21 Mart 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 25

AKİS, AKİS'in Yazı Müsabakası "Milletlerin İktisadi Kalkınması Niçin Hürriyet içinde Olmalıdır" M illetlerin iktisadi kalkınması niçin hürriyet içinde olmalıdır? Bu sorunun cevabını araştırmaya başlamadan önce, bir noktaya işa- ret etmek yerinde olur. İktisadi kalkınmanın hürriyet içinde müm- kün olabilmesi, ancak demokrasi a- dını Verdıgımız gerçek halk idare- lerinde görülen bir özelliktir. Bu sebeple, doğrudan doğruya konuya girmeden, kalkınma ile hürriyetler arasındaki münasebetin ancak de- mokratik bir ortamda "zarurilik" vasfi taşıdığını belirtmekte fayda ardır. üphesiz, demokratik olmayan idare şekıllermde hükümet edenler hâkimiyet haklarını halktan alma- dıkları için. iktisadi kalkınma adı- a halkın benimsemeyip hoşnutsuz- lukla karşıladığı tedbirleri -ya zor- balıkla veya sahte bir iyiniyetle- vaz'etmekte. kendılerını haklı göre- bilirler. Bu yüzd. halktan başka siyasi iktidar- lar için, milletin iktidar karşısında- ki tutumunu şuurlu bir şekilde dü- zenliyerek sevk ve idare eden hür bir murakabe mekanizmasının en kuçuk bir değeri yoktur, — olamaz da. O gerçek demokrasilerde iş boyle degıldır Halkın güven duy- gusuyla işbaşında bulunan iktidar- ların hâkimiyet haklarını değişik şekillerle millet adına kullanmak zorunda bulunmaları, hükümet e- denlere büyük sorumluluklar yük- ler. Şüphesiz iktisadi alanda da hükümetlerin takip edecekleri kal- kınma politikası, hâkimiyetin İkti- sadi alanda kullanılması bakımın- dan, bu sorumluluğun dışında de- ğildir. Hükümetler bu mânada mil- letin bütününü teşkil eden muhte- lif sınıfların birbirine zıt — sosyal menfaatlerini eşit ölçüde korumak ve millete aydınlık, — müreffeh bir İstikbal hazırlamakla — mükelleftir- ler. Atılran Alles HARİKA COCUKLAR ElAâsik Dar Yıkdız Matmaze! KI ' ARE Her Akaniımn Turlutikk Gül Crorinamsı Te 14081 n 21 MART 1939 -XIT - Araba iktidarlar, katen müreffeh bir istikbâl hazır- lamakta mıdır? İşte burada, hür bir kontrol mekanizmasının önemi ortaya çıkıyor: Bağımsız basını, üniversiteleri. Sendikaları ve siya- si partileri ile bir bütün teşkil eden hu murakabe cihazı, müillete bu so- runun cevabını vermektedir. İkti- darların murakabesi, -tabii gerçek demokrasilerde- kalkınmanın - selâ- metle icrasını temin zaviyesinden sim derece önemlidir. Elbette, bilgi ve ihtisas hükümet edenlerin inhi- sarında değildir. El elden üstündür. Hükümetler, hu hür murakabe ci- hazlarının yol göstericiliğini hoşgö- rürlükle karşılayıp dikkate aldıkla- rı ölçüde, kalkınmayı yüzde yüz millete maletmış sayılırlar. Şüphe- siz iktidarlar iyi niyetli olabilirler. Ama Montesguieu'nun dediği gibi, ne kadar iyi niyetli olurlarsa olsun- lar iktidarların, ekseriya kuvvetle- rini sulistimale mütemayil olduk- larını hatırdan çıkarmamak lâzım- dır. millete haki- Meselenin bir başka görünüşü de vardır: Kalkınmanın daha çok İktisaden ecri kalmış memleketler- de meydana getirdiği sıkıntı ve yokluklara karşı halkın dayanma gücünü arttırmak. Bu nasıl müm- kün olacaktır? Hemen belirtelim ki ilk şart; makul ve plânlı bir İk- tisadi kalkınma isteğini halk şuu- runda yerleştirmektir. İktisadi iler- lemenin getireceği neticelerin, halk şuuruna nüfuz etmesi sağlanmalı— dır. İktidarlar, elbette milleti iknâ etmek zorundadırlar. Çözülmesi ge- reken problemler mille* önünde tam bir açıklık ve serbestlikle konuşu- lacak, yazılacak, tartışılacak ve sağduyunun gösterdiği çıkar yol bulunacaktır. Ancak bundan soma- dır ki halk, sıkıntı ve yokluklara katlanmak demek olan fedakârlığa bir iç rahatlığı ile rıza gösterebilir. Kaldı ki, halkın sıkıntı ve yok- MEVLÜT Hilmi YAVUZ luklara karşı göstereceği dayanma gücünün de bir sınırı vardır. Key- fi ve münhasıran iktidarda kalabil- mek endişesi ile plânsız bir şekilde sevkedilen bir iktisadi kalkınmanın neticesinde ortaya çıkması tabii o- lan enflâsyon; sosyal sınıflar arasın daki muvazeneyi yavaş yavaş rip ederek, içtimai ve ahlâki planda büyük çokuntulere müncer olur. Bu çöküntülerin halk şuurunda yarat- tığı huzursuzluğu, hürriyetleri soy- suzlaştırmak suretiyle silmeye ça- lışmak, beyhude yere gayret sar- fetmektir. Tam tersine, ancak hür bir murakabe mekamzmasının iyi işlemekte bulunması, hükümetler için en guvenılır bir teminat sayıl- mak icabeder İktisadi kalkınmaya muvazi o- larak, milletlerin mânevi kalkınma sı problemine de bir nebze temas etmek isteriz. Gerçekten kültür ye eğitim alanında geri kalmış bir mil- letin iktisadi kalkınması bütünüy- le başarılı bir neticeye bağlanmış sayılamaz. İktisadi kalkınmayı bes- liyerek onu devamlı ve sürekli kıla- cak olan, temelli bir kültür ve eği- tim dısıplınıdır Buysa, ancak hür bir cemiyet nizamı içinde kendisin- en bekleneni verebilir. Başka bir deyimle, iktisadi kalkınma ile hür- riyetler arasındaki kopmazı "altın bağlantı" ancak bu yoldan kurulur. Nihayet, tarihin ışığında açıkça görülebilen bazı hakikatleri dikka- te almak lâzımdır. Hükümet eden- ler tarihin hiç bir devrinde, halkla- ra rağmen tam bir kalkınmayı ta- hakkuk ettirememişlerdir. Uzağa gitmeye hacet yoktur: Arjantin'de Peron, Irak'ta Nuri Essaid rejimle- rinin, milli birer ihtilâlle yeryüzün- den sılınmelerı hürriyetlere dayan- dığı için sahte ve gösterişçi olmak- tan Ööteye gidemiyen bir İktisadi kalkınmanın, acı olduğu kadar- ib- ret verici neticelerini göstermeye kâfi değil midir? İTALYAN MANTİLLE ORKESTRASI Nupoaliten Santür NİNO JORDANU Her Alışam Türistik ( ti f'.ıııri-n,'rr:”n.âı Tel: 14381 v 25