23 Ağustos 1958 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 3

Haftalık Aktüalite Mecmuası Yıl: 5, Cilt: XTII, Sayı: 224 Yazı İşleri: Rüzgarlı Sokak Ovehan Kat 3 Daire 7 Tel: 18992 P. K 582 - Ankara İdare: Denizciler Caddesi 23/B Rüzgarlı Matbaa Tel: 1522 Fiyatı 100 Kuruş Başyazar: Metin TOKER Neşriyat Müşaviri Yusuf Ziya ADEMHAN Neşriyat Ltd Şirketi adına İmtiyaz sahibi ve yazı ışlerını Jfiilen idare eden Mesul Müdür. Tarık HALULU Umumi Neşriyat Müdürü İlhami SOYSAL * Karikatür: TURHAN Fotoğraf: Ege AJANSI Associated Press Türk Habîrler Ajansı Klişe: Doğan Klişe * Müessese Müdürü: Mübin TOKER one şartları 3 aylık (12 nüsha): 10 lıra 6 aylık (25 nüsha): 201 1 senelik (52 nüsha): 40 lıra llan şartları timi: 8 lira 3 renkli arka kapak 750 lira Dizildiği ve Basıldığı yer: Rüzgârlı Matbaa — ANKARA Tel : 15221 BaRAĞE HElmhiy 1958 Refik Koraltan Bekleyen vazifeler var Kendi Sevgili AKİS okuyucuları Aramızda B ır meşhur hikayecimizin bir meşhur hikâyesi vardır: Önce Ekmek- r Bozuldu.. Bu meşhur hikâye İkinci Dünya Savaşı yılları içinde yazılmıştır Harb yıllarının sıkıntısı içinde ekmeklerin nasıl bozulduğu- ve bu bozuklugu başka ukların nasıl takip ettiğini, en sonun- da insanların da ağzının tadının bozulduğuna anlatır. D.P. iktidarı dev- rinde de meşhur "ümit çağı"ndan sonra - -1954-, önce basın rejimi bozulmuşlar. Tırmandıkları merdivenleri basın sayesinde tırmananlar, yııkarılara çıktıklarında ilk iş olarak kendilerine omuz verenleri al aşa- ği etmek için çalışmışlardır. Basın Kanunu tadil edilmiş, tadil edileniyle de iktifa edilmemiş daha yeni ve daha ağır maddeler icat edilmiş, Nazi Al manyası, Faşist İtalyası örnek olarak alınmış gazetecilerle hapisha- neler doldurulmuştur. Aradan zaman geçmiş, gazetelerin ve gazetecile- rin -tabii bazlarının- yılmadığı görülünce, basın için daha başka kolay- lıklar düşünülmüştür. Kâğıtlar tahdide tabi tutulmuş, dolayısıyla gaze- telerin hükümetin arzu ettiğinden fazla sayıda basılmasına mani olun- muştur. Iade gazetelerın satışlarına kayıtlar konıılmuştur İkinci, üçün- cü baskı yapmak imkânları kaldırılmıştır. Bütün bunlardan sonra gene de yılmayanlar olduğu gorulunce daha başka yollar Aranmıştır. Dışar dan kâğıt ithali müsadesi kaldırılmış, kâğıt bir tekel maddesi haline ge- tırılmış ve bu ışın tanzimi İktidarın keyfine bırakılmıştır. O da yetme- yince gazetelerin can damarla! nyla oynan ıştır. Önce resmi ilânlar bi- rer atıfet olarak dağıtılırken, bu e hususi ilânlar da İktidar tekeline alınmış, istenilen gazeteye ilan verılmış, istenilmeyene verilmemiştir. Bu da yetmemiştir! Gazetecıler hapishaneleri doldurmakta - kullanıl- mış, mahkeme kapılarını mekan ittihaz etmek için türlü vesileler İcat edilmiş, fakat bütün bu maddı ve manevi baskılara rağmen gene de ba- zılarını yollarından döndürmeye imkân bulunamamıştır. -Bu pek az ga- zete ve gazeteci için böyledir ama, böyleleri daima bulunmuştur-. Sıra fiyatlarla oynamağa gelmiştir. 1956 yılında tonu 600 lira olan kâğıt, ay nı yılın şubat ayında 890 liraya çıkarılmıştır. Bu da yetmemiştir! Bası- nın kullanmaya mecbur olduğu baskı, dizgi makineleri, klişehaneler, ga- zeteler için çalışan fotoğrafçılar binbir sıkıntıyla karşı karşıya bırakıl- mıştır. 1956'da ufak bir ihtar mahiyetinde yapılan zam, 1958'de bir ke- re daha tekrarlanmış, 890 liralık kâğıt 1000 liraya çıkarılmış üstelik bu ammın yanında türlü türlü tahditler de getirilmiştir. D.P. İktidarının basınseverlıgı sayesınde fiyatlarını 10 kuruştan 15'e, 15 kuruştan da 25 kuruşa çıkmak z da kalan gazeteler tabıatıyla kendı çektikleri sı- kıntıları halka nakletmışlerdır Bu gün , dış yardım aldık, zaferler kazandık diye bayram ve bir kere daha Gorıılmemış Kalkınmanın met- hiyesini yapanlar, basma son bir azizlik daha etmekten de kendilerini alamamışlar ve tonu 1000 lira olan kâğıdı bir çırpıda 2500 liraya çıkar- mışlardır. Gene dış yardım sayesinde yükselen akaryakıt Hatlarının ya- pışık kardeşi nakliye fiyatlarının da kabarması, tonu 2500 liraya çıka- rılmış kâğıt fiyatlarına bir başka zam eklemiştir. Bu arada yeni döviz kuruna göre klişe çinkolarının, klişe malzemelerinin, matbaa mürekkep lerinin ve daha bunlara benzer yüzlerce maddenin fiyatlarına yapılan anormal zamlar bu haftanın başında gazeteleri Shakespeare'nin meş- hur mısraı ile karşı karşıya getirmiştir: Olmak veya olmamak Şimdi ne olacaktır? Olacaklar gayet basittir. Gazeteler ya batma- mak için kapanacaklar, ya da fiyatlarını yeni baştan gözden geçire- ceklerdir. Yenibaştan gözden geçirilecek fiyatlar nereye kadar çıkarı- labilir ve zaten geçim sıkıntısı içinde bunalan okuyucu bütçesinde ko- caman bir gedik açarak gazete okumak için para ayırabilir mi? Fiyat- larını artırmayan gazeteler olmayacak mıdır? Elbette olacaktır. Pek mümkündür ki Zafer ve Havadıs, nasıl şimdiye kadar 15 kuruşta kal- mışlarsa, bundan sonra da 5 kuruşa çıkıp demir atacaklar ve okuyucuyu avlamağa çalışacaklardır Ama sırtlarını İktidara daya- mayan gazeteler biter istemez fiyatlarım artıracaklar, fiyatlarını ar- tırınca satışları düşecek ve pek çok gazete kapanmak zorunda kalacak- tır. Eh İktidarın da istediği bundan başka birşey olmasa gerektir. Ama İktidar şunu da bilmelidir ki, herşeye rağmen mücadele meydanım terk etmeyecek, zararlara katlanmak bahasına da olsa hakikatleri yazacak gazete ve mecmualar daima var olacaktır. Nasılki, şimdiye kadar daima var olmuştur. Saygılarımızla AKİS