2 Mayıs 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 23

DÜNYADA OLUP BİTENLER A.B.D. Yardım hikâyeleri merikan Temsilciler Meclisinde Virginia eyaletini temsil eden Porter Hardy Jr. geçen hafta tah- kikat encümenlerinden birinde ko- nuşurken yumruğunu masaya vur- u ve "bu I. C. A. denen müessese- yi olduğu gibi kapatıp dış yardım- ları yürütecek başka bir sistem bul- malıyız" dedi. Genç temsilci, encü- men huzurunda yapılan — ifşaattan, anlatılan hikâyelerden o kadar tik- şinmişti - ki Milletlerarası İşbirliği İdaresi', adı altında Amerikanın tek- nik ve iktisadi yardımlarını yürüten böyle bir müessesenin artık kolay kolay ıslah edilemiyeceğine samimi olarak kanaat getirmişti. Hakikaten anlatılan hikâyeler, hazır bulunanların yüzlerini — kızar- tacak kadar feci şeylerdi ve birçok kimse yardım şeklinde akıtılan mil- nlara rağmen bazı memleketlerde Amerıkalıların neden sevilmedikleri- nb> bu tahkikattan sonra daha iyi anlamışlardı. Encümen, eski I. C, memurlarından Edward T. MeNama- ra'nin ifadesini dinlemek üzere top- lanmıştı. McNamara, 1955 Ekimin- den 1957 sonuna kadar Laos'ta bu- lunmuş ve I. C. A.'nin mahalli ba- yındırlık işlerine yaptığı yardımla- rı idare etmiştir. Komünist Çine ve yine Komünist uzey Vietnama komşu bulunan bu küçük memleket çok kötü şartlar altında bulunuyor- du ve kuzeyden gelecek tehlikenin önlenmesi için çeşitli sahalarda A- merikan yardımı yapılması bir za- ruret olarak ortaya çıkıyordu. Nite- im, Amerikan hükümeti ve dolayı- sıyla Washington'daki I. C. A. ida- resi, bu memleketin en fazla ihtiyaç gosterdıgı yol malzemesi hususunda mümkün olan bütün yardımın yapıl- masını kararlaştırmıştı. Bu karar üzerine, bir buçuk milyon dolarlık yol malzemesı satın alınıp — Laos'a gönderilmiş, ayrıca bu malzemenin kullanılmasını öğretmek Üüzere ma- halline teknisyen yollanması için de bazı Amerikan firmalarıyla — muka- vele imzalamıştı. Fakat, Laos'un başşehri Vientiane'ye varan teknis- yenler bu işte bir hayli geç kaldık- larını anlamakta, gecikmemişlerdi. Laos'ta. vazifeye başlayışından beri oradaki müteahhitlerle ve Amerikan firmalarıyla pek iyi anlaşan bayırı— dırlık Washington'a. sormadan bazı kararlar almış, bu işleri yerine ge- tirmek üzere Universal İnşaat Şir- keti adındaki 1 bir Amerikan firmasıyla — mukavele — imzalamıştı. Fakat, tahkikatın açılmasına sebep olan şey, cNamara'nın böyle mü- him bir meselede Washington'a da- nışmamış olması, yani idari bir ku- sur işlemesi degıldı Temsilciler Mec- lisini harekete geçiren şey, işin için- deki rüşvet hikayesiydi. Universal İnşaat Şirketi AKİS, 2 MAYIS 1959 -az ge- lişmiş memleketlerde bu nevi işler için kurulan birçok benzerleri gibi- pek büyük ve mühim bir şirket de- ğildi. Fakatı ortaklarının arasında vaktiyle Laos'ta bulunmuş bir A- merikan binbaşısı vardı. Geri kalmış memleketlerdeki askeri yardım yetlerinde — çalışan — Amerikalıların, hizmet müddetleri bittikten — sonra ordudan istifa etmeleri ve vaktiyle askeri mütehassıs olarak bulunduk- ları yerlerde ticaret hayatına atıl- maları sık sık rastlanan bir hâdi- seydi. Eskiden kurulan — dostluklar ve rüşvet meselelerinde edinilen tec- rübeler sayesinde bu gibi teşebbus— lerin kısa zamanda muvaffak olm ları işten bile değildi. İşte Unıver— sal İnşaat Şirketini kuran Willis A. Bird adındaki