14 Haziran 1958 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 32

SİNEMA Tenkitciler Tertip hatası Geçen haftanın sonlarında bir İs- tanbul gazetesi sinema sütun- larında bazı film isimlerini, listeler halinde neşretti Bu 1listeler, kapanan 1957 - 58 sezonunda Ankara ve Is tanbul sinemalarında gösterilen "en güzel" on filme aitti. İki senedir tek- rar edilen bu anket, hem film tenkit- çilerimizin bu işte ne derece ehliyetli olduklarını belirtmesi, hem de seyir- ciye sene içinde seyrettiği filmlerin değerleri hakkında bir fikir vermesi bakımından mühimdir. Anca anketteki bazı tertip hataları seçıcı- leri zor durumda bırakmıştır. Mese- lâ sorulan sualde: "57-58 mevsimin- de Ankara - veya İstanbul sinema- larında oynayan en iyi on filmin, de- ğer sırasına göre bir listesini yapın" denmiyordu da" " n güzel on fil- min, deger sırasına gore bir listesini yapın" deniyordu. Ne var ki, sene 1çınde Ulus Sinemasında gösterilen "Eddie Duchin Story ve İnci Sine- masında gösterilen "Never Say Go- odbye" gibi filmler — seyirci tarafın- dan çok beğenilmiş, güzel bulunmuş ve hasılat rekorları kırmıştı. Fakat bunların ikisi de son derece kötü filmlerdi. "İyi" vasfına hiçbir suret- te lâyık olamazlardı. Muhakkak ki tertip edenler, "iyi" ile "güzel" tef- rikini idrak edecek kimselerdi. Ama gene de bu hataya düşmüşlerdi. Diğer taraftan, "sezonun on iyi filmi" — soruluyordu. Bu sayı, neden üç-beş veyahutta yirmi değildi? Se- zon içinde sinemalarında yirmiden fazla "iyi" — vasfına lâyık film oynamıştı. Anket sorusunda — "dokümanter" veya “mevzulu film" tefriki de ya- pılmamıştı. Halbuki her ikisi de başlı başına birer anket konusu olabilirdi. Nitekim bazı listelerde bu filmler, ayrıca yazılmış ve esas İisteye dahil edilmemişti. Münekkitlerin gözdeleri Bütün — bu tertip ve usul hatalarına rağmen, anket gene de müsbet ba- zı neticeler verdi. Listelerde -ufak tefek farklara rağmen- tam bir mu- tabakat vardı. Ankaralı tenkitçi Ad- nan Ufukun listesine karşı, üç aylık ömrü olan bir dernek liste çıkarmıştı: "Sinema-Tiyatro Derneği" üyeleri bu listeyi uzun bir münakaşa .ve çekiş- meden sonra elde etmişti. Bu listenin diğer listeye göre bazı farkları var- dı. Meselâ her iki taraf da ilk üç filmde aşağı yukarı anlaştıkları hal- de, dördüncüde ayrılıyorlardı. Mü- nekkidin dördüncülüğe seçtiği "Lady- killers - Kadın Katilleri" ni dernek- lıler hste dışı etmişler, — Derneklile- yaptıkları Amerikan neo realizminin en kudretli eseri "Marty"yi münekkit listesine alma- mıştı. Dernekliler Federico Fellini'- nin "İl Bidone Dolandıncılar"ını beşincilige münekkit ise — onunculu ğa lâyık görmüştü. Sezonun en çe kişmeli filmi olan "War and Peace Harp ve Sulh"u' Derneklilerin liste sinde onuncu olduğu halde diğer lis- te onu altıncılığa getirmişti. İstanbulda da iki hste vardı. Bi- rincisi üç tenkitçi, uğrul Tuncan Okan, Halit Refiğin beraber ce hazırladıkları liste, ikincisi ise "Galatasaray Lisesi Sinema Kulü- bü" üyelerinin yaptıkları listeydi. Bu iki listede de bazı farklar vardı. An- cak bu farklar pek de büyük değil- di. ilk üç filmde aşağı yukarı onlar da anlaşmışlardı. Ne var ki münek- kıtlerın beşinci — dereceyi verdikten "Picnic" filmine, kulüplüler doku- zunculugu kulüplerin beşinci de- receyi verdikleri "Marty" filmine de münekkitler dokuzunculugu müna- sip bulmuşlar Ankara ve İstanbulda gösteril- miş belli başlı filmlerin bütün liste- lerde yer aldığına ve umumiyetle bir beraberlik havası bulunduğuna dik- kat edilirse her iki dernek mensup- larının da tenkitçilerin de tam bir anlaşma içinde bulundukları derhal göze çarpmaktadır. Gene yayınlanan listelerden anlaşıldığına göre İstan- ul, zon Ankaraya nazaran bi- raz talihsizdir "Ladri di Bieiclette" - Bisiklet Hırsızları", "Jıkogumon - Cehennem Kapısı" gibi filmler İs- tanbulda gösterilmemiştir. Onun için de Istanbulluların listelerinde "Pic- nic", "Les Diaboligues -Şeytan Ruhlu Insanlar ve "Les Grandes Nanoeuv- res - Hileli Aşk" daha iyi — dere- celer almıştır. Listeler Sinema- Derneği' nin listesi 1 — Ladrı di Biciclette, 2 — La Strada, 3 —Gıant, 4 — Marty 5- İl Bidone 6 —- Les Grandes Mano- euvres, 7 - Jıkogumon- 8 - Confi- dential Raport, 9.— La Monde du Silence", 10. — War and Peace. Film münekkidi Adnan Ufukun listesi: 1 — Ladri di Biciclette. 2 — Gı- —LAady killers War ând Pe- Tiyatro Grandes Manoecuvres, Confıdentıal Ra- port, 10 - İl Bidon İstanbul film munekkıdlerının lis- tesi:. 1— Gıant, 2.—Les Grandes Ma— noeuvres. 3— İl Bidone, 4 - l1, 5 — Pıcnıc - Bıgger Than Lı— fe. 7 — War and peâce. 8 — The Wrong Man, 9 — Marty, 10 — Les Diabolioues. Galatasaray Lisesi Sinema Kulü- bünün listesi: 1 Giıant. 2 — Les Grandes Manoeuvres, 4 — Big- ger Than Life — 5- Marty, 6 —.İl Bidone. 7 — İnvatition to the Dance. 8 — War and Peace. 9 — Prıcnıc, 10 — Si tous les gara du Monde. Roma 11 3-