14 Haziran 1958 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 33

MUSİKİ Amenka Yeni Carnegie ve Metropolitan EW Yorkunikisanat mabedi, Met- ropolitan Opera Binası ve Carne- gie Hall Konser Salonunun, bundan üç yıl kadar önce, yıktırılacakları ha- beri yayıldığı zaman şehrin — sanat çevrelerinde fırtına kopmuş, hele Car- negie Hall'un yerine sanatla alâkası olmayan bir binanın, bir otel veya iş hanının yapılacağı öğrenildiği zaman, kırgınlık, hatta hiddet son haddine varmıştı. Bu arada, gerek Metropo - litanı ve gerek Carnegıe Hall'u kur- tarmak için komiteler kurulmuştu. Sanatseverlerin gayretleri bir fayda vermedi; maddi endişeler üstün geldi, İki bına da iki yıla varmadan yıktı- rılacaktı Yıktırılacaktır ama bu, New York gibi bir şehir Metropolitan'dan ve Carnegie Hall'dan mahrum kalacak demek degildir. Yakında — inşaasına başlanacak olan Lincoln İcra Sanatla- rı Merkezinde iki binanın da yenisi yer alacaktır. Yeni Metropolıtan 0pe- ra Binasının plânlarını, mimar Walla- ce K. Harrison yapmıştır. Modern bir tiyatronun sahip olması gereken kon- for ve kolaylıklardan mahrum olan bugünkü köhne Metropolitanın yeri- ni alacak olan bina, 3.800 kişilik ola- cak şimdiki Met. 3612 kışılıktır ve mimarın "“Modern Barok" diye vasıf- landırdığı bir uslüpta inşa edilecektir. Carnegie Hall'un yerine seçecek ola yeni konser'salonu, 2.950 kişilik ola- cak, akustik mukemmelıyetı ise, bu bakımdan zaten şöhret kazanmış bu- lunan bugünkü Carnegie Hall'u bile aşacaktır. Yeni Metropolitan ve — Carnegie Hall'dan başka. Lincoln İcra Sanat- ları Merkezinde. New Yorkun diğer başlıca sanat merkezleri de bir araya gelmiş olacaklardır. Bu ara, yan bal- konlardan bile sahnenin rahatça gö- rünebileceği bir bale tiyatrosu, yeni bir Juilliard konservatuarı, bir - pertuar tiyatrosu, bir müze, bir kü- tüphane yapılacaktır. Bu bınalar için, Pietro Belluschi, Eero Saarinen, Ed- ward Stone gibi ünlü mimarlar anga- jeedilmiştir. Konser salonu 1960 Tem- muzunda, Metropolitan 1961 Temmu- zunda ve bale tiyatrosu da 1963 ün aynı ayında bitirilmiş olacaktır. Lincoln Merkezinin Başkanı John D. Rockefeller bu konuda şöyle de- mektedir: "Lincoln Merkezi, Amerikan mi- marisinin en yüksek seviyesini tem- sil etmektedir. Çünkü biz bu merke- zi, bugün veya yarın için değil, yüz yıl sonrası için inşa ediyoruz. Lincoln Merkezinin, dünyanın gözünde sanat- lara gosterdıgımız saygının, sanatla- rın Amerikan hayatındaki öneminin bir sembolü olarak görülmesini uma- rız:” AKİS,14 HAZİRAN 1958 Kahramanın karşılanışı Moskovada Çaykovski müsabaka- sında birinciliği kazan genç A- merikalı piyanist Vah Clburn New Yorkta bir kahraman gibi karşılan- dı. Açık arabasından, Broadway bo- yunca kaldırımlara dizilmiş ve pen- cerelerde yer almış, konfeti, serpan- tin atan, çılgın gibi alkışlıyan halkı selâmladı. Gerek gazeteciler, — gere dostları rahat vermedikleri için iki gece uykusuz kaldı. Merasimden ön- ce. Moskovadaki müsabakanın fina- linde orkestrayı idare etmiş olan Sovyet Kiril Kondraşin idare- sindeki of the Air -eski NBC orkestrası- ile birlikte, Carne- gie Hall'da bir konser verdi ve müsa- Maria Meneghini Callas Şımarıklığın ücreti baka finalinde çaldığı parçaları