sabık binbaşı da La- os'ta bir iki yılın içinde zengin olu- vermişti. Adam satın alma — husu- sundaki tecrübesini —yalnız resmi Laos makamlarını işgal eden kimse- ler üzerinde kullanmakla kalmıyor, aynı zamanda da oraya yollanan I. C. A, memurlarıyla da sıkı müna- sebetler kurmağa çalışıyordu. McNamara ile Bird dostluk sonunda, I. C. A. tarafın- dan finanse edilen 1.068 500 - dolar- lık büyük bir inşaat taahhüdü Uni- versal Şirketinin üzerinde kalmıştı. Bu küçücük hizmetine karşılık, 1. A. mütehassısının sabık binbaşı- dan aldığı nara sadece 25 bin dolar- dan ibaretti. Bunun içine bazı şir- ket hisse senetlerinin de devri da- hildi. Ayrıca, McNamara ile karısı zaman Zzaman tatillerini — geçirmek üzere Hong Kong'a gittikçe, gıdıp gelme uçak biletleri de — Üniversal İnşaat Şirketi tarafından alınmakta ve böylece müdür hazretlerinin se- yahat acentelerinde vakit kaybetme- si önlenmekteydi Hâdise, Temsilciler Meclisine ak- setmeden önce, Washington'daiki I. C. A. makamları tarafından da du- yulmuştu. Fakat, bu gibi ) şeylerin duyulmasını Amerikanın dış itibarı ve bilhassa Amerikadaki vergi mü- kellefleri bakımından hiç de uygun görmeyen bazı devekuşları meseleyi örtbas etmenin — daha iyi olacağını zannetmişlerdi. Muhtelif — yerlerden gelen ihbarlardan sonra hâdise Tem- silciler Meclisine ve dolayısıyla tah- kikat encümenine aksedince, bu defa arasındaki I. C. A.'nin telâşı pek büyük olmuş- unun üzerine, geri — kalmış memleketlerdeki bütün İ, C. A. dâ- ireleri böyle mevzularda çok daha assas davranmaları için ikaz edil- mişlerdir. Panama Yarım kalan "pas de deux" Otuz dokuz yaşındaki prima balle- rina Margot Fonteyn, geçen haf- ta sonunda Londra hava meydanına indiği zaman, ilk sahneye çıktığı günlerdeki kadar heyecanlıydı. Ha- yatının muhtemelen tek hapis ma- cerasını geçireli henüz bir gün ol- muştu. Yirmidört saat önce, ma şehrındekı Carcel Modelo hapıs— hanesinin duvarları gerisinde — kara kara düşünmekteydi. Zarif balerinanın hapishanelere düşmesi kocası yüzünden oldu. İn- giliz Kraliyet Operasının baş bale- rinası, Londradaki sabık Panama Büyükelçısı Roberto Arias'la evlidir. Covent Garden'daki temsillerine 1 Haziranda başlayacak olan Margot Fonteyn prova mevsimi — gelmeden önce, kocasıyla birlikte — dinlenmek istemiş ve karı koca küçük yatla- rına binerek Panamanın Pasifik kı- yılarında uzun bir gezintiye çıkmış- lardı. Mesele bu noktadan itibaren karışık bir hâl almaktadır. Resmi Panama makamlarına bakılırsa, sa- bık büyükelçi, Başkan Ernest de la Guardia'nın hükümetini düşürmek istemekte ve uzun zamandan beri bü hususta —plânlar — hazırlamaktaydı. Sözde dinlenme maksadıyla çıkılan yat gezintisi de bu plânların bir saf- hasını teşkil ediyordu. Roberto Ari- as'ın yatı, Panamanın Pasifik sahil- leri boyunca hükümet aleyhtarı çe- telerin yer değiştirmelerine yardım etmiş ve başşehire 100 — kilometre mesafedeki bir noktaya külliyetli miktarda silâh çıkarmıştı. — Ayrıca, silâh yüklü. olarak geçenlerde batan üçü ir geminin çıkarılması ve elde edilen silâhların âsi çetelere ve- rilmesi gibi hareketler de, balerinay- la kocasının seyahatlerını takip a- den resmi makamların — gözünden kaçmamıştı. Başkan Ernest de la Guardia'nın adamları takiplerini sonuna — kadar TÜRKİYENİN EN GÜZEL SİYASİ YORÜM PERGİSİ 2, MAVISTA CIKIYOK