin bulunabilirse, yük sek kademede bir konferans aktedile- bileceğine dair Amerikan cevabında bir kayıt da vardır. Bu suretle bir nevi "şartlı zirve" üzerinde durulmuş oluyor. Bu, Sov- yetler tarafından nasıl karşılanacak- tır? Öyle görünüyor ki Krutçef, şim- di daha çok tarafsızların Sovyet tek- lifi karşısında takınacakları tavır ile ilgilenmekte ve hareket hattını buna göre ayarlamayı düşünmektedir. Eğer, komisyonda Sovyet Rus- yayı takip edeceklerinden şüphe bu- TÜRKOFİS Tel : 119022 AKİS — 76 AKİS, 19 ŞUBAT 1962