tek- rarladı. Konser günü sabahın erken saatlerinde, ayakta duracak bir yer bulabilmek Üümidiyle bakliyeni erin meydana getirdiği kuyruk, sokaklara kadar çıkmıştı. Konserin başlamasın- dan bir saat önce salon doluydu. New Yorkta bulunan ünlü musikişinasla- rın hemen hepsi konserde hazırdı. Bir muhabir Van Cliburn'e "Amerikanın musiki hayatının en ünlü — simaları karşısında çalmak size nasıl bir duy- gu veriyor" diye sorduğunda "Keşke buna mecbur olmasaydın." cevabını aldı. Caykovskinin birinci ve Rahma- ninofun üçüncü konsertolarını çalan Cliburn.; kendisinden beklenenleri ve- riyordu. Tekniğine o derece güveni- yordu ki Rahmaninofun bile çalmaya cesaret edemediği kadansı çalmaktan çekinmedi. Ertesi günü New York Belediye Reisi Robert Wagner "Van Cliburn Günü" olarak ilan etti. Opera Callas'ın boykotu Derin bir üzüntü duyarak La Scala'yı bırakıyorum Fakat bu operada şarkı söylemek artık be- nim gerek sanatçı ve gerek kadın o- larak şerefimle kaabili telif değil. Soprano Maria Meneghini Calias, bu sözleri söyliyerek, Bellini'nin "La Pirata "operasının temsilinden sonra, Milânonun ünlü operasından ayrıldı. Callas'ın bu şekilde çekilişini, rakibi Renata Tebaldi ile giriştiği savaşta bir mağlübiyet gibi görenler — oldu. Callas 1956 yılında Tebaldi'ye karşı bir başarı kazanmış ve o zamandan bari Tebaldi Scala sahnesine çıkma- mıştı. Fakat buna mukabil Metropo- litanda büyük başarılar kazanmış, Callas'a ise Scala sahnesinde turplar, şalgamlar atılmış, Milanolu tenkitçi- ler onun şiddetle aleyhinde makale- ler yazmışlardı. Bu ara Giorno gaze- tesinin tenkitçisi ondan "Halkın zev- k:ni bozuyor; tiyatronun soylu sah- nesini boğa güreşi sahasına ceviri- yor: kulaklara zarar veriyor" diye bahsetmişti. Öte yandan La Scala Müdüriyeti, Manacer Anton Ghiringhelli'nin Callas'a Scala sahnesınde prima donna muamelesi yapmasını da men- etmişti. Ghiringhelli — gerektiğinde -gösteriş için. La Scala salonunu yüz- den fazla polisle dolduruyor, sahne- ye bol bol çicek yolluyordu. Fakat aylardır, artık ünlü sopranoyu hava meydanlarında bile karşılamaz — ol- muştu. Callas, Scala sahnesinde. "La Pirata" operasının temsilinde. Ghirin- ghelli'den halkın önünde intikam aldı. Oyunun erkek kahramanı- nın darağacına çıktığı sahnede sözle- lerini, parmağıyla darağacını işaret edecek yerde Ghırınghellı nin İoca- sını ışaret ederek söy La Scala mudurıyetı bır yandan da Renata Tebaldi ile sulh görüşme- lerine girişmiş ve — sopranonun. a Scala trupunun Brüksel Panayırına yapacağı ziyarette söylemesini sağ- lamıya çalışmıştı. Fakat Tebaldi'den beklenmedik bir cevap geldi: "Callas olmadan söylemem. Ben sırf sanatla ilgili sebeplerle şarkı — sövlüyorum. bundan intikam almak için Ghırınghelh Tribaldi'nin bu "arkamızdan bıçaklandık" diye tefsir etti. Bazı tenkitçilere ve abonelere göre, ünlü bir sopranodan mahrum kalması, La Scala için bir felâket olacaktır. Fakat, — çoğunluk, Callas'tan, kurtulabilmek uğruna her fiyatın Ödenebileceğini düşünmekte- dir. Callas artık bugün Milano ve Romada istenmemekte, İtalyanın di- ğer opera teşekkullerıyse onun iste- diği ücreti ödemekten aciz bulunmak- tadırlar. Mamafih gelecek yıl Callas, Metropolitanda söyliyecektir. Keza Tebaldi de. 33